Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi

Qurilish maydonining suv sharoitlari. Qurilish maydonida olib borilgan 
ershunoslik va suvshunoslikka oid izlanish jarayonida quyidagilar aniqlanadi:
 
A) grunt katlamlaridagi suvning nisbiy satxi; 
B) grunt katlamlaridagi suvning yo‘nalishi va tezligi;
V) suv sathining sharoit bo‘yicha o‘zgarishi va unga atmosfera 
yog‘inlarining ta’siri. SHuningdek, suv sathining eng kam va eng yuqori 
qiymatlari; 
G) gruntlarning suv sizdirish qobiliyati; 
D) grunt qatlamidagi suvlarning kimyoviy xossalari. 
Er osti suvlarini kimyoviy tekshirish. Suvshunoslikka oid izlanishlar 
jarayonnda er osti suvlari albatta kimyoviy tekshirilishi lozim. Bu esa suv 
tarkibidagi ba’zi moddalarning poydevorga emiruvchan ta’sirini o‘rganish 
uchun zarur. 
Er osti suvlarini kimyoviy tekshirishda ularning kislota tarkibiga, karbonat 
mustahkamligiga, sulьfat va magniy tuzlariga, erkin holdagi uglyokislotalar 

---

78 
borlngiga alohida ahamiyat bermoq lozim. Bu moddalarning kiymatiga qarab 
poydevorlarni ulardan himoya qilish yo‘llari ishlab chiqiladi.
Poydevor turlari. 
Binokorlikda ishlatiladigan barcha poydevorlarni quyidagi turlarga ajratish 
mumkin. Ular quyidagilardan iborat. 
a) Tabiiy zaminda sayoz joylashgan poydevorlar. 
Yaxlit holdagi og‘ir poydevorlar. Bunday poydevorlar juda og‘ir inshootlar 
ostiga qo‘yiladi. Ular asosan beton va temir betondan ishlanadi. Ularning shakli 
esa, asosan inshoot tag yuzasi shaklini takrorlaydi. Agar poydevor o‘lchamlari 
hisoblash bo‘yicha inshoot o‘lchamlaridan katta bo‘lsa, u holda qurilish 
ashyolarini iqtisod qilish maqsadida poydevorga zina yoki qiyalik shakli 
beriladi. Masalan: 5.1-rasmda ko‘prik ustunining poydevori tasvirlangan. 
5.1-rasm. Ko‘prik ustuni poydevori.