Mekdebiň usuly maslahatynda seredildi

Diagnostikasy: keseliň irki derejelerini anyklamak öňüni 
alyş gözegçiliklerinde sitologiýa barlaglaryny geçirmek arkaly 
amala aşyrylýar. Aýallar barlagdan geçrilende, jyns ýollarynyň
patologik çykyndylary sitologiýa barlagyndan geçirilmelidir.
Bejerilişi: Ýatgynyň boýunjygynyň ragy keseliniň bejerilişi 
örän çylşyrymly we köp görnüşlidir. Inwaziw rakda Ýatgynyň 
jynshananyň ýokarky üçden biri bilen ekstirpasiýasy we 
ýatgynyň giňeldilen ekstirpasiýasy. Bu operasiýalar keseliň 
ýaýraýyş derejesine görä ulanylýar.
Şöhle bilen bejermeklik özbaşdak bejeriş usuly görnüşinde 
ýa-da hirurgiýa bejerilişi bilen kombinirlemek usuly görnüşinde 
ulanylyp bilner. Bejerşiň netijelerini oňatlaşdyrmak keseliň 
gaýtalanmalarynyň öňüni almak we metostazlaryň bolmazlygy 
üçin operasiýadan öň ýa-da soň distansiongamma terpiýa 
ulanylýar.
Ýatgynyň boýunjygynyň ragy bejerilen dürli usullaryň 
bejerilişiniň dürli netijeleri berýänligi şol bir wagtyň özünde 
dürli awtorlaryň şol bir usuly ulanyp dürli netijeleri alýanlygy 
bellidir. Emma bu ragyň bejerilişiniň netijeleri esasan kesliň 
ýaýraýyş derejesine baglydyr. Mysal üçin, I derejeli rakda 5 
ýyldan köp näsaglar 95% ýaşaýar, II derejede bu san 90% we II 
IÝ derejede bolsa 50% barabardyr. Häzirki döwürde Ýatgynyň 

---

46 
boýunjygynyň 
ragynyň 
bejeriş 
usullarynyň 
netijesini 
kanagatlanarly hasap etmek bolar.
Ýumurtgalygyň çişleri 
Ýumurtgalygyň çişleri 
morfologiki gurluşy boýunça 
köpdürliligi bilen tapawutlanýarlar. Bu çişler patogenezi 
boýunça aýal önelge agzalarynyň gormonal çişleriniň 
zynjyrynyň ortaky halkasyna degişlidir. Bu halka ýatgydan 
başlanýar, ýumurtgalykda 
dowam edýär we göwüs 
bilen 
gutarýar. 
Ýumurtgalygyň çişleriniň 
patogenezi 
doly 
kesgitlenmedik emma bu 
çişleriň döremeginde esasy 
rol 
giperestogeniýa, 
ganodotropinleriň 
köpelmeginiň we gipofiziň ýerine ýetirýän işleriniň 
bozulmagynyň oýanýanlygy anyklandy. Ýumurtgalygyň 
çişlerini döremegine ýardan edýän faktorlar 3 bölege bölünýär. 
Olaryň 1-njisi Ýumurtgalygyň ýerine ýetirýän işleriniň 
bozulmagy, aýbaşynyň näsazlygy, menopauzda ýatgydan gan 
gelmegi, jyns gatnaşyklarynda bolmadyk, bolaýandada çaga 
dogrumdaky aýallar ýylda 2 gezek gözegçilikden geçirilmelidir. 
2-njisi bolsa menopauzadan soňky gan akmalar we 3-nji topara 
bolsa alamatlary bolmadyk fibromiomalaryň, ýatgynyň, 
turbalaryň sowuklamalary degişlidir.

---

47