Mazmuni kirisiw I bap. Injenerlik grafikasın oqıtıw metodikası pánine uliwma sipatlama

Injenerlik grafikasın oqıtıwda oqıw-tárbiyalıq jumıslar metodikası.

Federal mámleket tálim standartında studentler iskerligine ústin turatuǵın rol beriledi. Federal mámleket tálim standartı kontekstinde klasslardı qurıw ushın men kolledjde injenerlik grafikasın oqıtıw usılların suwretlep beremen.
Tálim metodları - oqıwshılardıń pán boyınsha bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerdi iyelewi hám de olardıń dúnyaǵa kóz qarasın qáliplestiriw hám biliw kúshlerin rawajlandırıwǵa xızmet etetuǵın jumıs usılları.
Injenerlik grafikasın oqıtıw metodikası gúrriń, sáwbet, lekciya, oqıtıwshı hám student sizģan súwretler, temalı ekskursiyalar, studentlerdiń ózbetinshe jumısı hám basqalardı óz ishine aladı.
Úyrenilip atırǵan materialdı tuwrı aqıl etiw hám ózlestiriwdi támiyinleytuǵın hár qıylı oqıtıw usıllarınan olardan biri málim bir sabaqta jetekshi bolıwı hám materialdı usınıw formasın belgilewi kerek. Bunday jaģdayda, tek bir jetekshi usıldan paydalanıw múmkin emes, sebebi studentlerdiń intellektual hám ámeliy iskerligin aktivlestiriw, olardıń átirapdaǵı dúnyanı biliwge bolǵan umtılıwı hár bir bólek jaǵdayda sheberlik penen saylanǵan túrli usıllardı birlestiriw arqalı eń tabıslı ámelge asırılıwı múmkin.
Keliń, birpara oqıtıw usılların kórip shıǵamız hám olardıń mazmuni hám mánisin túsintiremiz.
• Injenerlik grafikası sabaqlarınıń kópshiligi oqıtıwshınıń lekciyası menen baslanadı. Bul usıl birinshi náwbette jańa materialdı túsindiriwde qollanıladı. Qaǵıydaǵa kóre, lekciya oqıw kórgizbeli qurallar kórgizbesi menen birge alıp barıladı. Bunda oqıtıwshınıń gúrrińin kórgizbeli qurallar járdeminde tuwrı uyqaslastırıw úlken áhmiyetke iye. Kórsetilgen ob'ektler oqıtıwshıģa temanı ashıwda járdem beriwi, awızsha formulalar hám tariyplerdi bekkemleytuǵın tayansh bolıwı kerek.
Lekciya sabaqta alınǵan bilimlerdiń ámeliy mazmunın ashıp beriwi, olardıń turmısdaǵı zárúr ekenligin kórsetiwi kerek. Onıń ushın lekciya tikkeley ámeliyattan alınǵan anıq mısallar menen tastıyıqlaniwi kerek.
Geyde bul usıl oqıtıwshınıń oqıwshılarǵa soraw bermesten materialdı usınıwı menen xarakterlenedi. Lekciya usılı, mısalı, injenerlik grafikasınıń birinshi juplıģında, sızılma tariyxına tiyisli sorawlar kórsetilgende hám grafik islerdi orınlawda isletiletuǵın tiykarǵı qurallar hám materiallar haqqında túsinikler berilgende qollanılıwı múmkin.
Studentlerge sabaq beriw ámeliyatında kóbinese sáwbetke shaqırıladı. Sorawlar beriw arqalı olar úyreneip atırǵan materialdıń ózlestirilgenlik dárejesin bilinedi, bilim degi kemshiliklerdi anıqlanadi hám olardı saplastırıw jolların belgileydi. Bul halda sorawlar ayriqsha qolay wazıypa bolıwı múmkin, olardıń ǵárezsiz hal etiliwi jańa bilimlerdi ózlestiriwge múmkinshilik beredi. Usınıń menen birge, este tutıw kerek, sorawlar anıq qáliplestiriliwi hám anıq juwaptı talap etiwi kerek. "Ólshew sızıǵına salıstırǵanda ólshew nomerlerin qanday qollaw kerek hám qanday ruxsat etiledi?", "Birdey ólshemdi qayta-qayta kórsetiw múmkinbe?" Birinshi halda, soraw stilistik tárepten nadurıs dúzilgenligi sebepli, mániste júdá shálkes. Juwap beriwden aldın student sorawdı túsiniwge waqıt ajıratıwı kerek. Ekinshi sorawǵa bir sózli juwap beriliwi múmkin, onı didaktikada qıyınshılıq menen qabıllaw múmkin emes, bunnan tısqarı, juwap tosınarlı beriliwi múmkin hám sol sebepli student úyrenilip atırǵan materialdı ózlestirlıgin kórsete almaydı.
