Mavzu:“Oilaviy biznesni rivojlantirishda mehnatni tashkil etish ”

 
 
 
 
 
 
 
1. 
 
1.1- rasm. Oila xo‘jaligining bozor tizimidagi o‘rni
16
 
Bu yerda, S - iste’mol uchun oila xo‘jaligining harajatlari;
S - oila xo‘jaligi jamg‘armasi;
I - investitsiyalar; 
G - davlat harajatlari; 
16
Muallif tomonidan tuzilgan. 

---

16 
Te – egri soliqlar;
Td – to‘g‘ri soliklar; 
Y- daromadlar;
V – transfertlar. 
Bugungi kunda oilalarning har tomonlama rivojlanishida o‘ziga xos
murakkab jarayonlar vujudga kelmoqda: oilalarning daromadlar bo‘yicha 
tabaqalanishi, uni barqarorligining o‘zgarishi, kam bolali oilalarning paydo 
bo‘lishi, oiladan tashqari yashovchilar va x.k. Bu to‘g‘rida mashhur sotsiolog olim 
A.Golov shunday ta’kidlaydi: “mavjud oilalar bozor iqtisodiyotining ijobiy qonun 
qoidalariga 
moslashishda shubhasiz 
qiyinchiliklarga 
uchramoqda”
17
. 
Bu 
jarayonlarning barchasi oilalarni chuqur ilmiy tahlil qilishni va jamiyatning ushbu 
tendensiyalarga munosabatini talab etadi. 
Oila xo‘jaligi, ta’kidlanganidek, bozor munosabatlarining eng asosiy 
ishtirokchilaridan hisoblanadi. Ular iqtisodiyotni ishlab chiqarish omillari bilan 
ta’minlaydi, ularni resurslar bozoriga yetkazib berib moddiy daromad oladi va oila 
a’zolarining ehtiyojini qondirish maqsadida tovar va xizmatlar iste’moli uchun 
harajatlarni amalga oshiradi. 
Oila xo‘jaligi iqtisodiy munosabatlarning eng 
muxim ishtirokchisi sifatida, davlat va firmalar bilan iqtisodiy aloqadorligi 1.1-
rasm asosida tasvirlangan. 
Chizmadan ko‘rinib turibdiki, ularning bozor tizimidagi harakatlari turlicha 
va ular bir-birini to‘ldirib boradi. Quyidagi jadval orqali ularning vazifalarini ham 
ko‘rish mumkin (1.1-jadval). 
Oila xo‘jaligi iqtisodiyotning doiraviy aylanishi natijasida davlat, firmalar va 
moliyaviy institutlar bilan bozor munosabatlarini olib boradi. Oila xo‘jaligi tovar 
va xizmatlarni iste’mol qiluvchi sifatida emas, balki ular iqtisodiyotning ko‘plab 
sohalari bilan birgalikda xo‘jalik faoliyatini yuritadi. Oila daromadini ko‘paytirish 
va ekspertlarning baholashi bo‘yicha oila xo‘jaligi tovarlar ishlab chiqarish va 
xizmatlar bajarish jarayonida iqtisodiyotning 14 soxasi bilan aloqadordir. Ularning 
asosiysi: qishloq xo‘jaligi, qurilish, savdo va umumiy ovqatlanish, uy-joy xo‘jaligi, 
transport, madaniyat, san’at va boshqalar.