Mavzu: rivojlanishning genetik nazorati

Meyozning biologik ahamiyati.
1. Meyoz jinsiy yo’l bilan ko’payadigan organizmlarda qator avlodlar davomida xromosomalar sonining doimiyligini ta’minlaydi.
2. Meyozda ota-ona xromosomalari har xil gametalarga tarqalishi tufayli yangi xromosomalar to’plamiga ega bo’lgan gametalar hosil bo’ladi.
3. Meyoz kombinativ o’zgaruvchanlikni ta’minlaydi.

Bosqichlar	Mitoz	Meyoz
Interfaza	DNK sintezi. Xromosomalar-ning ikki hissa ortishi.	DNK sintezi xromosomalar-ning ikki hissa ortishi.
Profaza I	Xromosomalarning kaltala-nishi.	Xromosomalarning kaltalanishi Gomologik xromosomalarning kon’yugatsiyalanishi tufayli bivalentlarning hosil bo’lishi, rekombinatsiya.
MetafazaI	Xromosomalarning ekvator tekisligida joylanishlari.	Bivalentlarning ekvator tekisligida joylanishlari
Anafaza I	Qutblarga barcha xromosomalar to’plamining yarmi tortiladi, shu sababli yangi paydo bo’lgan hujayralarda xromosomalar soni diploidli bo’ladi.	Juft gomologik xromosomaning bittasi bir qutbga, ikkinchisi boshqa qutbga tortiladi; natijada hosil bo’lgan yangihujayralarda xromosomalar soni gaploidli bo’ladi
TelofazaI	Hujayrada aynan o’xshash diploidli yadrolar shakllanadi	Hujayrada genotipik farqlanuvchi ikkita gaploidli yadrolar shakllanadi.
Profaza II		Xromosomalarning kaltala-nishi
MetafazaII		TSentromeralarning ekvator tekisligida joylanishi
Anafaza II		Xromatidalarning qutblarga tarqalishi.
Telofaza II		Genotipik farqlanuvchi to’rtta gaploidli yadrolarning shakllanishi

4. Meyoz jarayonida xromosomalarning gametalarga noto’g’ri taqsimlanishi natijasida organizmlar rivojlanishining buzilishi, organizmlarda, masalan, odamlarda turli irsiy kasalliklar kelib chiqishi mumkin.

Yuqorida bayon etilganlardan ma’lum bo’ladiki, meyoz jinsiy hujayralar rivojlanish jarayonining bosqichlaridan faqat birigina hisoblanadi xolos.

Meyozdan so’ng yetuk jinsiy hujayralar – gametalarning shakllanish bosqichlari boshlanadi. Jinsiy hujayralarning hosil bo’lishining barcha jarayonlari gametogenez deb ataladi.