Mavzu: unix operatsion sistemasi va uning arxitekturasi. Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

Olislashgan proseduralar chaqiruvi
(RPC – Remote Procedure Calls).
Olislashgan proseduralar chaqiruvi mexanizmining asosiy maqsadi quydagiardan iborat:
a) ko‘p hollarda prosesslar hamkorligi asimmetrik harakterda bo‘ladi. Prosesslardan biri (“Klieynt”) boshqa prosessdan (“Serverdan”) ba’zi xizmatni (“servis”) so‘raydi va o‘zining ishini toki xizmat ko‘rsatilmaguncha bajara olmaydi. Bunday hamkorlik rejimi prosedura chaqiruviga yekvivalent.
b) Yuqorida aytilganidek UNIX operatsion sistemasi haqiqiy tarmoq operatsion sistemasidir. Lekin ma’lumotlarni har xil arxitekturadagi kompyuterlarga har xil taqsimlash muammosi bo‘lgan. Eng yomoni bunday vazifa foydalanuvchialrga yuklatilgan. Shuning uchun ikkinchi maqsad RPC ning (asosiy ideya) vazifasi shundan iboratki, har xil kompyuterlarda bajarilayotgan prosesslar hamkorligida ma’lumotlar formatini avtomatik o‘zgartirishni ta’minlashi kerak.
RPC paketi birinchi marta 1984 – yilda Sun Microsystem kompaniyasi tamonidan o‘zining maxsuloti NFS (Network File System – tarmoq Fayllar Sistemasi) ramkasiga realizatsiya qilingan. Paket puxta ishlangan bo‘lib, foydalanuvchi interfeysi va uning funksiyalari foydalanilayotgan transport mexanizmlariga bog‘liq bo‘lmagan. Hozirda Sun kompaniyasi paketning ikki variantini tarqatmoqda; Bepul (Public Domain) – programma gnezdosidan foydalanishga asoslangan va sotish uchun (kommerik) – patoklar mexanizmiga asoslangan. Ikki holatdagi paket ham funksiyalar biblotekasi nabori sifatida realizatsiya qilingan. Masalan RPC ning kommerik variantidan System V muhitida foydalanishda programmalar /usr/lib/librpcsvc.a biblotekasi bilan kompanovka qilingan bo‘lishi kerak.


2.5. Taqsimlangan fayllar sistemasi.

Taqsimlangan fayllar sistemasining asosiy fazifasi shundan iboratki, u boshqa kompyuterda bajarilayotgan prosess uchun lokal faylar sistemasi fayliga birgalikdagi murojatni (dostupni) ta’minlashi kerak. Bu ideya turli usullar bilan realizatsiya qilingan bo‘lishi mumkin, lekin UNIX operatsion sistemasida barcha ma’lum yondoshuvlar lokal fayllar sistemasi kataloglaridan biriga olislashgan fayllar sistemasini bog‘lashga asoslanadi. Bu fayllar proseduralari bajarilgandan so‘ng olislashgan fayllar sistemasida saqlanayotgan ma’lumotlar lokal kompyuter prosesslariga xuddi lokal disk qurilmalarida saqlanayotgandek taqdim etiladi.

Prinsipda bunday sxema yutuq va kamchiliklarga yega. Yutug‘I shundan iboratki, tarmoqdagi ish vaqtida informatsion resurslardan faqat bitta yegzemplyaridan birgalikda foydalanib, disk maydonini tejash mumkin. Lekin boshqa tarafdan olislashgan fayllar sistemasi foydalanuvchilari lokal fayllar sistemasiga nisbatan sekinroq ishlashlariga to‘g‘ri keladi. Bundan tashqari faylga murojat imkoniyati server va tarmoqning ish qobilyatiga ham bog‘liq. Dunyo bo‘yicha tarqalgan UNIX tarmoq fayllar sistemasi NFS (Network File System) va RFS (Remote File Sharing – olislashgan fayllardan birgalikda oydalanish) etarli darajada puxta proektlashtirilgan va ishonchlidir.