Mavzu: tolali optika mundarija kirish i-bob optik tola haqida nazariya

2.3 Hozirgi zamon aloqa tizimida optik tolani turlari
Xabarlarni kodlash uchun qanday hodisalar ishlatilganiga qarab, siz o‘zaro munosabatlarni quyidagilar yordamida ta’kidlashingiz mumkin:
•elektronlar - telekommunikatsiya (simli va radioaloqa)
•fotonlar - zamonaviy optik tolalar, signal minoralarining ayrim turlari, Mors kodidagi chiroq chirog‘i, atmosfera va kosmik lazer aloqalari
•materialdagi bo‘yoqlardan belgilarning ketma-ketligi - qog‘ozga yozish.
• yengillik yoki material shaklidagi o‘zgarishlar - optik disk Ma’lumot uzatish vositasiga qarab aloqa liniyalari quyidagilarga bo‘linadi.
•sun'iy yo‘ldosh
•havo
•quruqlik
•suv ostida
•yer osti Xabar olib boradigan narsaga qarab, aloqa liniyalari asosidagi jismoniy printsiplarga muvofiq, quyidagi aloqa turlarini ajratish mumkin:
• Sim va kabel aloqasi - uzatish yo‘naltiruvchi vosita bo‘ylab amalga oshiriladi.
o Elektr kabel aloqasi
o Optik tolali aloqa
o Sun'iy yo‘ldosh aloqasi - kosmik repetitor (lar) dan foydalangan holda aloqa.
o Radiorele aloqasi - quruqlikdagi takroriy takrorlovchi (lar) dan foydalangan holda
aloqa qilish.
o tayanch stantsiyalar
• Kuryer aloqasi
o Kabutar pochta

Axborot manbalari / qabul qiluvchilari mobil yoki yo‘qligiga qarab, ular ajralib turadilar statsionar (sobit) va mobil aloqa ( mobil, mobil ob'ektlar bilan aloqa - SPO).O‘tkazilgan signal turi analog va raqamli aloqa o‘rtasida farqlanadi.

Signal
Qaysi ma’lumot uzatilishiga qarab, ular orasidagi farq ajratiladi analog va raqamli aloqa. Analog aloqa - uzluksiz xabarlarni uzatish (masalan, tovush yoki nutq). Raqamli aloqa - bu axborotni diskret shaklda (raqamli shaklda) uzatish. Shu bilan birga, diskret xabarlar analog kanallar orqali va aksincha uzatilishi mumkin. Hozirgi vaqtda raqamli aloqa analog o‘rnini bosmoqda (raqamlashtirish amalga oshirilmoqda),
Aloqa liniyasi
Aloqa liniyasi (LAN) bu ma’lumotlar uzatuvchi uskunalar va oraliq uskunalarning axborot signallari uzatiladigan fizik vosita.
Bu shuningdek, har qanday turdagi xabarlarni jo‘natuvchidan qabul qiluvchiga uzatishni ta’minlaydigan texnik qurilmalar to‘plamidir. U simlar orqali tarqaladigan elektr signallari yoki radio signallari yordamida amalga oshiriladi.
Simli aloqa liniyalari
Aloqa zanjiri - bitta signalni uzatish uchun ishlatiladigan o‘tkazgichlar / tolalar. Radioaloqada xuddi shu kontseptsiya nomga ega magistral... Farqlash kabel zanjiri -kabeldagi zanjir va havo davri - tayanchlarda to‘xtatilgan.Simli telekommunikatsiya liniyalari kabel, havo va optik tolali bo‘linadi.
Kabel
liniyalari yer ostiga yotqizilgan. Biroq, nomukammal dizayni tufayli yer osti kabel aloqa liniyalari havo yo‘llariga yo‘l qo‘ydi. Oddiy shahar telefon kabeli bir-biridan ajratilgan va umumiy g‘ilofga solingan ingichka mis yoki alyuminiy simlar to‘plamidan iborat. Kabellar har xil sim simlardan iborat bo‘lib, ularning har biri telefon signallarini uzatish uchun ishlatiladi. Uzatiladigan chastotalar spektrini kengaytirish va ko‘p kanalli tizimlar liniyalarining imkoniyatlarini oshirish istagi kabellarning yangi turlarini yaratishga olib keldi. Ular yuqori chastotali televizion signallarni uzatish uchun, shuningdek shaharlararo va xalqaro telefon aloqalari uchun ishlatiladi. Koaksiyal kabeldagi bitta sim mis yoki alyuminiy naycha (yoki ortiqcha oro bermay), ikkinchisi esa unga o‘rnatilgan markaziy mis o‘tkazgichdir. Ular birbiridan ajratilgan va bitta umumiy o‘qga ega. Bunday kabel kam yo‘qotishlarga ega, deyarli elektromagnit to‘lqinlar yo‘q va shuning uchun shovqinlarni keltirib chiqarmaydi. Ushbu kabellar bir necha million gertsgacha bo‘lgan oqimlarda quvvatni uzatishga qodir va televizion dasturlarni uzoq masofalarga uzatishga imkon beradiFoyda optik tolali aloqa liniyalari (FOCL)) an'anaviy "metall" uzatuvchi vositalar oldida:
•Keng tarmoqli kengligi;
•Signalning ozgina susayishi, masalan, 10 MGts signal uchun RG6 koaksiyal kabeli uchun 30 dB / km ga nisbatan 1,5 dB / km bo‘ladi;
•"Topraklama halqalari" paydo bo‘lishi ehtimoli chiqarib tashlandi, chunki tolalar dielektrik bo‘lib, chiziqning uzatuvchi va qabul qiluvchi uchlari o‘rtasida elektr (galvanik) izolyatsiyasini hosil qiladi;
•Optik muhitning yuqori ishonchliligi: optik tolalar oksidlanmaydi, namlanmaydi, elektromagnit ta’siriga duch kelmaydi.
