Mavzuning dolzarbligi: Vertikal planirovka qilish loyihasi general

2.3. Yer ishlari hajmini hisoblash 
 
Yer massasi balansini hisoblash. Yer massasi balansini aniqlash uchun 
ko‘tarma va o‘yilmalarni hajmlarini hisoblash kerak bo‘ladi. 
Oldin aytilganidek nol ishlari chizig‘i kvadratlarni oddiy geometrik shakllarga 
ajratadi, ya’ni ushbu shakllarni maydoni geometrik formulalar yordamida 
anilanadi. 
Misolimizda kvadratlar soni 16 ta bo‘lib, unda hosil bo‘lgan shakllar 2.3.1-
jadvalda keltirilgan
2.3.1-jadval
 

---

- 21 - 
Shundan keyin hosil bo‘lgan shakllarning maydoni (yuzalari) topiladi va 2.3.2-
jadvalga yoziladi. 
2.3.2-jadval 
O‘rtacha ishchi balandliklarni hisoblash. Qaysidir shaklni hajmini aniqlash 
uchun, ushbu shaklni maydoni (yuzasi) va balandligi bilish kerak bo‘ladi. V = S · h 
yer massalari hajmini hisoblashda balandlik sifatida o‘rtacha ishchi balandliklar 
qabul qilinadi va ular quyidagicha hisoblanadi. Misol uchun 14 kvadratni olib 
ko‘ramiz. Bunda nol ishlari chizig‘i kvadratni uchburchak va beshburchak 
shakllarga ajratgan. 
hro‘r = ( 0.02 + 0.57 + 0.32 +0 + 0 )/5 = 0.18 Nol ishlari chizig‘ida 
joylashgan nuqtalar ishchi balandliklari nolga teng. 
Hro`r Δ = (- 0.08 + 0 + 0)/3 = 0.03 

---

- 22 - 
2.3.1-shakl. O‘rtacha ishchi balandliklarni aniqlash 
Barcha o‘rtacha ishchi balandliklarni aniqlab 2.3.3- jadvalga kiritiladi. 
2.3.3-jadval 

---

- 23 - 
O‘rtacha ishchi balandliklar aniqlangandan keyin hajmlarni hisoblashga 
kirishiladi. 
V = S · hr o`r. Natijalar 2.3.4-jadvalga yoziladi. 
2.3.4-jadval 
Yer ishlari hajmi balansini quyidagi formula yordamida aniqlaymiz: 
Agar m < 5% , bo‘lsa yer ishlari hajmi to‘g‘ri hisoblangan. 

---

- 24 - 
0.39% < 5%
Maydonning har bir kvadrati bo‘yicha yer ishlari hajmini qiymatlarini kiritib 
chiqamiz.