mavzu soat juftlik Kognitiv rivojlanish nazariyasi

Kognitiv rivojlanish bosqichlarda ro'y beradimi?
Barcha dalillarni hisobga olgan holda kognitiv rivojlanishning alohida bosqichlari haqida gapirish hali ham mantiqiymi? Hatto Piaje ham har qanday muayyan bosqichning xususiyatlari yo'qligini qat'iy tan oldi. Zamonaviy rivojlanish nazariyotchilarining aksariyati bolalar hamma narsani qamrab oluvchi mantiqiy tuzilmalar bosqichlaridan o'tmaydi deb hisoblaydilar. Bugungi nazariyotchilar Piajening bola qobiliyatlari haqidagi dalillari bolalarni qanday qilib yaxshiroq tasvirlashi mumkinligiga urg`u beradilar.
Tafakkur mohiyatini isloh qilishdan tashqari zamonaviy olimlar rivojlanish o'zgarishlarining mohiyatini qayta ko'rib chiqmoqdalar. Axborotni qayta ishlash nazariyasini o'rganuvchilarning bir guruh nazariyotchilari rivojlanishni bosqichma-bosqich tasvirlash mumkin degan fikrga qo'shilishadi. Masalan, alohida bosqichlarga emas, tobora mavhum fikrlashga qaratilgan asta-sekinlikdagi harakatlar.
Boshqa bir guruh rivojlanish tizimlari bo'yicha tadqiqotchilar har bir bolaning fikrlashi o'ziga xos va notekis tempda rivojlanadi, har qanday vaqtda tez, sekin yoki progressiv va vaqtinchalik regresslar kombinatsiyasi orqali yaxshilanadi, degan fikrni ilgari suradilar. (KW Fischer, 2008; Hohenberger & Peltzer-Karpf, 2009).
Neo-Piaje nazariyalaridagi asosiy g'oyalar
Neo-Piaje nazariyotchilari Piajening bolalar mahorati va tushunchalari vaqt o'tishi bilan sifat jihatidan o'zgarib borishiga ishonch bilan yondashishdi. Piajedan farqli o'laroq ular bolalarning qobiliyatlari alohida kontekstda shaxsiy tajribalar bilan chambarchas bog'liqligini ta'kidlaydilar. Quyida neo-Piaje yondashuvlari uchun muhim bo'lgan bir necha tamoyillar keltirilgan: kognitiv rivojlanish axborotni qayta ishlash mexanizmlarining yetukligi bilan cheklanadi. Neo-Piaje nazariyotchilari Piajening kognitiv rivojlanish miyaning kamolotiga bog'liqligiga ishonishini tasdiqladilar. Miyaning ish xotirasi deb nomlanuvchi mexanizmi kognitiv rivojlanish uchun juda. Ishlaydigan xotira - bu inson xotirasi tizimining bir qismi bo'lib, unda odamlar yangi ma'lumotlarni ushlab turadilar va ular haqida faol o'ylaydilar. (Masalan, siz o'zingizning ish xotirangizni kognitiv rivojlanish to'g'risida o'qiyotgan narsangizni anglash uchun ishlatmoqdasiz.) Bolalarning ish xotirasi yoshi ulg`aygan sayin ortib boradi va shuning uchun ularda bir vaqtning o'zida bir nechta narsalar haqida o'ylash qobiliyati ham oshadi. Neo-Piaje nazariyotchilari yosh bolalar ish qobiliyatining cheklanganligi ularning murakkab fikrlash, mulohaza yuritish va tilni egallash qobiliyatini cheklaydi, deya ta`kidlaydilar. Bolalar bilmagan holda ham, qasddan ham o'rganish jarayonlari orqali yangi bilimlarni egallaydilar. Ko'pgina zamonaviy psixologlarning fikriga ko'ra, bolalar ba'zi narsalarni ongli xabardorlik yoki kuch sarflamay o'rganishadi. Uy hayvonlari haqida ushbu savolni ko'rib chiqing: "O'rtacha qaysi biri kattaroq, mushukmi yoki itmi?" Agar siz ushbu masalani hech qachon qasddan o'ylamagan bo'lsangiz ham, har ikkala tur bilan bog'lanishni o'rgangan ko'plab xususiyatlar (shu jumladan o'lchamlari) tufayli "Itlar"ga osongina javob berishingiz mumkin. Bolalar ongsiz ravishda o'z dunyosining ko'p qirralarini tavsiflovchi izchil naqsh va uyushmalarni o'rganadilar. Shunga qaramay, ayniqsa, bolalarning miyasi hayotning birinchi yoki ikki yilida yetuklashganda, ular o'zlarining tajribalari to'g'risida tobora faolroq o'ylaydilar va har kuni yuzaga keladigan kichik muammolarni hal qilishga aqliy jihatdan yondasha boshlaydilar. Shunday qilib, ular o'zlarining atrof-muhitidagi odatiy naqshlar haqida o'rgangan narsalariga (ba'zilarini ongsiz ravishda singdirib olishgan) asoslanadi va ular bir vaqtning o'zida ushbu naqshlar haqidagi bilimlarini mustahkamlashlari mumkin.

• 
  Neo-Piaje nazariyasi - Piaje nazariyasi elementlarini zamonaviy tadqiqotlar bilan birlashtirgan nazariy nuqtai nazar, o'ziga xos tarkib sohalarida rivojlanish tabiatan xarakterli ekanligini ko'rsatadi.
  
•