•Qo‘shni kabellarda yoki boshqa optik tolali kabellarda shovqinlarni keltirib chiqarmaydi, chunki signal tashuvchisi engil va u butunlay optik tolali kabel ichida qoladi;
•Fiberglas tashqi signallarga va elektromagnit parazitlarga (EMI) mutlaqo befarq, kabelning qayerda (110 V, 240 V, 10000 V AC) yoki megavattli uzatgichga juda yaqin joylashganligi muhim emas. Kabeldan 1 sm masofada chaqmoq urishi hech qanday xalaqit bermaydi va tizimning ishlashiga ta’sir qilmaydi;
•Axborot xavfsizligi - optik tolalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar "nuqtadan nuqtaga" uzatiladi va ularni tinglash yoki o‘zgartirish faqat elektr uzatish liniyasidagi jismoniy aralashuvlar bilan amalga oshiriladi.
•Optik tolali kabel engilroq va kichikroq - bir xil diametrdagi elektr kabelga qaraganda qulayroq va yotqizish osonroq;
•Kabel tarmog‘ini signal sifatiga zarar etkazmasdan qilish mumkin emas. Tizimga qilingan har qanday buzg‘unchilik darhol chiziqning oxirida aniqlanadi, bu xavfsizlik tizimlari va videokuzatuv uchun juda muhimdir;
•Fizikaviy va kimyoviy parametrlarni o‘zgartirganda yong‘in va portlash xavfsizligi
•Kabelning narxi har kuni pasayib bormoqda, uning sifati va imkoniyatlari optik tolali aloqa liniyalari asosida past tokni qurish xarajatlaridan ustun turadi
Hech qanday tizim kabi ideal va mukammal echimlar mavjud emas, FOCL o‘zining kamchiliklariga ega:
•Fiberglasning mo‘rtligi - kabelning kuchli egilishi bilan, mikro yoriqlar paydo bo‘lishi sababli tolalar buzilishi yoki xiralashishi mumkin. Ushbu xatarlarni bartaraf etish va minimallashtirish uchun kabelni mustahkamlash inshootlari va braidlar ishlatiladi. Kabelni o‘rnatayotganda ishlab chiqaruvchining tavsiyalariga amal qilish kerak (bu erda, xususan, ruxsat etilgan minimal egilish radiusi standartlashtirilgan);
•Tanaffus paytida ulanishning murakkabligi - ijrochining maxsus vositasi va malakasini talab qiladi;
•Ham tolaning o‘zi, ham FOCL tarkibiy qismlarini ishlab chiqarishning murakkab texnologiyasi;
•Signal konversiyasining murakkabligi (interfeys uskunasida);
•Optik terminal uskunalarining nisbatan yuqori narxi. Biroq, uskunalar mutlaq ma’noda qimmat. Optik tolali aloqa liniyalari uchun narx / tarmoqli kengligi nisbati boshqa tizimlarga qaraganda yaxshiroqdir;
•Radiatsiya ta’sirida tolaning bulutlanishi (shu bilan birga radiatsiyaga chidamliligi yuqori bo‘lgan doplangan tolalar mavjud).
