Mavzuning maqsadi

---

2-MAVZU. MIKROORGANIZMLARNING OZIQLANIShI VA NAFAS 
OLIShI 
 
Mavzuning maqsadi: Talabalarga mikroorganizmlarning fiziologiyasi, 
ularning energiya manbaiga qarab guruhlarga bo‘linishlari haqida ma’lumot berish. 
Reja. 
1. Mikroorganizmlarning uglerod bilan oziqlanishi. 
2. Mikroorganizmlarning azot bilan oziqlanishi. 
3. Bakteriyalarda boradigan fotosintez. 
4. Xemosintez jarayoni. 
5. Mikroorganizmlarning kislorodga bo‘lgan talabi 
Adabiyotlar: 1: 268-272; 2: 25-35. 
Asosiy tushunchalar: bleforoplast, fimbriy, donor, resipient, mureni, 
permiaza, vezikula, plazmid, monotrix, lofotrix, amfitrix, peritrix, kansid, 
bakteriofag. 
 
Bakteriyalar xujayrasi ichiga oziq moddalar kirishi va hayot faoliyatining 
oxirigi moddalarini tashqi muxitga ajralib chiqishi ularniig butun tanasi orkali 
sodir bo‘ladi, shuniyg uchun bu prossss juda tez boradi. Moddalar almashinuvi ikki 
protsessdan iborat: 
1) tashqi muhitdan o‘sish uchun zarur bo‘lgan ozik moddalarni kabul qilish va 
ulardan hujayraning yangi tarkibiy kismini sintezlash; 
2) hayot faoliyatining oxirgi maxsulotlarini tashki muhitga chiqarish. 
Mikroorganizmlar tanasiga ozik moddalar diffuziyalanib yoki adsorbilanib 
kiradi. Bu protsessga turli faktorlar katta ta’sir ko‘rsatadi. Bulardan biri hujayra va 
uning 
atrofidagi 
muhit 
konsentratsiyasining 
turlicha 
bo‘lishi, hujayra 
protoplazmasi bu moddalarni o‘tkazishi va ularning o‘zgarishidir. Ana shu 
sharoitlar qulay bo‘lgandagina oziq moddalar tez qabul kilinadi va 
mikroorganizmlar tez o‘sadi. Usish protsessida hosil bo‘ladngan yangi tnrik 
protoplazma uchun mikroorganizmlar tashqi muhitdan jula ko‘p ozns moddalar 
slnshn kerak. Bu oziq moddalar aniq ximnyavin strukturali bo‘lishi kerak. Buii 
kuyidagi jadvalda keltirilgan mikroorganizmlar hujayra moddasnnnng xpmnyavin 
tarkibi haqidagi ma’lumotlardan ko‘rish mumkin.