Sáwbet kóbinese, mısalı, proyeksiyalı sızılmalardı juplıq, oqıw sızılmaların juplaw hám taǵı basqalardı ótkeriwde, máseleni úyreniw nátiyjesinde alınǵan bilimlerdi jáne bul kónlikpeler menen baylanıslılıǵın tekseriw wazıypası qoyılǵanda sızılmalardı tuwri oqılıwında qollanıladı. Oqıtıwdıń bul usılı dıqqattı, ǵárezsiz pikirlewdi rawajlantıradı hám materialdı logikalıq bayanlawdı uyretedi.
Sáwbet hám lekciyalar materialdı awızsha bayanlaw usılları bolıp tabıladı. Olar, basqa usıllar sıyaqlı, oqıtıwshınıń turmıslıq mısallar menen biriktirilgen sezimlik sóylewi arqalı oqıwshılarǵa tásir ótkeriwge múmkinshilik beredi. Oqıw procesine mısallar hám ámeliyatlardıń kiritiliwi pánge qızıǵıwshılıqtı asıradı, programmanıń birpara temalarınıń " zerikerli" materialın janlandıradı.
Grafik islerdi orınlaw injenerlik grafikasın oqıtıwdıń joqarıda xarakteristikalanǵan barlıq usıllarınan kem emes. Bul usıl eskizler, sızılmalar, izometriyada vizual suwretlerdi ámelge asırıwda zárúrli kónlikpelerdi rawajlandırıw menen baylanıslı.
Grafik suwretlerdi orınlaw processinde oqıwshılar sızılma konstruksiya maģanasin úyrenedi, tiyisli standartlarda qabıl etilgen onı proektlestiriw qaǵıydaları hám konventsiyalari menen tanısadı.
Grafik dóretpeler, qaǵıyda jol menende, programmanıń málim bólimlerin túsindiriw menen birge keledi. Óz gezeginde, studentler oqıtıwshı ushın individual grafik islerdi atqaradı, olarǵa kerekli esletpelerdi qosadı. Grafik islerdi orınlaw oqıtıw usılı bolıp, programma temaları boyınsha qadaǵalaw tapsırmaların belgilewde birden-bir usıl retinde qollanıladı.
Biraq, tek grafik islerdi orınlaw, hátte sızılmanıń ózin hám grafik konstruktsiyalarniń mánisin tuwrı túsinbesten, olardı qıyqımlıq penen tamamlaw injenerlik grafikasın oqıtıwda tiykarǵı wazıypa emes. Texnikalıq hújjetlerdi islep shıǵıw sapası haqqındaǵı zamanagóy oy-pikirler sızılmalardaǵı suwretler hám jazıwlar ushın estetik talaplarǵa emes, bálki olardıń eń anıqlıǵı hám eń ápiwayılıǵına tiykarlanadı.
Biraq, grafik talaplardı kemeytiw mudamı da kerek emes. Texnikalıq sırtqı kórinislerde tegis ótiwlerdi sızıw, bólim hám bólimlerde júklew, ólshewli strelkalar hám nomerlerdi súwretlew júdá anıqlıqtı talap etedi.
Jańa materialdı túsindiriwde, qaǵıyda jol menende, bir neshe usıllar birlestiriledi - lekciya, sáwbet, didaktik materialdı kórsetiw hám grafik jumıs. Eger studentlerge usınıs etilgen material olarǵa tanıs bolsa hám usınıs etilgeni onsha quramalı bolmasa, oqıtıwshı birinshi náwbette súwretti doskada tamamlaģan hám oǵan qosımsha túrde qosatuǵın usıldı qóllaw múmkin. zárúr túsinikler beredi, keyininen oqıwshılar ǵárezsiz túrde formatda tákirarlaydi. Eger oqıtıwshı quramalı konstruktsiyalar menen de bul usılǵa shaqırıq qilsa, oqıwshılar ádetde qayta sızıwda úlken qıyınshılıqlarǵa dus keledi. Sızılma qurılısın tamasha etip, túsindiriwlerdi tıńlap, olar hámme zattı túsingenge uqsaydı. Ózbetinshe jumıstı baslaw, studentler olarǵa aytılǵanlardıń kóbisi anıq emesligine hám ustaz járdemin talap etiwine isenim payda etedi, bul bolsa ustazdi bul jaǵdayda, tiykarlanıp, qurılıs basqıshları boyınsha túsintirilgen zatlardı qayta -qayta tákirarlawǵa májbúr etedi. Birpara jaǵdaylarda, ásirese, úyreniwdiń dáslepki basqıshında, oqıwshılar doskaǵa basqıshpa-basqısh sızılǵan jaģdayda, ustaz benen bir waqıtta dápterge dsizģanı maqul. Usınıń menen birge, qurılıstıń hár bir basqıshın talqılawǵa pútkil gruppanı tartıw, aldınǵı basqıshdı pútkil gruppa tárepinen tuwrı túsinilgenligi hám orınlanǵanlıǵı anıq bolǵandaǵana dawam etiw kerek.