FOCL tizimlarini o‘rnatish pudratchidan tegishli darajadagi malakani talab qiladi, chunki kabelni tugatish boshqa uzatish vositalaridan farqli o‘laroq, maxsus aniqlik va mahorat bilan amalga oshiriladi. Signallarni yo‘naltirish va almashtirish uchun sozlamalar maxsus malaka va mahoratni talab qiladi, shuning uchu bu sohada siz pul tejamasligingiz va mutaxassislar uchun ortiqcha to‘lashdan qo‘rqmasligingiz kerak, tizimdagi nosozliklarni va kabelni noto‘g‘ri o‘rnatish oqibatlarini olib tashlaysiz.To‘lqin uzunligiga nisbatan o‘zak diametriga bog‘liq ravishda optik tolalar bir modali va ko‘p modaliga bo‘linadi [11,12]. Bir modali optik tolalarda ko‘pincha o‘zak diametri 7-10 mkm (1.2,а-rasm), ko‘p modali optik tolalarda esa 50-62,5 mkm (1.2,b-rasm) bo‘ladi. Ikkala turda qobiq diametri 125 mkm ni tashkil etadi. Amaliyotda ko‘p modali va bir modali optik tola diametrlarining boshqa qiymatlari ham mavjud. Bir modali optik toladan faqat bir moda (yorug‘lik tashuvchi) uzatiladi. Ko‘p modali optik toladan esa apertura burchagi doirasida tolaga turli burchaklar ostida kiritiladigan bir necha yuzlab ruxsat etilgan modalarni bir vaqtda uzatish mumkin. Barcha ruxsat etilgan modalar turli tarqalish yo‘li va vaqtiga ega. Pog‘onali sindirish ko‘rsatkichli ko‘p modali optik tolalar ikki muhit chegarasida sindirish ko‘rsatkichlarining keskin (pog‘ona ko‘rinishida) o‘zgarishi (n1 dan n2 ga) bilan xarakterlanadi. Pog‘onali sindirish ko‘rsatkichli optik tolalar o‘tkazish polosasini chegaralaydi, lekin gradiyent sindirish ko‘rsatkichli optik tolalarga nisbatan arzon hisoblanadi. Bir modali optik tolalarda modalararo dispersiyaning yuzaga kelmasligi sababli ular yuqori o‘tkazish qobiliyatiga ega. Biroq uzatuvchi qismda birmuncha qimmat bo‘lgan lazer diodlardan foydalanish talab etiladi. Optik tolada signallarni uzatish sifatiga ta’sir qiluvchi eng muhim omillardan biri dispersiya hisoblanadi. Dispersiya bu yorug‘lik impulslari oxirlarini cho‘zilishi, ya’ni impulslarni kengayishidir. Impulslar kengayib, bir birini qoplaydi, simvollararo buzilishlar yuzaga keladi va qabul qilishda impulslar ketma-ketligidan uzatilgan foydali informatsiyani ajratib bo‘lmay qoladi. Dispersiya o‘tkazish qobiliyatini kamaytirib, optik tizimlarni ish tezligini chegaralaydi.Odatda dispersiya bir kilometr hisobida meyorlashtiriladi va ps/km da o‘lchanadi.


XULOSA
Bu kurs ishi orqali optik tolani aloqa tizimidagi o‘rni turlari va qanday ishlashi haqida ko‘rib chiqdik asosiy maqsad optik tolani aloqadagi o‘rnini o‘rganib Internet kabelli aloqa tizimlarini yanada rivojlantirishga qaratilgan edi.
1. Hozirgi zamon texnikasida axborotni optik uzatishning afzalliklari va qo‘llash sohalari ko‘rib chiqildi.
2. Optik aloqaga oid asosiy ma’lumotlar, ochiq optik aloqa va tolali optik aloqa, tolali optik aloqa tizimlarining tuzilish prinsiplari o‘rganildi.
3. Optik axborotni uzatuvchi manbalar ularning turlari, tavsif va parametrlari o‘rganildi.
4. Lazer diodlarga xos muhim xususiyatlaridan biri bu vatt – amper xarakteristikasi atrof muhit temperaturasiga bog‘liqligi.
5. Optik signal tola orqali uzatilganda yorug‘lik to‘lqinlarini tola muhiti bilan chiziqli va nochiziqli o‘zaro ta’siri natijasida signal quvvatini yo‘qolishidan optik signal so‘nadi.
Zamonaviy bir modlik kabellar va lazer nurlatgichlar esa o‘tkazuvchanlik yo‘lagi 1000 nm uzunlikdagi liniyada bir GGs ni ta’minlaydi. O‘tkazuvchanlik yo‘lagini tadbiq etish samaradorligi qabul qilingan kodirovka sxemasi bilan aniqlanadi.Tolaning yashash davri, ya’ni uning belgilangan chegaralarda o‘z xususiyatlarini saqlashi 25 yildan oshadi, bu esa optik tolali kabelni bir marta yotqizish va zaruriyat tug‘ilganda, kanalning o‘tkazuvchanlik qobiliyatini uzatgichlar va qabul qilgichlarni yanada tezroq ishlaydiganlari bilan almashtirish yo‘li bilan amalga oshirilish imkoniyatini beradi.Optik tolalar asosida aloqa sistemalari elektromagnit (to‘lqinlarga) shovqinlarga chidamli, yorug‘lik o‘tkazgichlardan uzatilayotgan axborotlar esa ruxsat etilmagan kirishlardan himoyalangan. Optik tolali aloqa liniyalarini buzmasdan turib eshitish mumkin emas. Tolaga har qanday ta’sir monitoring usuli (uzluksiz tekshirish) bilan liniyaning butunligi orqali qayd etib boriladi.