Mazda Motor Corporation yaponcha: マツダ株式会社 Matsuda Kabushiki-gaisha?

Ford Motor kompaniyasi bilan hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
1974-yildan 2015-yilgacha Mazda Ford Motor Company bilan hamkorlik qildi, u 1979-yilda 24,5 % ulushga ega boʻldi, 1995-yil may oyida esa Mazda ulushi 33,4 % ga koʻtarildi^[12] Alan Mulally boshqaruvi ostida Ford 2008-yildan 2015-yilgacha Mazdadagi ulushini bosqichma-bosqich olib tashladi, Ford 2014-yil holatiga koʻra Mazda aksiyalarining 2,1 % iga egalik qildi^[13] va koʻpchilik ishlab chiqarish hamda rivojlanish aloqalarini uzdi.

2007-yildan 2015-yilgacha Mazda 3.5 dan foydalangan Mazda CX-9 modellarida L MZI Ford Cyclone Engine.

Ford bilan bu hamkorlik 1960-yillarda Mazdaning moliyaviy qiyinchiliklari tufayli boshlangan. 1979-yildan boshlab 7 tani kengaytirish orqali foiz moliyaviy ulushini 24,5 % gacha yetkazdi, Ford Mazda bilan mavjud hamkorlikni kengaytirdi, natijada turli qoʻshma loyihalar amalga oshirildi. Hamkorlik 1971-yilda Mazda B-Series Shimoliy Amerika uchun Ford Courier variantini ishlab chiqargandan soʻng boshlangan, keyinchalik u boshqa bozorlarda ham taklif qilingan. Mazdaʼning Bongo va Titan kabinli yuk mashinalari 1976-yildan boshlab asosan Osiyo va Tinch okeani mintaqasida Ford nishoni bilan sotila boshlandi^[14]. Bular avtomobil landshaftining barcha sohalarida — ayniqsa, yuk mashinalari va kichikroq avtomobillar sohasida katta va kichik harakatlarni oʻz ichiga oladi. Mazda 1980-yilning bahorida Fordga mexanik uzatmalar yetkazib berishni boshladi.^[14] Mazda Familia platformasi 1980-yildan boshlab Laser va Escort kabi Ford modellari uchun ishlatilgan, Capella arxitekturasi esa Fordning Telstar sedani va Probe sport modellariga kirib bordi.
Yangi Zelandiyadagi oʻzining yigʻish zavodi yopilgandan soʻng, Mazda Ford Yangi Zelandiya bilan Yangi Zelandiyaning Avtomobil yigʻuvchilari (VANZ) deb nomlanuvchi qoʻshma korxona tashkil qilgan boʻlsa, Janubiy Afrikada Fordning mahalliy shoʻba korxonasi Mazdasni yigʻib olgan Sigma Motor korporatsiyasi bilan birlashdi. Biroq Avstraliya kabi boshqa bozorlarda 323 va 626 har doim toʻliq import qilingan, faqat Lazer va Telstar mahalliy ravishda yigʻilgan.^[15] Yaponiyada Laser va Telstar ham Mazda nishoniga ega boʻlgan birodarlari bilan birga sotilgan, ammo Festiva Yaponiya bozorida Mazda 121 sifatida sotilmagan.
Mazda shuningdek, Fordga 1991-yilda Explorerʼni ishlab chiqishda yordam berdi. Mazda 1991-yildan 1994-yilgacha faqat 2 eshikli Mazda Navajo sifatida sotilgan. Biroq Mazda versiyasi muvaffaqiyatsiz boʻldi, Ford esa (boshidanoq 4 yoki 2 eshikli model sifatida mavjud edi) bir zumda Qoʻshma Shtatlarda eng koʻp sotilgan sport avtomobiliga aylandi va oʻn yildan ortiq vaqt davomida bu nomni saqlab qoldi. Mazda 1994-yildan boshlab va 2010-yilgacha oʻzining Shimoliy Amerika bozoridagi B seriyali yuk mashinalari uchun asos sifatida Ford Ranger pikapidan foydalangan, Mazda soliq xarajatlar tufayli Shimoliy Amerikaga B seriyali yuk mashinalarini import qilishni toʻxtatgan.^[16]

Mazda Millenia

Muqobil dvigatel texnologiyasiga uzoq vaqtdan beri maftun boʻlganidan soʻng, Mazda 1995-yilda Millenia hashamatli sedanida avtomobilda foydalanish uchun birinchi Miller tsikli dvigatelini taqdim etdi. Millenia (va uning Miller tipidagi V6 dvigateli) 2002-yilda ishlab chiqarish toʻxtatilgan boʻlsa-da, kompaniya yaqinda 2008-yildan boshlab Demioʻda foydalanish uchun ancha kichikroq Miller-siklli toʻrt silindrli motorni taqdim etdi. Wankel texnologiyasidagi yetakchiligi kabi, Mazda (hozircha) avtomobil sohasida Miller sikli dvigatelidan foydalangan yagona avtomobil ishlab chiqaruvchisi boʻlib qolmoqda.


Mazda3.

Mazda6.
2008-yil kuzidagi jahon moliyaviy inqirozi fonida Ford oʻzining aktiv bazasini tartibga solish yoʻli sifatida Mazdaʼdagi ulushini sotishni rejalashtirayotgani haqida xabarlar paydo boʻldi. BusinessWeek Ford va Mazda oʻrtasidagi ittifoq juda muvaffaqiyatli boʻlganini, Mazda 90 dollar tejaganini tushuntirdi.^[17] 2008-yil 18-noyabrda Ford Mazdaʼning 20 % ulushini sotishini eʼlon qildi va oʻz ulushini 13,4 % ga qisqartirdi va shu tariqa 1996-yildan beri egallab turgan kompaniya nazoratidan voz kechdi^[18][19] Ertasi kuni Mazda kelishuv doirasida Forddan oʻzining 6,8 % aksiyalarini taxminan 185 million AQSH dollariga qaytarib sotib olishini, qolgan qismini esa kompaniyaning biznes hamkorlari sotib olishini eʼlon qildi.^[20] Shuningdek, Hisakazu Imaki bosh direktor lavozimini tark etishi va uning oʻrniga Takashi Yamanouchi kelishi haqida xabar berilgan edi.^[21] 2010-yil 18-noyabrda Ford oʻz ulushini 3 % gacha qisqartirdi, chunki mulkchilikning qisqarishi rivojlanayotgan bozorlarda oʻsishni taʼminlash uchun koʻproq moslashuvchanlikni taʼminlaydi va Sumitomo Mitsui Financial Group uning eng yirik aksiyadoriga aylanadi. Ford va Mazda qoʻshma korxonalar va texnologik maʼlumotlar almashinuvi orqali strategik sherik boʻlib qolishdi.^[22][23]

Mazdaning birinchi ommaviy ishlab chiqarilgan elektromobili MX-30
2015-yil 30-sentabrda, Ford aksiyalari aksiyalarning kamayishi tufayli 2 % dan bir oz koʻproqqa tushib ketganida, Ford Mazdaʼdagi qolgan aksiyalarini sotdi.^[24]
2011-yilda Mazda kapitalni toʻldirish uchun 150 milliard iyen (1,9 milliard AQSH dollari) dan koʻproq pul yigʻdi, chunki u soʻnggi 11 yildagi eng katta yillik yoʻqotishga uchradi. Daromadning bir qismi Meksikaning Salamanka shahrida avtomobil zavodini qurish uchun sarflandi.^[25] Meksika zavodi kompaniya va Sumitomo korporatsiyasi tomonidan birgalikda qurilgan.