Мавзулар бўйича матн аннотацияси ва охирги янгиликлар

3-чизма. Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари хом ашѐси ва озиқ – овқат бозорини 
таркиби 
Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари бозори 
Бозор 
инфратузилмаси 
Ихтисослашган 
бозорлар 
Бозор механизми 
Улгуржи савдо 
(тайѐрлов тизими, 
ярмарка ва 
биржалар)
Чакана савдо 
Ички хўжалик 
бозори (умумий 
овқатланиш, 
ходимларга 
сотиш) 
Даллолчилик 
(брокерлар, 
комиссионерлар, 
савдо агентлари) 
Ташқи савдо 
ташкилотлари 
Реклама ва 
ахборот 
агаентликлари 
Хом ашѐ бозори 
дон 
пахта 
тамаки 
Мева
Сабзавот ва полиз 
Мол ва парранда 
Ёғ-мой берадиган 
экинлар 
маҳсулотлари 
бозори 
Талаб ва 
таклиф 
рақобат 
нарх 
Квоталаш 
механизми 
Товар 
интервенция -
лари 
Маҳсулотни 
ортиқчасини 
бозордан сотиб 
олиш тизими
Аграр 
қонунчилик 
Озиқ-овқат 
Сут ва сут 
маҳсулотлари 
Нон ва нон
маҳсулотлари 
Гўшт ва гўшт 
маҳсулотлари 
Ёғ-мой 
маҳсулотлари 
Кондитерлик 
Мева ва узум 
шарбатлари, 
вино, коняк, 
пиво 
Сабзавот ва 
полиз 
Бошқа хўраки 
маҳсулотлар 
бозори 
Бошқа қишлоқ 
хўжалик 
маҳсулотлари хом 
ашѐси бозорлари 

---

103 
15.2.Агросаноат мажмуаси тармоқларини давлат томонидан тартибга 
солиш ва қўллаб-қуватлаш 
Агросаноат мажмуасини давлат томонидан тартибга солишда ва қўллаб-
қувватлашда қуйидаги восита ва механизмлардан фойдаланади. Энг аввало солиқ, 
кредит, давлат бюртмаси ва нарх воситалари асосида агросаноат мажмуаси тартибга 
солинади ва қўллаб-қувватланади. Бундан ташқари агросаноат мажмуасининг асосий 
бўғини бўлган қишлоқ хўжалигини қўллаб-қувватлаш мақсадида бюджет воситасидан 
ҳам кенг фойдаланилади. Ўзбекистон Республикасида сув хўжалиги билан боғлиқ 
харажатлар асосан давлат бюджети ҳисобидан қопланади.
Солиқ тизими орқали ерларнинг турли унумдорлиги масаласи тартибга 
солинади. Яъни балл бонитети юқори ерларга юқори ва аксинча балл бонитети паст 
ерларга паст солиқ олинади.
Аграр соҳанинг ўзига хослигини, унинг аҳоли турмуш даражаси ва сифатида 
ҳал қилувчи ролни ўйнашини инобатга олиб кредитлар тизими жорий этилади. 
Жумладан, мустақилликнинг дастлабки 20 йилида 3 фоизлик, кейниги даврла эса 5 
фоизлик имтиѐзли кредитлар бериш йўлга қўйилган. Шу йўл билан қишлоқ хўжалиги 
ишлаб чиқариши қўллаб-қувватланади. Ишлаб чиқарилга маҳсулот ва кўрсатилган 
хизматларга (масалан, машина трактор парклари томонидан фермер хўжаликларига 
кўрсатиладиган хизматларга таърифларни ўрнатишда) нарх белгилашда бази тартибга 
солувчи чегаралар ўрнатилади. Бу ўз навбатида қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини 
қўллаб-қувватлаш имкониятини беради.
Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқаришни қўллаб-қувватлаш 
мақсадида уларга етиштириладиган маҳсулот ҳажми учун олдиндан бўнаклар бериш 
механизми белгиланган. 2016 йилнинг январигача фақатгина пахта ва ғалла учун 
давлат буюрмаси мавжуд бўлиб, унинг учун олдиндан қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи корхоналарга бўнак маблағлари олдиндан берилар 
эди. 2016 йилдан бошлаб эса бу восита мева, узум ва сабзавотлар учун ҳам 
қўлланиладиган бўлди. Мева,узум ва сабзавотларни экспорт қилишда ҳам катта 
имкониятлар 
яратилди. 
Жумладан, 
қишлоқ 
хўжалиги 
маҳсулотлари 
етиштирувчиларга олдиндан сотиб олинадиган маҳсулот миқдори учун 40 фоиз бўнак 
пули бериш тиртиби ўрнатилди.

---