Metall kesuvchi

148

16.4-rasm. Doiraviy jilvirlash stanogi.
1-stanina; 2-pastki stol; 3-buriluvchi stol; 4-burish mexanizmi; 5-surish mexanizmi;
6-oldingi babka; 7-orqa babka; 8-old babka shpindeli; 9-pinol; 10-jilvirlash babkasi; ll- balansirlash mexanizmi.


ЗМ152ВФ2 yarim avtomatining texnik tavsifi:
^{Ishlanayotgan detaining eng katta o'lchamlari d}m3 ^{= 200 mm; L =1000} mm;
max ’
Markazlar balandligi (stol ustidan) A = 125 mm; Jilvirlash doirasining o'lchamlari 600*80*305 mm; Doiraning (eng katta) tezligi 50 m/s;
^{Jilvirlash babkasi yuritmasi Ned= 11 kW, «}cd^{=1500 min1.} Stanokdagi asosiy harakatlar:

1. 
   Bosh harakat — jilvirlash doirasining aylanma harakati. Jilvirlash doirasining shpindeli elektr dvigatelidan tasmali uzatma orqali harakat oladi:
   

г
^{nd=ned* I1 *г = 1500*0.985* 153/170, ayl/min; v}d^{=7T D*nJ\000*60, m/s.}

2. 
   ^{Zagotovkaning aylanma harakati — doiraviy surish (v}z^=.sz^{). Old babka shpideli o‘zgarmas tok elektr dvigateli (N} ed ^{= 0 . 85 kW, n} e ^{= 220...2200 min1) dan tasmali uzatma orqali harakat oladi:}
   

^{n =ned* Ц * /}г^{=(200...2200)*0.985*70/177, ayl/min.}
Zagotovkaning zarur bo^clgan aylanish chastotasi dasturni tayin- lash pultida belgilanadi. Bu shpindel o‘z o‘qi bo‘ylab surilish imkoniga egaki, mazkur harakat ishlanayotgan detalni yuqori stolning burilish o‘qiga nisbatan moslashtirib olish uchun kerak bo‘ladi.


149

3. 
   Stolning bo‘ylama surilishi va uning burilishi elektromexanik ^{yuritmali mexanizmlar yordamida bajariladi. Chunonchi, bo'ylama surish (5}b^{) yuqori momentli elektr dvigatel (7V=1,1 kW; «}ed^{=1000 min1) dan t= 6 mm li} vint uzatmasi orqali amalga oshiriladi.
   
4. 
   ^{Jilvirlash babkasining ishchi (ко ‘ndalang) surilishi s}k ^{uning de- talga} tez yaqinlashuvi va uzoqlashuvi yuqori momentli o‘zgarmas tok elektr dvigateli (iV=0.75 kW, «=1000...2600 min ^dan chervyakli (2:32) va gayka- vint (t=6 mm) uzatmalari orqali bajariladi.
   
5. 
   Orqa babka о ‘matilgan markaz bilan zagotovkani siqib, о ‘matib qo yish (pinol orqali) gidrosilindr yordamida bajariladi. Bu gidrosilindmi boshqarish stanokning old tomoniga o‘matilgan pedal orqali bo'ladi.
   

Keng ko'lamli ishlab chiqarish sharoitida o‘ziga xos ishlami baja- rish uchun maxsus stanoklar qo‘llaniladi. Bunday stanoklarga tirsakli vallarning bo^£yinlarini, taqsimlash (kulachokli) vallarining kula- choklarini, podshipnik halqalarining shariklari uchun yo‘llarni jilvirlash uchun mo‘ljallangan stanoklami ko‘rsatish mumkin. 16.5-rasm- da avtomobil va traktor dvigatellari taqsimlash vallari kulachoklari profilini kopirlash usuli bo‘yicha jilvirlash sxemasi keltirilgan. Kula- choklarni xomaki va tozalab jilvirlash uchun 3430, ХШ301, ХШ302 modelli maxsus stanoklar yaratilgan.


Jilvirlash doirasi
Markazsiz jilvirlash stanoklari. Yirik seriyali va keng ko‘lamli ishlab chiqarishda markazsiz doiraviy jilvirlash stanoklari keng qo‘llanilib, ularda tashqi va kamroq darajada ichki yuzalar jilvirlanadi. Bunday stanoklaming ish unumdorligi markazli stanoklamikiga qaraganda ancha yuqori, ular jilvirlash chuqurligining ko‘proq bo‘lishi (chunki detal- larning egilishi bu yerda yo‘q), kichik diametrli va katta uzunlikdagi detallarga ishlov berish imkoniyatlariga ega.


