Izomeriya va nomenklaturasi. Ketonlarning izomeriyasi zanjirdagi karbonil guruh holatiga va karbonil guruhga birikkan radikallarning izomeriyasiga bog‘liq. Ketonlarda oddiy efirlardagi kabi izomeriyaning turi — metameriya hodisasini ham uchratish mumkin. Masalan, yuqoridagi misolda metil-propil- keton dietilketonga metamerdir.
Ketonlar Jeneva nomenklaturasi bo‘yicha nomlanganda, tegishli uglevodorodlar nomiga „-on“ qo‘shimchasi qo‘shiladi. Karbonil guruh holatini belgilash uchun uglerod atomlari zanjirning karbonil guruh yaqin turgan uchidan boshlab no- merlanadi va karbonil o‘rni tegishli raqam bilan belgilanadi. Quyida ba’zi ketonlarning Jeneva va ratsional nomenklatura- larga muvofiq atalishi ko‘rsatilgan.
CÍ3—CΗCÍ3 aseton, dimetilketon, propanon CÍ3—CΗCÍ2—CÍ3 metiletilketon, butanon
1 2 3 4 5
CÍ3—CΗCÍ2—CÍ2—CÍ3 metilpropilketon, 2-pentanon (pentanon-2)
1 2 3 4
CH3 – CO– CH – CH3
|
CH3
tanon, (3-metilbutanon-2)
metilizopropilketon, 3-metil, 2-bu-
1 2 3 4 5
CÍ 3—CÍ 2—CΗCÍ 2—CÍ 3 dietilketon, 3-pentanon (penta- non-3)
Ketonlarni Jeneva nomenklaturasiga muvofiq atashda karbonil guruhini ifodalovchi raqam keton nomidan oldin yoki keyin (masalan, yuqoridagi misollarimizda qavs ichiga yozilgan nomlar) ham yozilishi mumkin. Ketonlar gomologik qatorining umumiy formulasi CnH 2nO bo‘ladi, chunki ikki-
lamchi spirtdan ikki vodorod atomining chiqib ketishi natija-
sida hosil bo‘ladi, ya’ni:
2n+1
CnH OH H2
spirtlar (ikkilamchi)
CnH2nO
ketonlar
Do'stlaringiz bilan baham: |