Mavzu: Xodimlarni boshqarish bo'yicha xorijiy tajriba

Yaponiyani dunyoga tanitgan brend – Toyota tarixi.
Yaponiyada Toyota kompaniyasi tarixi haqida gap ochilsa, uning asoschisi Kichiro Toyoda ismidan oldin uning otasi Sakichi Toyoda ismi alohida tilga olinadi.
Chunki bu inson nafaqat Toyota kompaniyasi asoschisining, balki Yaponiyada ishlab chiqarish sohasining ham otasi deb tan olingan. Buning boisi u ixtiro qilgan to‘quv dastgohi Yaponiyada ishlab chiqarish sohasi rivojlanishiga katta turtki bo‘lgan edi.
Sakichi Toyoda
Sakichi Toyoda 1867 yilda duradgorlar oilasida tug‘ilgan. U 1890 yilda o‘zining ilk to‘quv dastgohini ixtiro qiladi. Oradan biroz vaqt o‘tgach, aynan shu dastgohni avtomatlashtirishga muvaffaq bo‘ladi va 1890 yilning o‘zida ushbu turdagi dastgohlarni ishlab chiqarish uchun patentni qo‘lga kiritib, “Toyoda” nomli to‘quv dastgohi ishlab chiqaruvchi kompaniyaga asos soladi.
O‘sha paytlarda to‘qimachilik sohasida faoliyat olib boruvchi kompaniyalar bu ixtironi kutilgandan ancha yaxshiroq qarshi olishadi. Shu bois ham “Toyoda” juda tez fursatda tanila boshlaydi.

Sakichi Toyodaning o‘g‘li Kichiro Toyoda yoshligidan mashinasozlikka juda qiziqardi. U o‘z orzularini ro‘yobga chiqarish maqsadida Yevropa va AQShga mashinasozlikni o‘rganish uchun boradi. Yaponiyaga qaytgach esa otasiga mashina ishlab chiqaruvchi korxona ochmoqchi ekanini aytadi.
Bu orada otasining biznesida ham muammolar yuzaga kelayotgan edi. Aniqrog‘i, korxonada joy yetishmasligi va ayrim texnik nosozliklar sabab, ular ishlab chiqarayotgan to‘quv dastgohlarida nuqsonlar paydo bo‘la boshlagan edi.
Sakichi bu bilan uzoqqa borib bo‘lmasligini tushunib yetadi. U korxonani muqarrar inqirozdan saqlab qolish hamda farzandining avtomobil ishlab chiqarish orzusini amalga oshirish maqsadida bir qarorga keladi: 1929 yilda avtomatlashgan dastgohlar ishlab chiqarish patentini Britaniyaning Platt Brothers kompaniyasiga sotib yuboradi.
Bu pullarga uning o‘g‘li Kichiro Toyoda to‘quv dastgohlarini ishlab chiqarishga mo‘ljallangan korxonaning bir bo‘limini avtomobil ishlab chiqarishga ixtisoslashtiradi.

1930 yildan boshlab kompaniya benzinda harakatlanadigan avtomobillarni ishlab chiqarishni boshlaydi. 1934 yilda Toyoda o‘zining birinchi A dvigatelini ishlab chiqaradi. Bu dvigatellar 1935 yil may oyida ishlab chiqarilgan A1 rusumli yengil avtomobil va o‘sha yilning avgust oyida ishlab chiqarilgan G1 rusumli yuk mashinalarida ishlatilgan.
1939 yilda Ikkinchi jahon urushi boshlanib, unda mag‘lublar qatorida bo‘lgan Yaponiya og‘ir ahvolga tushib qoladi. O‘sha paytlarda kompaniya xodimlari qo‘shinni yuk mashinalari bilan ta'minlash uchun tun-u kun tinimsiz ishlar edi. Mahsulot zaxirasi tanqisligi bois yuk mashinalari eng arzon variantda ishlab chiqarila boshlagan. Masalan, bitta farali, eshiklari yog‘ochdan bo‘lgan yuk mashinasi juda ham sifatsiz edi, ammo vaziyat shuni taqozo qilardi.

Urush yillarida kompaniya eng og‘ir kunlarni boshidan kechirayotgan edi. Ma'lumotlarga qaraganda, Kichiro “Toyoda”ni sotib yubormoqchi ham bo‘lgan. Ammo otasi uning avtomobil ishlab chiqarish orzusini amalga oshirish uchun to‘quv mashinalari patentini sotib yuborganini eslab, bu fikridan qaytgan.