Mavzu: So’z turkumlari Darsning maqsadi: a Ta’limiy maqsad: So’z turkumlari haqida ma’lumot berish; b Tarbiyaviy maqsad

137-mashq. She’rni ifodali o’qing?
Ona tilim
Ming yillarkim bulbul kalomi O’zgarmaydi, yaxlit hamisha.
Ammo sho’rlik to’tining holi O’zgalarga taqlid hamisha.
Ona tilim sen borsan shaksiz Bulbul kuyin she’rga solaman.

Sen yo’qolgan kuning shubhasiz,
Men ham to’ti bo’lib qolaman.
Ajratilga so’zlarga so’roq bering va qaysi so’z turkumiga kirishini ayting.
1.Ming-necha? Son so’z turkumiga oid.
2. O’zgarmaydi- Nima qilmaydi? Fe’l so’z turkumiga.
3. Bulbul- nima? Ot so’z turkumiga mansub.
4. She’r- nima? Ot so’z turkumiga mansub.
5. to’ti – nima ? Ot so’z turkumiga mansub.

138-mashq. Matnni o’qing. Matn sizga kim haqida ma’lumot berdi? Zafar diyorning qaysi she’rlarini yod ayta olasiz?
Zafar Diyor bolalarning sevimli shoiri edi. U quvnoq she’rlari qo’shiqlari bilan har bir bolaga o’rtoq edi. Zafar Diyor 1912 yilda Chust tumanining Samsoqtepa qishlogida tug’ildi. Shoir 38 yoshida og’ir kasallikdan vafot etdi.
Shukur Sa’dulla
Matnda 4 ta gap qatnashgan. Shoir-Kim? Ot so’z turkumi. 38-Necha?
Sanoq son. Og’ir-qanday? Sifat so’z turkumi. Kasallik-nima? Ot s.turk.
Vafot etdi- nima qildi? Fe’l so’z tur. mansub.
”Tez javob” didaktik oyini.

1. 
   Sifat deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Kim? Nima? So’rog’iga javob bo’ladigan so’z turkumi?
   
3. 
   Lotin alifbosida nechta harf bor?
   
4. 
   Uch harfdan iborat so’z turkumi nomi?
   
5. 
   Fe’l so’z turkumining so’roqlari?
   
6. 
   Men katta va chiroyli maktabda o’qiyman. Gapdagi sifat so’z turkumiga oid so’zni ayting.
   
7. 
   Kiyik, qovoq, alla, amma so’zlarini teskarisidan o’qing?
   
8. 
   Qish, tish, ish so’zlaridagi unli harf?
   

Son so’z turkumi

139-mashq. So’zlarni o’qing. So’roqlar yordamida turkumlarga ajrating

Kim? Nima?	Qanday? Qanaqa?	Necha? Nechanchi?	Nima qilibdi? Nima qilyapti? Nima qilmoqchi?
Giyoh,hammom, Qovun, dehqon, uchuvchi, kitob-xon, daraxt, yaproq.	Paxlavon, sovuq Issiq, ziyrak, uchqur, qiziqarli.	To’qqiz, yeti, o’n ikki, sakkizinchi.	Ergashyapti, chan-qaydi, pishibdi, su-g’ormoqchi, yor-damlashdi, ishla-yapti.

“Ma’nosini kim chaqdi” o’yini. Berilgan iboralarning ma’nosi fe’l so’z turkumiga doir. Iboralar qanday ma’no anglatmoqda?

1. 
   Og’ziga talqon soldi.--- ……….?
   
2. 
   Yuragi dov bermadi.---………....?
   
3. 
   Tinka madori quridi.---…………?
   
4. 
   Kapalagi uchdi.---…………..?
   
5. 
   Mag’zini chaqdi.---…………….?
   

TEST
1. Qaysi qatorda ot yasovchi qo’shimchalar ko’rsatilgan?
A. li, kor, dosh, zor
B. kor, dosh, zor, siz
S. chi, kor, dosh, loq
D. illa, dor, chi, kor
2. Sifat yasovchi qo’shimchalar yozilgan qatorni ko’rsating?
A. li, siz, dor
B. li, kor, zor
S. li, loq, la
D. li, siz, dor, zor
3. Fe’l yasovchi qo’shimchalar yozilgan qatorni ko’rsating.
A. la, illa
B. chi, la
S. illa, siz
D. zor, kor
4. “Son” so’z turkumining xususiyatlari.
A. Narsa va shaxsning belgisini bildiradi
B. Narsa va shaxsning sanog’ini, tartibini bildiradi
S. Narsa va shaxsning nomini, sanog’ini bildiradi
D. Narsa va shaxsning harakatini bildirib nechanchi so’rog’iga javob bo’ladi
5. Bo’lishli va bo’lishsiz fe’llar mavzusi nechanchi sinfda o’rgatiladi.
A. 2-sinfda B. 4-sinfda S. 3-sinfda
D. 2-sinf, 2-yarim yillikda
Darsda faol qatnashgan guruh va o’quvchilar aniqlanadi , ballari e’lon qilinadi.
Uyga vazifa: mavzuni o’qib o’rganish va 140-mashqni bajarib kelish.