Mavzu: Tuproq hosil qiluvchi g’ovaksimon nurash mahsuloti

5. Eol yotqiziqlari va lyoss jinslar.

Eol yotqiziqlari shamolning turli tog' jinslari zarrachalarini uchirib olib ketishi va yotqizishi natijasida hosil boiadi. Shamol faoliyati, ayniqsa quruq iqlimli choi zonasida kuchli boiib, qum barxanlari, qum tepachalari, marza qumlari va mo‘tadil iqlimli dengiz qirg‘oqlari hamda daryo vodiylarida o‘ziga xos qum tepalari - dyunalar shaklidagi relyefni yuzaga keltiradi. O‘rta Osiyodagi eol qumlari kelib chiqishiga ko‘ra: 1) tub jinslar - qumtoshlarning nurash mahsulotlarining uchirib to‘planihidan; 2) allyuvial yotqiziqlaming uchirilishi mahsulotlaridan aosil boigan qumlarga boiinadi. Birinchisi - platolar va tog‘ yon bag’ri tekisliklarida, ikkinchisi esa allyuvial tekisliklarda tarqalgan. Qumlarning mexanik tarkibi xilma-xil va o‘zgaruvchan. Eol yotqiziqlari O‘rta Osiyoning Qoraqum, Qizilqum va Mo‘yinqum choilarida, Markaziy Farg‘onada va Balxashkoii atroflarida katta maydonlami egallaydi. Eol qumlari Dnepr va Don havzalarida hamda Kaspiybo‘yi pasttekisligida ham uchraydi. MDHning asosiy cho‘1 zonasi tuproqlari ana shu jinslar ustida paydo boigan. Bular orasida qumli cho‘1 tuproqlari keng tarqalgan.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT