Mavzu: tuproqda uchraydigan organizmlarning asosiy tarkibi

Geobiontlar — tuproqda doim yashovchi yomg’ir chuvalchang­lari (Lymbricidae) va kanotsiz hasharotlar (Aptervgota) vakillari.
Geofillar — bu guruhga rivojlanishning bir sikli yoki fazasi tuproqda o’tadigan hayvonlar, ularga hasharotlardan chigirtkalar (Acridoidea), qator qurtlar (Carabidae, Elateridae), pashshalar (Tipulidae) kirib, ularning qurtlari tuproqda rivojlanib, balog’atga yetgan davri yer usti muhitida o’tadi. Geoksinlar guruhiga kiruvchi hayvonlar vaqtincha tuproq ichida, yer ostida yashaydi. Bularga suvaraklar (Blattedea), yarim qattiq qanotlilar (Hemiptera), qo’ng’izlar (Caratidae), so’qirlar, kemiruvchilar va boshqa sutemizuvchilar kiradi.Tuproqda uchraydigan organizmlar o’zlarining katta-kichikligiga qarab ham tubandagi ekologik guruhlarga bo’lingan: Mikrobionta — bu guruh tuproq organizmlariga asosan ko’pchilik yashil, ko’k-yashil suvo’tlar, bakteriyalar, zamburug’lar va sodda tuzilgan hayvonlar kiradi. Mezobiota guruhiga mayda hayvonlardan nematodalar, emxitreidlar, hasharotlarning qurtlari va kanalar, yangi dumlilar vakillari kiradi. Ular ichida nematodalar tuproqda juda ko’p tarqalgan. Masalan 1 m² tuproq tarkibida mikroatropodlar va enxitreidlar minglab bo’lsa, nematodalar millionlab uchraydi.Tuproqdagi nematodalar soni 1 m² tuproqda 1 mln. dan 20 mln. ga yetadi. Ular tuproqdagi bakteriyalar (40%), o’simlik ildizlari, tuproq suvo’tlari (2%), mayda hayvonlar bilan oziqlanadi. Turli tuproqlarda mezobiotlar biomassasi 1 — 13,5 g/sm² atrofida. Makrobiot guruhiga tuproq qatlamlaridagi o’simlik ildizlari katta hasharotlar, yomg’ir chuvalchanglari,yer kavlovchi kalamushlar, bo’rsiqdar, sug’urlar kiradi. Tuproqda