Oqıw processinde oqıwshılardıń injenerlik grafikası boyınsha sabaqlıq hám málimlemeler menen islewi úlken tárbiyalıq áhmiyetke iye. Ǵoza, murvat, vint, málim shártlerdi óz ishine alǵan bólimlerdi sızıw menen baylanıslı ámeliy wazıypalardıń pútkil kompleksi studentler tárepinen málimleme ádebiyatları járdeminde ǵárezsiz túrde orınlawǵa boladı. Injenerlik grafikası boyınsha sabaqlıqtıń qandayda -bir bólimi boyınsha jumıs alıp barılıp atırǵanda málim qaǵıyda hám nizamlardı yadlaw shárt emes. Kitap ústinde islewde studentlerdiń umtılıw-háreketleri bilimlerdi ǵárezsiz túrde ózlestiriw hám túsiniwge jóneltiriliwi kerek. Men mudamı studentlerdiń injenerlik grafikası boyınsha bilim alıw procesi óz-ózinen maqset dep esaplanbastan, bálki átirapdaǵı dúnyanıń aktiv quralına aylanıwın támiyinlewge intilaman.
Studentlerdiń injenerlik grafikası boyınsha ózlestirmesliklari bolar eken injenerlik grafikası boyınsha sabaqlıqlar hám basqa kitaplardan paydalana almasliqlari yamasa tilemewleri menen anıqlama beriledi. Itibarsız studentler ádetde klassta alǵan bilimleri jeterli dep oylasadı. Ósiwdiń jamanlasıwına jol qoymaw ushın birinshi sabaqlarda studentlerdi qollanbada keltirilgen tiykarǵı qaǵıydalardı biliwdi talap etetuǵın ámeliy mashqalalardi sheshiwde de, úyrenilgen zatlardı bekkemlewde de sabaqlıqlardan sistemalı paydalanıwǵa úyrenemen. Studenttiń túrli grafik wazıypalardı sheshiw processinde arnawlı bir kitap, málimleme yamasa qóllanbadan paydalanıw qábiletin xoshametlew kerek.
FSES SVEda studentlerdiń ózbetinshe jumısı ústin turatuǵın rol oynaydı, sol sebepli injenerlik grafikasın oqıtıwdıń aktiv usıllarınan biri bul programmanıń islep shıǵılǵan teması menen baylanıslı anıq mashqalalardi sheshiw boyınsha studentlerdiń ózbetinshe jumısı. Biraq, usınıń menen birge, bul wazıypada jańalıqtıń birpara elementleri bolıwı kerek.
Oqıtıwshı M. A. Danilov studentler ózbetinshe jumısınıń úsh basqıshın ajıratıp kórsetedi: a) ózbetinshe jumısqa tayarlaytuǵın dáslepki shınıǵıwlar ; b) studentlerdiń yarım ózbetinshe jumısı hám v) ózbetinshe jumısı.
Injenerlik grafikası sabaqlarına kelsek, bunı tómendegishe túsiniw kerek: studentler ofis proyeksiyasında ob'ektlerdi vizual súwretlew usılı haqqında birinshi ideyaǵa iye bolǵannan keyin, wazıypanı qoyıw: suwretde vizual suwretti jaratıw, bul sızılmaǵa muwapıq ofis proyeksiyası. Studentler jumıstı ustaz basshiliģi astında atqaradı, sebebi oqıwshılardıń grafik jumısı doskadaǵı oqıtıwshınıń jumısı menen parallel túrde isleydi. Usınıń menen birge, oqıtıwshı tek súwret sızıw menen sheklenedi, óz wazıypalarınan paydalanadı hám olar ózleri jumıstı orınlawları kerek.
