Metall kesuvchi

n=1000 mirr‘

9.8-rasm. Olti pog‘onali tezliklar qutisining kinematikasi, struktura setkasi va aylanishlar chastotasining grafigi.
76

Aylanish chastotalarining grafigi bo‘yicha qutining barcha uzat- malari uzatish nisbatlarini aniqlash mumkin.
Aniqlangan uzatmalar nisbati bo‘yicha tishli g‘ildiraklar tishlari soni topiladi. Shuni e’tiborga olish lozimki, stanoksozlikda o‘qlar orasidagi masofalar, o‘zaro ilashuvchi (qo‘shni) tishli g'ildiraklar tishlari sonlarining yig‘indisi, chervyak g'ildiraklari tishlari soni va modullar qiymatlari me’yorlangan, ya’ni tegishli normallar tuzilgan. Yetaklovchi va yetaklanuvchi vallar o'qlari orasidagi o‘zgarmas ma- sofa va guruh uzatmalaridagi g‘ildiraklar moduli berilgan bo‘lsa, tishli g‘ildiraklarning har jufli uchun tishlar sonlari yig'indisi o‘zgarmas miqdorga teng bo‘ladi:
^{2 z=z}I^+z2^=z3^+z4^=z5^+z6^{=consx. -}

• 
  Ilashuvdagi tishli g'ildiraklar juftlari uchun uzatishlar nisbatlari
  
  • 
    ^{Z\ _ . Z}3 ^{. . Z5}
    

^г1 ~ ’ ^l 2 ~~ h ~ ~ va boshqalar.
^Z2 ^Z4 ^{Z6 4}

' =

^Zx ^{+ Z}2 ^{= X Z va г1 tenglamalardan quyidagilar} kelib chiqadi:
^1 “ ~ ~T ^ Z va ^2 ^— “ ~7 ^ Z .
I j + 1 I] + 1

Bu formulalar bo‘yicha guruhlardagi belgilangan Zz bo‘yicha tishli ^{g‘ildiraklar tishlarining sonlari hisoblab topiladi. i}p ⁱ2^{,... uzatishlar soni} aylanishlar chastotalari grafigidan aniqlanadi.

Mustaqil tayyorlanish uchun savol va topshiriqlar

1. 
   “Kinematik sxema”, “Kinematik zanjir” va “uzatma” tushuncha- larini ta’riflang
   

77

2. 
   Stanoklar yuritmalarining ta’rifini bering. Yuritmalaming tasnifini izohlang.
   
3. 
   Metall kesuvchi stanoklar yuritmalarining asosiy mexanizmlari sxe- malarini keltirib ularni izohlang.
   
4. 
   ^Rn ^{va (p laming ifodalarini yozib, ularni izohlang.}
   
5. 
   Stanoklar tezliklar qutisini kinematik hisoblash usullari qanday. Struktura setkasi va aylanish chastotalari grafigining mohiyatini bayon eting.
   

5. bob. TOKARLIK STANOKLARI

Bobning qishqacha mazmuni:

1. 
   Umumiy tushunchalar. Tokarlik guruhi stanoklarining asosiy tiplari.
   
2. 
   Tokarlik-vintqirqar stanoklari va ularni sozlash.
   
3. 
   Tokarlik-gardanlash stanoklari.
   
4. 
   Tokarlik-lobovoy va karusel stanoklari.
   
5. 
   Tokarlik-revolver stanoklari.
   
6. 
   Ko‘p keskichli stanoklar. Tokarlik avtomatlari va yarim avtomatlari.
   

Tayanch so‘z va iboralar: 1. Tokarlik guruhi stanoklari. 2. Tokarlik- vintqirqar stanogi. 5. Tokarlik-gardanlash stanogi. 4. Tokarlik-lobovoy stanogi. 5. Tokarlik-karusel stanogi. 6. Tokarlik -revolver stanogi. 7. Tokar- lik avtomatlari. 8. Tokarlik yarim avtomatlari.

1. Tokarlik stanoklari haqida umumiy ma’lumotlar

Tokarlik guruhi stanoklarida aylanish sirtlariga ishlov berish bo'yicha turli operatsiyalar amalga oshiriladi: tashqi va ichki silindrik va konussimon yuzalami shakllantirish, detal yon yuzalari (tores)ni yo'nish, ariqchalar ochish, teshiklarni parmalash, zenkerlash, razvyortkalash va yo‘nib kengaytirish, ichki va tashqi turli profilli rezbalarni kesish, shakldor yuzalarni yo'nib hosil qilish, yuzalarni nakatka qilish, de- talni zagotovkadan kesib ajratish va boshqalar.

Tokarlik guruhiga quyidagi tipdagi stanoklar kiradi (10.1-jadvalga qarang).


78
10.1-jadval

Tiplari	Stanoklaming nomlari	Modellariga misollar