Mavzu: XII –xv asrlarda geografiya va kartografiyaning rivojlanishi

19-asr oxiri — 20-asr boshlarida davr talabi topografik xaritalarda relyefning aniq tasvirlanishini taqozo etdi. Natijada plan olish ishlari kipregel yordamida bajarilib, relyef esa gorizontallar yordamida tasvirlanadigan boʻldi. 19-asrning 1-yarmida fanning koʻpgina soxalarida ilmiy va amaliy maʼlumotlar toʻplandi. Ularni sistemaga olish va atroflicha oʻrganish zarurati tugʻildi. Maxsus iklim, tuproq, geologik, iktisodiy va boshqa xaritalar tuzila boshlandi. 20-asr boshlariga kelib, yirik masshtabli xaritalar aerofotosʼyomka materiallari asosida yaratiladigan boʻldi. Soʻntti yillarda geografik xaritalarni tuzishda kosmosdan turib olingan suratlar keng qoʻllanadi.

• 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida davr talabi topografik xaritalarda relyefning aniq tasvirlanishini taqozo etdi. Natijada plan olish ishlari kipregel yordamida bajarilib, relyef esa gorizontallar yordamida tasvirlanadigan boʻldi. 19-asrning 1-yarmida fanning koʻpgina soxalarida ilmiy va amaliy maʼlumotlar toʻplandi. Ularni sistemaga olish va atroflicha oʻrganish zarurati tugʻildi. Maxsus iklim, tuproq, geologik, iktisodiy va boshqa xaritalar tuzila boshlandi. 20-asr boshlariga kelib, yirik masshtabli xaritalar aerofotosʼyomka materiallari asosida yaratiladigan boʻldi. Soʻntti yillarda geografik xaritalarni tuzishda kosmosdan turib olingan suratlar keng qoʻllanadi.

Oʻzbekistonda Xaritagrafiya 20-asr boshlaridan rivojlandi. 1934-yilda Oʻrta Osiyo va Qozogʻistonda yagona boʻlgan Toshkent Xaritagrafiya fabrikasi tashkil etildi. Davlat muassasalari va jamoat tashkilotlarini mavzuli, siyosiymaʼmuriy, maʼlumotnoma va oʻquv xaritalari va atlaslari bilan taʼminlash vazifasi ushbu fabrika zimmasiga yuklandi. Hozirgi kunda Oʻzbekistonning barcha xududlari uchun topografik, obzortopografik va obzor xaritalar mavjud. Ular turli mavzudagi xarita va atlaslarni tuzishda asos boʻlib xizmat qiladi. Xoʻjalik, taʼlim va mamlakat mudofaasining xaritalarga boʻlgan ehtiyojini toʻla qondirish maqsadida mavzuli va kompleks xarita olishning turli yoʻnalishlari rivojlandi, sistemali yondoshgan holda kompleks xarita olish konsepsiyasi shakllandi. Shu maqsadda aerokosmofotosʼyomka materiallaridan unumli foydalanish yoʻlga qoʻyildi va yangi xaritagrafik asarlar yaratishda turli soha mutaxassislarining hamkorligida katta ilmiyuslubiy ahamiyatga moli k tajriba toʻplandi. 1997-yil 25 aprelda "Geodeziya va kartografiya toʻgʻrisida" Oʻzbekiston Respublikasining Qonuni qabul qilindi va amalga kiritildi.

• Oʻzbekistonda Xaritagrafiya 20-asr boshlaridan rivojlandi. 1934-yilda Oʻrta Osiyo va Qozogʻistonda yagona boʻlgan Toshkent Xaritagrafiya fabrikasi tashkil etildi. Davlat muassasalari va jamoat tashkilotlarini mavzuli, siyosiymaʼmuriy, maʼlumotnoma va oʻquv xaritalari va atlaslari bilan taʼminlash vazifasi ushbu fabrika zimmasiga yuklandi. Hozirgi kunda Oʻzbekistonning barcha xududlari uchun topografik, obzortopografik va obzor xaritalar mavjud. Ular turli mavzudagi xarita va atlaslarni tuzishda asos boʻlib xizmat qiladi. Xoʻjalik, taʼlim va mamlakat mudofaasining xaritalarga boʻlgan ehtiyojini toʻla qondirish maqsadida mavzuli va kompleks xarita olishning turli yoʻnalishlari rivojlandi, sistemali yondoshgan holda kompleks xarita olish konsepsiyasi shakllandi. Shu maqsadda aerokosmofotosʼyomka materiallaridan unumli foydalanish yoʻlga qoʻyildi va yangi xaritagrafik asarlar yaratishda turli soha mutaxassislarining hamkorligida katta ilmiyuslubiy ahamiyatga moli k tajriba toʻplandi. 1997-yil 25 aprelda "Geodeziya va kartografiya toʻgʻrisida" Oʻzbekiston Respublikasining Qonuni qabul qilindi va amalga kiritildi.

E’tiboringiz uchun rahmat!