Jańa túsinikler hám tariypler kiritiliwi menen ofis proyeksiyasında vizual suwretlerdi qurıw menen grafik tárepten baylanıslı bolǵan wazıypalar jáne de quramalılasıwı múmkin. Keyingi tapsırmanı beriwden aldın, ilgeri isletilingen suwretti bir neshe jańa elementler menen toldıriladi hám jumıs rejimin aldınan túsintirip, taǵı vizual suwretti jaratıwdı usınıs etiledi. Bul sabaqta oqıtıwshınıń grafik jumısı shıǵarıp taslanadı hám studentler tapsırmanı yarım ǵárezsiz atqaradılar, sebebi olarǵa tek jumıs tártibi haqqında aytiladi.
Studentlerdiń aktiv pikirlew, qábiletlerdi rawajlandırıw hám usınıń menen birge injenerlik grafikasına qızıǵıwshılıǵın asırıw menen baylanıslı ózbetinshe jumısı hár qanday oqıtıwshınıń dıqqat orayında bolıwı kerek.
Oqıtıwshılar oqıwshılardı mektepte alǵan bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerinen ǵárezsiz paydalanıwǵa uyretgende tálim procesin jetilistiriw wazıypası hal boladı. Sol sebepli men sabaqta oqıw processinde de, úy wazıypaların orınlawda da studentlerdiń ózbetinshe islewin hár tárepleme xoshametlentiriledi. Ózbetinshe jumıslardı keń qóllaw oqıtıwdıń basqa jetekshi usılların, mısalı, sáwbet yamasa gúrrińdi aktivlestiriwden múmkin emes.
Eger programmanıń "kesindiler hám bólimler" sıyaqlı quramalı bólimin túsindiriwde men bul konventsiyaniń texnikalıq suwretdegi mánisine kóbirek itibar bergen bolsam, túsindiriw stilistik oylanǵan kórgezbeli qurallar kórgezbesi menen birge bolsa, kelesinde bul tema boyınsha ózbetinshe jumıslar unamlı nátiyje beriwine isenim payda etiń. hám kerisinshe, eger málim bir tema boyınsha material qızıqlı tárzde usınıs etilgen bolsa, lekin ámeliy mısallarsız studentler bul tema boyınsha jumıstı ǵárezsiz túrde atqara almaydı.
Sonı atap ótiw kerek, studenttiń hár qanday ózbetinshe jumısı aldın islep shıǵılǵan material boyınsha bir qatar shınıǵıwlardı orınlawı kerek. Bólek temalar hám programmanı tereńrek úyreniw ushın zárúr bolǵan waqtıniń jetispesligi oqıtıw usılların, sonday-aq studentlerdiń ózbetinshe jumısınıń jaqsı jolǵa qoyılǵan usılın jetilistiriw haqqında tınımsız ıtıbar berıwge májbúrlewi kerek.
Ózbetinshe islew ushın tayarlanatuǵın dáslepki shınıǵıwlar oqıwshılarda zárúr kónlikpe hám ilmiy tájriybelerdi qáliplestiredi. Injenerlik grafikasındaǵı bunday kónlikpe hám qábiletlerge tómendegiler kiredi:
A) injenerlik grafikası hám geometriya stulda úyrenilgen átirapdaǵı haqıyqatlıq ob'ektlerinde geometriyalıq sırtqı kórinislerdi ajıratıp kórsetiw;
B) sızılmalar hám proyeksiya sistemaların qurıw ushın túrli máselelerdi sheshiw;
C) arnawlı bir ilmiy tájriybelerdi sıńırıw maqsetinde sızılma ásbapları menen islewdiń aqılǵa say usıllarınan paydalanıw ;
D) texnikada qollanılatuǵın eskiz, sızılma hám texnikalıq sızılmalardıń tuwrı hám anıq orınlanıwı ;
E) alınǵan teoriyalıq bilimlerdi ámeliy xarakterdegi máselelerdi sheshiwde qollaw ;
F) eń ápiwayı oqıw hám kórgezbeli qurallardı keste, diagramma, maket hám basqalar kórinisinde islep shıǵarıw.
• L. N. Tolstoy sonday dep jazǵan edi: “Hár bir oylap tabıw etilgen usıl tek aldınǵa barıw ushın alınıwı kerek bolǵan qádem bolıp tabıladı. Oqıtıwshılıq jumısı kórkem óner bolǵanlıǵı sebepli, tamamlanıw hám kámallıqqa erisip bolmaydı, rawajlanıw hám kámalǵa jetken bolsa sheksizdir”.