Mavzu: Statika. Statika aksiomalari. Erkli va erksiz jismlar. Bog'lanish reaksiyalari Oars

Dinamikaning ikki asosiy masalasi

Dinamikaning birinchi asos1y masalasida moddiy nuqta massas1 va umng xarakat qonum berilgan bo'lib, xarakatlangiruvchi kuchni topish so'raladi. Dina.mikaning ikkinchi asosiy masalasi esa moddiy nuqta massasi va unga ta'sir etuvchi kuch ma'lum bo'lganda, shu kuch ta'siridan kosil bo'lodigan kinematik elementlarni topishdan iborat. Dinamikaning birinchi asosiy masalasini yechish tartibi.

1. 
   Sanoq sistemani tanlab olish.
   
2. 
   Moddiy nuqtaga ta'sir etuvchi kuchlar yo'nalishini tasvirlash.
   
3. 
   Agar nuqta bog'lanishda bo'lsa, bog'lanishlardan ozod etish va bog'lanish reaktsiyalarini ko'rsatish_..
   
4. 
   Sanoq sistemasida moddiy nuqta xarakatining differentsial tenglamalari tuziladi.
   
5. 
   Berilgan xarakat qonunidan foydalanib moddiy nuqta tezlanishining sistemadagi proektsiyalari aniqlanadi.
   
6. 
   Tezlanishning topilgan proektsiyalari teiglamrga qo'yilib nomaI>lum kuch aniqlanadi.
   

1. 
   Misol. Massasi lkg=gl bo'lgan jism xorakati berilgan jismga ta'sir qiluvchi 0 kuch aniqlansin.
   

y ^h- ₂ tenglamalar bilan

^d--²1. ;: 0

dt '
Agar O ::::: 0 - mg :::: Qv bo'ladi DyemakO:::: 0, = -mg H

2. 
   Misol. 0g'irligi 2000 n bo'lgan avtomobil do'ng ko'prikda V=20 M/ctezlik
   

bilan xarakat qiladi. Ko'prikning o'rtosidagi egrilik radius.i 60 m. Avtomobil ko'prik

y2

o'rtasidagi qancha bosim ko'rsatishi aniqlansin. G

N ::, m-· bu yerda

p

N

9 p

Q!ymatlamiqo'ysak N =

2000 ·

2000 ·· · ·· · - ·, 641 _H

9,81-60

Dinamikaning ikkinchi masalasi. birinchisiga nisbatan teskari masala deb ataladi.

Yechish turli usullarda bo'ladi.

1. 
   Sanoq sistemasi tanlab olinadi.
   
2. 
   Unga ta'sir etuvchi kuchlar tasvirlanadi.
   
3. 
   Nuqta bog'lanishlardan ozod etiladi.
   
4. 
   Moddiy nuqta xarakatining boshlang'ich shartlari yozib olinadi.
   
5. 
   Sanoq sistemaga nisbatan differentsial tenglamalarini tuzamiz.
   
6. 
   Differentsial tenglamalar integrallanadi.
   
7. 
   Integrallash natijasida xosil bo'lgan o'zgarmaslar aniqlanadi.
   
8. 
   Noma'lumlar aniqlanadi.