Mavzusini o’qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanish Shirin taomlar tayyorlash

Kisellarni tayyorlash. Jeleli shirin taomlardan eng ko'p tayyorlanadigani kisellardir. Kiselning ilvira holidagi quyuqligini ta'minlovchi mahsulot kartoshka kraxmali hisoblanadi. Jo'xori kraxmali (mais) sutli kisel uchun ishlatiladi. Jo'xori kraxmalini meva-rezavorlardan tayyorlanadigan kisel uchun ishlatilmaydi, chunki u meva kiseliga oq bo'qiq rang berib, donning noxush ta'mi chiqadi. Kisel pishirishda modifikatsiyalangan kraxmal ham ishlatiladi. Shu tufayli kisel ancha quyuq boiib, idish chetidan yaxshi ajraluvchan bo'ladi.
Kisellarga qo'shiladigan kraxmallar awal bo'ktirib tayyorlashni talab qilmaydilar. Gamogen ko'rinishidagi kleystrlangan kraxmallarni hosil qilish uchun kraxmal miqdoriga nisbatan 4—5 barobar ko'p sovuq suyuqlikda kraxmal bir xil quyuqlikda aralashtirilib, qaynab turgan suyuqlikka solinadi va aralashtirilgan holda qaynash darajasiga ko'tarilib, 2—10 minut qaynatib tayyorlanadi.
Kisellarni yangi meva va rezavorlardan, quritilgan, konservalangan mevalardan, meva sof sharbati, shakarli sharbat pyuresi, ekstratlaridan, kvasdan, sutdan, pavidlodan, murabbodan, ravochdan va boshqa mahsulotlardan hamda quraq kisel konsentratlaridan tayyorlanadi.
Kisellar quyuq-suyuqlik darajasiga qarab: quyuq, o'rtacha quyuqlikda va o'rtacha suyuqlikda tayyorlanadi.
1 kg quyuq kisel tayyorlash uchun 60—80 g kartoshka kraxmali ishlatiladi. Tayyorlangan kraxmal suyuqlikka qo'shilgach, to'xtovsiz aralashtirilgan holda 5 minut davomida past olovda pishiriladi. Kraxmal ko'proq miqdorda qo'shilsa uning kleysterlanishi uchun mahsulot tarkibidagi barcha suv sarf bo'lib, quyuq kisel hosil bo'ladi. Shu sababli quyuq kisel issiqlik ta'sirida suyuq kiselga o'xshash tez erimaydi.
Kisellar qoliplargaprotiven yoki porsiyali idishlardaqaynatilib sovitilgan suv bilan namlab, shakar sepilib qo'yilgan holda sovitiladi. Tarqatishda idishdan bo'shatish uchun likopchaga sovitilgan idishi ag'darilib, biroz silkitiladi. Agar bir necha porsiya hisobida quyuq kisel tayyorlangan bo'lsa, idishdan bo'shatilgandan so'ng porsiyalarga bo'linib, taqsimchaga solinib ustidan shakarli meva-rezavor sharbati, alohida qaymoq yoki sovuq sut (50—100 g) berilishi mumkin. Porsiyasiga 100 g dan 200 g miqdorigacha kisel beriladi. Quyuq kisellar rus oshxonasining an'anaviy taomi hisoblanadi.
O'rtacha quyuqlikdagi kisellar ko'proq tayyorlanadi. Bunday kiselning 1 kilo-gramini tayyorlash uchun 35—50 g kartoshka kraxmali ishlatiladi. Kisellar tayyorlangandan so'ng biroz sovitilib, stakan yoki kremankaga quyilib, ustidan biroz shakar yoki shakar uni sepiladi. Bunda kisel ustidagi mayda suv donachalari shakar bilan yutilib, gigroskopik holat ro'y berib, yupqa qobiq hosil bo'lish holatidan saqlanadi. Porsiyasiga 200 g hisobida kisel tarqatiladi.
O'rtacha suyuqlikdagi kisellar ham o'rtacha quyuqlikdagi kisel singari tayyorlanib, 1 1 kisel olish uchun 20—40 g kraxmal ishlatiladi. Bundan tashqari bu kisellarni yorma, tvorog, makaron mahsulotlariga, kotlet, bitochki, puding, zapekanka, sirniklar va boshqa taomlarga sardak sifatida ham qo'shib berish mumkin.
Maymunjon, qoraqat, olchalardan kisel tayyorlashda suyuqligi siqib olinib, turpiga suv qo'shilgan holda sharbat tayyorlanib, suzilib, shakar qo'shib bir qaynatib olinadi va bu sharbatda kraxmal, mevadan olingan suyuqlik qo'shilib aralashtirilgan holda qaynatib tayyor holga keltiriladi va sovitiladi. Qulupnay, yertuti, malina, maymunjondan kisel tayyorlash uchun ezilib pyuresi ajratilib, tuфiga suv quyib bir qaynatiladi va suzib olinib, suyuqligida shakarli sharbat tayyorlanadi. Meva pyuresi, kraxmal, sharbatdan foydalanib kisel tayyorlanib, sovitiladi.
Kisel tayyorlashda rezavor-meva sharbati va pyuresi xom holda qo'shiladi. Bunday qilinganda ularning sof holdagi rangi, tarkibidagi С darmondorisi saqlanib qoladi, aks holda issiqlik ta'sirida ma'lum darajada rangi, ozuqa moddalari yo'qoladi. Shu bilan birga, kisel tayyorlashda sirlangan idishlardan, oksidlanmaydigan asbob-anjomlardan foydalanish lozim bo'ladi. Mevalarni ezishda yog'och kapkir, jun elaklardan foydalaniladi va hokazo. Mahsulotga issiq ishlov berish vaqti qanchalik cho'zilsa, С darmondorisining yo'qolishi ham ko'payadi. Shu sababdan yangi mevadan tayyorlanadigan taomlarni uzoq saqlamaslik lozim.
Olma, tog'olcha, o'rik, olxo'ri, qizilsulton va boshqalardan kisel tayyorlashda avval ular pishiriladi, suyuqligi suziladi, mevasi ezilib pyure hosil qilinadi, turpi bir qaynatib olinib, suyuqligi suzib olinadi va sovitiladi. So'ng kraxmal bilan aralashtiriladi. Meva qaynatilgan suv, tayyorlangan meva pyuresi, kraxmal, shakar yordamida kisel tayyorlanib, sovitiladi.