Metall kesuvchi

6.11-rasm.
l.Optikusul.

2. 
   Radioaktiv izotoplar usuli.
   

I. = dm. / dL. — C. • JJ, • L. ^ l i ' l l ^г l
Bunday tajribalarning natijalari kesuvchi asbob turg‘unligini belgi- lashda foydalaniladi.
Asbobsozlik materiallarining ke- sish sharoitida yedirilish mex- anizmini o‘rganishda va miqdoran baholashda quyidagi usullardan foy- dalaniladi.

2. 
   Mikrorentgen spektral tahlil qilish.
   
3. 
   Yedirilish mahsulotlarini “M5- 46-Cameca” mikrozond quril- malarida sifat va miqdor jihatidan o‘rganish.
   

Bu usullar yordamida yedirilish mahsulotlari tarkibidagi zarracha- laming o'lchamlari, kimyoviy tarkibi va boshqalar o‘rganiladi.
Asbob tig‘ining yedirilishini tushuntiruvchi gipotezalar. Kesuvchi asbob tig'i yedirilishi murakkab jarayon bo'lishi tufayli uni to‘g‘ridan- to‘g‘ri kuzatish mumkin emasligi bir qator gipotezalaming paydo bo‘lishiga olib keldi:

1. 
   Yedirilishni mexanik nuqtayi nazaridan tushuntiruvchi gipoteza bo‘yicha ishlanayotgan zagotovkadagi mikronotekisliklar asbob tig'idagi notekisliklarni yemiradi.
   
2. 
   Abrtiziv yedirilish gipotezasiga ko'ra ishlanayotgan material tarki- bidagi qattiq qo'shimchalar asbob tig‘ini qirib o'tishi natijasida yedirilish sodir bo'ladi.
   
3. 
   Yedirilishni oksidlanish nuqtayi nazaridan tushuntiruvchi gipoteza bo‘yicha hosil bo‘ladigan oksidlarning mustahkam emasligi ularning
   

50

ishqalanish kuchlari ta’sirida yemirilishiga va ishqalanish mahsulot- lariga aylanishiga sabab bo'ladi.

4. 
   Adgezion yedirilish gipotezasi bo'yicha materiallar yuza qatlam- larining o‘zaro molekular ta’siridan yopishib qolish, sovuqlayin pay- vandlanish hodisalari sodir bo‘lib asbobning yedirilishi yuzaga kela- di.
   
5. 
   Diffuzion yemirilish giprotezasi uglerod, volfram va boshqa ele- mentlarning diffuzion erishi va asbob yupqa qatlamining buzilishiga sabab bo‘ladi.
   
6. 
   Termotoklar, shuningdek termomagnit va galvanomagnit ef- fektlari ham yedirilishning jadallashishiga sababchi bo‘ladi.
   

4.