Mazmuni kirisiw I bap. Injenerlik grafikasın oqıtıw metodikası pánine uliwma sipatlama

II BAP. Injenerlik grafikasın oqıtıw metodikası páninen misallar
Noqattıń tuwrı sızıqtaǵı jaǵday parametri. Noqattıń tuwrı sızıqtaǵı jaǵdayı bir parametr menen anıqlanadı. Sol sebepli tuwrı sızıq ústindegi noqatlar bir parametrli noqatlar kompleksi dep júritiledi. Tuwrı sızıq ústinde sheksiz kóp noqatlar kompleksi ámeldegi bolǵanı ushın ∞1 (sheksiz dárejesi bir) dep jazıladı. Mısalı, a tuwrı sızıq ústindegi hár bir noqattıń jaǵdayı A0 A1=01, A1 A2=12, A2 A3=23, … bir kesindiniń jaǵdayı menen anıqlanadı (1-súwret, a).

a) 1-súwret b)
Eger A1 noqat A0 den 15 mm uzaqlıqta jaylasqan desek, onıń a tuwrı sızıqtaǵı ornı bir parametr arqalı anıqlanǵanlıǵın bilamiz. Yamasa A1 noqat t waqıtta háreketlense de bir parametr arqalı onıń a tuwrı sızıqtaǵı jaǵdayı anıqlanayapdi. Noqattıń ornı eki usılda (15 mm aralıq yamasa t waqıt) anıqlasaq da onıń ornı bir parametr menen tapildi. Sonıń menen birge, b iymek sızıqtaǵı B1 (yamasa B2, B3, …) noqattıń ornı da bir jaǵday parametri menen anıqlanadı (1-súwret, b). Sonday eken, noqat tuwrı (yamasa qıysıq) sızıqta bir parametrli jıynaq bolıp, onıń jaǵday parametri Ph=1 boladı.
2. Noqattıń tegisliktegi jaǵday parametri. Noqattıń tegisliktegi jaǵdayı eki parametri menen anıqlanadı. Sol sebepli noqat tegislikte eki parametrli noqatlar kompleksi dep júritiledi hám ∞ 2 menen belgilenedi. Qandayda bir A noqat Q tegislikke tiyisli bolsın (2-súwret). Bul noqattıń jaǵday parametrlerin anıqlaw ushın Q tegislikke XOY dekart koordinat sisteması kiritip, A noqattıń XA hám YA koordinatalarınıń belgileymiz. Bul eki koordinata A noqattıń Q tegisliktegi jaǵdayın anıqlaydı. XA hám YA koordinatalardı ózgertiw menen Q tegisliktegi Ai (i=1, 2, 3, …) noqatlar kompleksin payda etiw múmkin.
Sonday eken, noqat tegislikte eki parametrli jıynaq bolıp, onıń jaǵday parametri Ph=2 boladı.
3. Noqattıń keńislikgi jaǵday parametri. Noqattıń keńislikgi jaǵdayı ush parametri menen anıqlanadı. Sol sebepli noqat keńislik úsh parametrli jıynaq dep júritiledi hám ∞ 3 menen belgilenedi. Mısalı, keńislikgi qandayda bir A noqattıń jaǵdayın anıqlaw ushın bul keńislikke OXYZ koordinata sisteması kiritilse, noqattıń jaǵdayı XA, YA hám ZA ush koordinata arqalı anıqlanadı (3-súwret). Sonday eken, noqattıń keńislik úsh parameterli jıynaq bolıp, onıń jaǵday parametri Ph=3 boladı.
4. Tuwrı sızıqtıń tegisliktegi jaǵday parametri. Tuwrı sızıqtıń tegisliktegi jaǵdayı eki parametri menen anıqlanadı. Sol sebepli tuwrı sızıq tegislikte eki parametrli jıynaq dep júritiledi hám ∞ 2 dep belgilenedi. Bunda ∞2 tegislikte sheksiz kóp tuwrı sızıqlar bar ekenligin ańlatpalap, hár bir tuwrı sızıqtıń jaǵdayı eki parametr menen anıqlanadı.
Mısalı, Q tegisliktegi l tuwrı sızıqtı jaǵdayın anıqlaw ushın XOY dekart koordinata sisteması kiritilse, l tuwrı sızıq OX kósher menen  (l^OX= ) hám OY kósher menen  (l^OY= ) múyeshler payda etedi (4-súwret). Bul múyeshlerdiń hár túrlı ma`nisi tuwrı sızıqlardı túrli jaǵdayların belgileydi, ya‟ni  hám  múyeshlerdi ózgertiw menen l tuwrı sızıqtıń Q tegisliktegi jaylasqan ornı ózgerip baradı.