Mavzu: Zig’ir, jun, tabiyiy ipak. Sun’iy tolalar. Tolalarning tuzilishi, asosiy turlari, olinish xossalari Reja: Zig’ir tolasi Jun tolasi Sun’iy yasalgan tola Sintetik tolalar haqida malumot Sadenov. J

Jun tolasining pishikligi va chuziluvchanligi. Tolaning pishikligi uning asosiy kursatkichlaridan biri bo’lib, tola kanchalik pishik bulsa, undan ishlab chikariladigan yigirilgan ip xam shunchalik mustaxkam bo’ladi.

Jun tolasining pishikligi va chuziluvchanligi. Tolaning pishikligi uning asosiy kursatkichlaridan bo’lib, tola kanchalik pishik bulsa, undan yigirilgan ip shunchalik mustaxkam bo’ladi.

Jun tolasining pishikligi nisbiy va mutlok kattaliklarda ifodalanadi.

Mutlok pishiklik deganda tola uzulguncha sarflanadigan kuchning rьyuton, santinьyuton va millinьyutonlarda ifodalanuvchi mikdori tushiniladi.

Nisbiy pishiklik esa tolaning uzunligiga sarflanadigan kuchning uning chizkiy zichligiga nisbati bilan ifodalanuvchi kattalik bo’lib, nьyuton/teks, santinьyuton/teks va millinьyuton/tekslarda ulchanadi.

Jun tolasining turlariga qarab, uning urtacha mutlok pishikligi tivit uchun 6-9 sN; yarim dag’al jun uchun 15-18 sN; dag’al jun uchun 16-19 sN.

Tolalarning chuziluvchanligi xam pishikligi kabi nisbiy va mutlok kattaliklar orkali ifodalanadi.

Qo’y juni. Qo’y juni bir toifadagi va turli toifadagi junlarga bulinadi. Bir toifadagi junlar asosan tivit va utkinchi toladan iborat bo’ladi. Turli toifadagi jun esa turt xildan - tivit, dag’al tuk, oralik tola va ulik toladan iborat bo’ladi.

Tivit - mayin junli qo’ylarning butun sirtini tashkil kiladigan va dag’al junli qo’ylarning terisiga yopishib yotadigan ingichka buramdor (jingalak) toladir. Tivit ikki katlamdan iborat: tangachali va kobik katlamdan iborat. Tangachali katlam odatda xalkalar va yarim xalkalar shaklida bo’ladi.

Dag’al tola- tivitdan dag’alrok va yugonrok bo’lib, deyarli buramdor (Jingalak) bulmaydi, u yarim dag’al junli va dag’al junli qo’ylarning jun katlamiga kiradi. U uch katlamdan : plastinkasimon tangachali katlam, kobik va yaxlit uzak katlamdan iborat.

Oralik tolalar - tivit bilan dag’al tuk urtasida oralik xolatni egallaydi. Duragay zotli qo’ylarning butun jun katlami shu oralik tolalardan iborat bulishi mumkin. Oralik tola uch katlamdan: tangachali, kobik va uzuk-uzukq uzak katlamdan iborat.

Ulik tola - dag’al, tugri, kattik tola bo’lib, yomon buyaladi va kayta ishlash jarayonida sinib ketadi. U ba’zi dag’al junli qo’ylarda bo’ladi. Ulik tola xam uch katlamdan: tangachali, yupka kobik va keng uzak katlamdan iborat.