Mavzu: Unix oilasi operatsion tizimlari

Linux operatsion tizimi versiyasi

Tux
Qaysi versiya Linux rasmiy hisoblanadi? Bu savol barcha foydalanuvchilarga qiziq hisoblanadi. Linux operatsion tizimining rasmiy versiyasi mavjud emas!GNU nima?

GNU nima?

GNU’s Not UNIX so’zlarini qisqartmasi bo’lib, bu abviatura hisoblanadi.
1983-yilda Richard Stolman – GNU loyihasini yurg’izadi. Loyiha nomi – “GNU is Not Unix” so’zlaridan olingan abbreviatura hisoblanadi va “GNU – Unix Emas” ma’nosini beradi. Bu loyihadan maqsad: UNIX kodlaridan foydalanmasdan, mutlaqo bepul UNIX’simon OT yararish edi. GNU loyohasida ko’plab dasturlar yaratiladi, lekin ularning yadrosi – ya’ni OT’ning o’zi bo’lmaydi.
1991-yilda Linus Torvalds yangi UNIX’simon OT’ni taqdim etadi. Uning do’stlari hazil tariqasida Linus va UNIX so’zlarini qo’shib, bu tizimni Linux deb atay boshlashadi. Bu nom hozirgacha saqlanib qolgan.
Linux ham “ochiq kodlik” bo’lganligi uchun, Linux OT’i va GNU dasturlaridan foydalanib istagan odam Linux distributivini yaratishi mumkin edi. Shuning uchun ham dunyoda minglab Linux distributivlari mavjud. Distributiv aslida alohida OT, lekin ular shunchalik ko’p va bir-birga o’xshashki – ularni Linux distributivi deyishadi. Debian, Ubuntu, Fedora, Kali kabi mashhur distributivlarning o’zi 300 dan ortiq.

• 
  Linux bu operatsion tizim yadrosi hisoblandi.
  
• 
  Operatsion tizim GNU/Linux deb nomlanadi.
  

Distrubitivlarning bir-birisidan farqlari:

• 
  Yadro versiyasining turli xilligi;
  
• 
  Katalog strukturasining turli xilligi;
  
• 
  Paket menejerlarining turli xilligi.
  
• 
  Dasturiy ta’minotlarning turli xil to’plamlari bilan ta’minlanganligi.
  

GNU/Linuxning bir nechta mashhur versiyalari:

Qaysi distrubitivni tanlagan ma’qul degan savolga – qaysi bir turida dokumentatsiyasi to’liq yaratilgan bo’lsa shuni tanlash zarur.
O’rganishni boshlashda eng to’liq dokumentatsiyaga ega va oson bo’lgan distrubituvdan boshlagan ma’qul. Agarda juda murakkab turi tanlanadigan bo’lsa, qiziqish yo’qolishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar royxati

1. 
   https://step-up.uz/linux-operatsion-tizimi-strukturasi/
   
2. 
   https://www.texnoman.uz/post/linux-operatsion-tizimi-tarixi.html
   
3. 
   https://tami.uz/matnga_qarang.php?id=258
   
4. 
   https://uz.wikipedia.org/wiki/UNIX
   
5. 
   https://pyblog.uz/post/unix-operatsion-tizimi
   
6. 
   https://staff.tiiame.uz/storage/users/126/presentations/9QDwAMo3b77FmzmRHIdTR7wPJh4CpQXVTTqbwjBY.pdf
   
7. 
   https://uz.eyewated.com/operatsion-tizimlar-unix-nima-uchun/