Mavzu: unix operatsion sistemasi va uning arxitekturasi. Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

2.3. Fayllar sistemasi.

UNIX fayllar sistemasi quydagi xususiyatlar bilan harakterlanadi:

• 
  Ierarxik struktura.
  
• 
  Ma’lumotlar massivini muvofiqlashgan qayta ishlash.
  
• 
  Fayllar yaratish va yo’qotish imkoniyati.
  
• 
  Fayllarning dinamik kengayishi.
  
• 
  Faylda ma’lumotlarni himoyalash.
  
• 
  Periferiy qurilmalarni fayllardek tashkil yetish.
  

Fayllar sistemasi UNIX operatsion sistemasining muhim tushunchaalridan biridir Barcha fayllar daraxt shaklidagi fayllar sistemasiga joylashadi. UNIX fayllar sistemasining strukturasi
2.1’ rasmda ko‘rsatilgan. Har bir mantiqiy diskda alihida fayllar va kataloglar ierarxiyasi joylashadi. Fayllar sistemasida har bir katalog va fayllaning unikal to‘liq nomi bor (UNIX operatsion sistemasida bu nom “Full pathname” deb ataladi).
Masalan: Faylning to‘liq nomi /bin/sl , bu shuni anglatadiki, ildiz katalogda bin nomli katalog joylashgan, bin katalogni ichida yesa, sh nimli fayl joylashgan. Faylning qisqa yoki nisbiy nomi fayl nomi (relative pathname ) deb ataladi. Bu nom faylga joriy ishchi katalogdan yo’lni beradi.

Fayllar sistemasi ildizida joylashgan katalog barcha fayllar sistemasida “/” (slesh) bilan aniqlangan nomga yega.
UNIX fayllar sistemasi bilan ishlashda foydalaniladigan ko‘psonli utilitalarni taniydi. Ulardan ko‘p uchraydiganlarini keltirib otamiz:

• 
  Cp nom1 nom2 ( nom1 faylini nom2 fayliga ko‘chiradi.)
  
• 
  Rm nom1 (nom1 faylini yo‘q qilish)
  
• 
  Mv nom1 nom2 (nom1 faylini nom2 fayliga qayta nomlash)
  
• 
  Mkdir nom (nom nomli yangi fayl hosil qilish)
  
• 
  Rmdir nom (nom katalogini yo‘q qilish)
  
• 
  Ls nom (nom katalogini oshkor qilish)
  
• 
  Cat nom (nom faylini yekranga ochish)
  
• 
  Chown nom rejim (faylga murojat rejimini o‘zgartirish)