Mavzu: Sirt hodisalari. Adsorbsiya. Xromatografiya. Ajratilgan vaqt 3 s. Texnologik xarita

8. Sorbsiya jarayonlari:
1. adsorbsiya2. absorbsiya3. xemosorbsiya
a. biror bir moddani boshqa bir modda sirtida yutilishi 
b. gazsimon moddaning qattiq yoki suyuq agregat holatdagi biron moddaning butun hajmi bo‘ylab yutilishi; v. valent kuchlari hisobiga boradigan adsorbsiya jarayoni
a)1a, 2b, 3v b) 1v, 2b, 3v v)1a, 2v, 3a g)1b, 2b, 3v
9. Eritmadagi adsorbsiya jarayoni:
1. addetiv 2. antogonistik 3. sinergistik
a. eritma komponentlaridan biri boshqasining sorbsiya xususiyatini keskin kamaytirishi
b. eritma komponentlarining adsorbsiyasi ularning sorbsiya xususiyati bilan belgilanishi 
v. eritma komponentlaridan biri boshqasining sorbsiya xususiyatini keskin oshirishi
a)1b, 2a, 3v b)1a, 2v, 3b v)1a, 2b, 3v g)1b, 2b, 3a
10. Adsorbentlarni ko‘rsating
1) C (faol) 2) CaO 3) CO₂ 4) H₂O 5) Ca(OH)₂
a) 1.2.5 b) 1.2.3 v) 4.5.1 g) 1.3.5


Vaziyatli masalalar
1-masala. Dyuklo-Traube qoidasi va uning matematik ifodasini ko‘rsating.
Javob: SFM moddalarning gidrofob guruhining ta’siri Dyuklo-Traube qoidasi bilan tushuntiriladi. U quyidagicha o‘qiladi: to‘yingan karbon kislotalari va spirtlarning uglevodorod zanjirlarining bitta CN₂ guruhiga ortishi gomologlarning suvli eritmadagi sirt faolligini 3 – 3,5 marotaba ortishiga olib keladi.
Dyuklo –Traube qoidasining matematik ifodasi quyidagicha:
Bunda β – Traube koeffitsenti deb ataladi.
2-masala. Organizmga tushgan toksin yoki zaharli moddalarning ta’siri qanday adsorbsiyaga asoslangan?
Javob: Immun hosillari (antitelolar) juda katta tanlangan adsorbsiya qiymatiga ega. Ular organizm uchun yot bo‘lgan ma’lum tur hosillarga (antigenlarga) adsorbsiyalanib, ularni eritib yuboradi. CN^- ionlari nafas zanjiri fermentlarini aktiv markazi bilan birikib, adsorbsiya jarayoni isobiga ularni ingibirlaydi. Bu sianidlarning organizmga toksik ta’sirini xarakterlaydi. Organizmga tushgan zaharli moddalar ta’siri tanlangan adsorbsiyaga asoslangan.