150



16.6-rasm. Tashqi markazsiz jilvirlash sxemasi.
Tashqi doiraviy markazsiz jilvirlashda (16.6-rasm) zagotovka jilvirlovchi va yetaklovchi doiralar orasida joylashadi. Tagidan tayanch detal bilan ushlab turiladi. Zagotovkaning o‘z o‘qi bo‘ylab surilishini ta’minlash uchun yetaklovchi doiraning o‘qi jilvirlovchi doira o‘qiga nisbatan7 burchak ostida o‘matiladi (16.2-jadvalga qarang).
16.2-jadval

Ishlov turi	Sozlash burchagi v. grad	Tavanchning aivalik burchagi X. grad
Xomaki	1	30
Yarim tozalab	3....3.5	34
Tozalab	4.5....5	32.5

Markazsiz ichki doiraviy jilvirlashda (16.7-rasm) zagotovka yetaklovchi, tayanch va siquvchi roliklar orasiga o‘rnatiladi. Yetakchi rolik o‘z yuritmasiga ega va ishqalanish kuchlari tufayli zagotovkani aylan- tiradi. Zagotovka o‘z navbatida tayanch va siqib turuvchi roliklami aylantiradi. 0‘q yo'nalishida zagotovkaning o‘rni tayanch vtulkasi orqali aniqlanadi. Jilvirlash doirasi o‘z yuritmasiga ega. Bu usulda kalta, yupqa devorli, aniq tashqi yuzaga ega bo'lgan halqalar (gilzalar, podshipnik halqalari)ga ishlov beriladi.
3M184 modelli universal markazsiz jilvirlash stanogi (16.8-rasm) tekis, zinasimon, konussimon va shakldor yuzalami jilvirlash uchun mo‘ljallangan. Stanok jilvirlash va yetaklovchi doiralami o'tkirlab turuvchi (to‘g‘rilovchi) qurilmalarga ega, ular gidravlik silindrlardan harakatlantiriladi. Jilvirlash va yetaklovchi doiralar alohida elektr dvi- gatellardan tasmali uzatma orqali harakat oladi.
3M184 modelli stanokning texnik tavsifi: Jilvirlanayotgan detaining diametri c?=3-80 mm; ^{Jilvirlanayotgan detaining uzunligi /}max^{=250 mm;}


151



16.8- rasm. Markazsiz doiraviy jilvirlash stanogi. 1- stanina; 2-yetaklovchi doira babkasi; 3-jiIviriash babkasi; 4-tayanch.


152
Jilvirlash doirasining aylanish chastotasi 1370 ayl/min;
Yetaklovchi jilvirlash doirasining^aylanish chastotasi 11-150 ayl/min;
Jilvirlash doirasining tezligi 35 m/s;
Bosh harakat elektr yuritmasi quwati 11 kW.
3E183A modelli yarim avtomat markazsiz tashqi doiraviy jilvirlash stanoklarining zamonaviy modellaridan biridir. Yarim avtomat jilvirlash va yetaklovchi doiralar babkalarining jilvirlash doirasi o‘qiga perpendiku- lar yo‘nalishda surila oladigan qilib komponovka qilingan. Jilvirlash doirasining tebranishlari ЭВМ-БП2 tipidagi vibrometr yordamida o‘lchab boriladi. Doiralar to‘g‘rilash (pravka) mexanizmining olmosli qalam- chalari yordamida o‘tkirlanib turadi. Stanok gidravlik yuritmalar bilan to'lajihozlangan.
Yetaklovchi doira babkaning buriluvchi qismiga o‘matilgan bo‘lib, u vertikal tekislikda ±8° ga, gorizontal tekislikda ±0,5°ga burila oladi. Yetaklovchi doira o'zgarmas tok elektr dvigatelidan chervyakli uzatma (^=22- 15) orqali harakatlanadi. Uning aylanish chastotasi 15...200 min'¹. Botirib kirish usuli bo‘yicha jilvirlashda, yetaklovchi doiraning o‘qi 0,5° ga burib qo'yiladi. Bu detalni cheklagichga zichroq yaqinlash- tirib qo‘yish uchun zarur bo‘ladi. Detaining jilvirlash zonasidan o‘tib ketish usuli bo‘yicha jilvirlashda bo‘ylama surishning miqdoriga yetaklovchi doiraning aylanish chastotasi va uning burilish burchagini o‘zgartirish orqali erishiladi.
Ichki jilvirlash stanoklari. Ichki doiraviy jilvirlash stanoklari zago- tovkalardagi silindrik va konussimon teshiklarga, shuningdek teshiklar- ning yon (tores) yuzalarini jilvirlash uchun xizmat qiladi. Doiraviy surish (ishlov o‘tayotgan detaining aylanishi) xarakteri bo‘yicha bu stanoklar uch turga ajratiladi:

1.