Mavzu: Tutash muhit mехanikasi kinematikasi. Reja: Kirish

4-Ma’ruza. Elektromagnit maydonning o’tkazgichlar bilan o’zaro ta’siri


Reja
1. Uch va to’rt o’lchovli tok zichliklari;
2. O’tkazgichlarda maksvell tenglamalari;
3. To’liq zaryad saqlanish qonunini;
4. O’tkazuvchanlik;
5. Lorens kuchlari;
6. Maydonda energetik o’zaro ta’sir;
7. Umov – Poynting vektori va tenglamasi;
8. Elektromagnit maydon energiyasi. Ioul issiqligi.


Tayanch iboralar: O’tkazgich, elektr toki, qutblanish va magnitlanish, tok zichligi, minkovskiy fazosi, zaryad, vektor, rotor, divergesiya, elektr va magnit kuchlanganlik vektori, hajm, sirt, tashqi normal.

O’tkazgichlarda elektromagnit maydon ta’sirida, elektr toki paydo bo’ladi. Ushbu mavzuga qutublanish va magnitlanish hodisasi bilan bog’liq hodisalar qarolmaydi. O’tkazgichga misol bo’lib metall jismlar xizmat qilishi mumkin: mis, temir, alyuminiy va h.k; O’tkazuvchi muhitga misol qilib plazmaionlangan gazni olish mumkin.

1. 
   Uch va to’rt o’lchovli tok zichliklari vektori
   

O’tkazgichlarda paydo bo’luvchi elektir toki zaryadlangan zarrachalarning harakatidan iborat. Agarda k-nomerli zarrachalarning mikroskopik tezligini f orqali, zaryadni f orqali belgilasak u holda tok zichligi J ni kichi f hajimdagi barcha zarrachalar uchun yig’indini ga nisbati sifatida kiritish mumkin:
(4.1)
Bu erda V-muhitning makroskopik tezligi. J*-vektor oddiy “texnik tok” dan iborat. Bunday tok elektromagnit maydon ta’sirida ham qo’zgalmash ham harakatlanuvchi o’tkazgichlarda paydo bo’ladi. Vektor makroskopik zaryadni olib o’tish bilan bog’liq tokdan iborat
ushbu
Munosabat o’rinli bo’lganligi uchun J* tok o’tkazuvchanlik vektorini diffuziya oqimi vektori orqali quyidagicha ifodalash mumkin:

munosibatlar zaryadlarni olib o’tuvchi ionlarning turidan bog’liq.
Geometrik fazoda aniqlangan uch o’lchovli j vector bilan birgalikda Minkovskiy fazosida yana to’rt o’lchovli tok zichligi vektori kiritiladi, u xususiy Dekart koordinatorlar sistemasida.
(4.2)
formulalar bilan aniqlangan.
vektorning komponentalari boshqa bir koordinatalar sistemasida minkovskiy fazosidagi to’rt o’lchovli vector almashtirishlarning umumiy formulalari bo’yicha xususiy sistemadagi komponentolar orqali aniqlandilar.