Mavzu: xronologiya (vaotini aniolash)

Zamonaviy yil hisobi. 
Xozirda Iso payg'ambar tug'ilgan yil yangi yil hisobi uchun asos 
qilib olingan. Mana oradan 2007 yil o'tib bormoqda. Bu XXI asr 
demakdir. Iso tug'ilgan avvalgi yillarni «milloddan avval», undan 
keyingi yillarni «milodimizning» deb beramiz. Eramizdan awalgi sanalar 
kattadan kichikka, milodimiz sanalari esa kichikdan kattaga qarab sanalar 
hisoblanadi. 
Tarixda yil hisobi qanday yuritiladi. Misol keltiramiz ! Insonlar mil 
aw VIII ming yillikdan beri dehqonchilik bilan shug'ullanib kelmoqdalar. 
Xozir esa 2007 yil. Shunday ekan dehqonchilik paydo bo'Iganiga qancha 
bo'ldig’ Buni aniqlash uchun mil aw o'tgan 8 ming yilga, millodning 2 
ming yilini qo'shamiz. Demak, dehqonchilik paydo bo'Iganiga 10 ming 
yil bo'lgan.
Musilmonlar hiiriy vil hisobi. 
Milodning 622 yilida (16 iyun) Muxammad payg'ambar (SAV) 
Makka shahridan Madinaga ko'chgan. (Arabcha ko'chib o'tish - hijrat deb 
atalgan). 
Hijriy yil hisobining o'zi 2 ga - hijriy qamariya (oy) va hijriy 
shamsiya (quyosh)ga bo'linadi. Qamariya oy yili bo'yicha yil hisobi 
milodning 622 yil 16 iyunidan boshlangan. Shu sana musulmon olamida 1 
- yilning boshlanishi deb qabul qilingan. Hijriy yil 12 oydan iborat. Biroq, 
bu yil hisobida 1 oy 29,5 kundan, 1 yil esa, 354 kundan iborat. (biz 
amal qilayotgan yil hisobi esa 365-366 kundan iborat). Hijriy yil 
hisobida toq oylar 30 kun, juft oylar 29 kundan iborat. Biz amal 
qilayotgan yil hisobi bo'yicha farqlar 10-12 kunni tashkil qiladi. 
1. Hijriy yillarni millodiy yilga aylantirish. Masalan:
M-622 
M=Hq- +622 
33
M= 1427-42+622=2007 
2. Milodiy yilni hijriy qamariy yilga aylantirish. Masalan : 
H q =2007-622 + 2007-622 /33 
Hq =1385+42 
Hq =1427 

---

14 
3. Milodiy yilni hijriy shamsiy yilga aylantirish. Masalan : 
H sh = M-622
H sh = 2007-622
H sh = 1385