Magmatizm jarayonlari Yer yuzasi relyefmi hosil qilishda tektonik harakatlardan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Magmaning suyulishi, uning evolyutsiyasi, harakati, boshqa qattiq jinslar bilan o‘zaro ta’siri va qotishini o‘z ichiga olgan jarayonlar majmuiga magmatizm deyiladi - Magmatizm jarayonlari Yer yuzasi relyefmi hosil qilishda tektonik harakatlardan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Magmaning suyulishi, uning evolyutsiyasi, harakati, boshqa qattiq jinslar bilan o‘zaro ta’siri va qotishini o‘z ichiga olgan jarayonlar majmuiga magmatizm deyiladi
- Magmatizm - Yerning chuqur qismidagi faol harakatlarining eng muhim ko‘rinishlaridan biri. Tektonik harakatlar xarakterining o‘zgarishi bilan magmatizm turi ham o'zgaradi, geologik tarixga va Yer po‘stining u yoki bu strukturasiga bog‘liqligiga qarab geosinklinal, platforma, okeanik va tektonik magmatik faol ko‘rinishlarga bo‘linadi.
Magmatizim jarayonini vujudga keltimvchi omil bu - magmadir. Magma (yunoncha magma - quyuq bo‘tqa) - tarkibi, asosan, silikatdan iborat otash-olovli suyuq massa, Yer po‘sti yoki yuqori mantiyada vujudga keladi va soviganda magmatik tog‘ jinslarini hosil qiladi. - Magmatizim jarayonini vujudga keltimvchi omil bu - magmadir. Magma (yunoncha magma - quyuq bo‘tqa) - tarkibi, asosan, silikatdan iborat otash-olovli suyuq massa, Yer po‘sti yoki yuqori mantiyada vujudga keladi va soviganda magmatik tog‘ jinslarini hosil qiladi.
- Ikki xil magma ajratilgan: asosiy (bazaltli) va nordon (granitli). Agar magmaning tarkibida kremniy oksidi (Si02) 55% gacha boisa, asosiy yoki bazaltli magma deb ataladi. U suyuq bo‘lib, Yer yoriqlari va darzlarga osongina joylashadi, lavasi uzoq masofalarga oqib ketadi. Bunda vulkanik platolar, yassitogMiklar hosil boiadi. Agar magmaning tarkibida kremniy oksidining miqdori 78% gacha bo‘lsa, nordon yoki granitli magma deb ataladi. Bunday magmalar quyuq bo‘ladi. Ayniqsa, gaz bugTarini yo‘qotgandan so'ng tezda qotadi. Lava ham tezda qotib vulkanik tog‘lami bunyod etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
