Metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar

4. Iqtisodiy qism
Hisob-kitoblar iqtisodiy ko'rsatkichlarini o'rganish uchun biz uch qismga bo'linishni ko'rib chiqamiz:

* Kapital xarajatlarni hisoblash
Tezis loyihasining iqtisodiy qismining ushbu qismida biz umumiy o'zgarishlarni amalga oshiramiz va qurilish ob'ektining qiymatini aniqlaymiz.
Sanoat binolari va inshootlari uchun xarajatlar hisob-kitoblari 4.1-jadvalda keltirilgan. Amaldagi Mis boyitish fabrikasida bino va inshootlarning narxi oshib bormoqda.
4.1-jadval

№ п/п	Nomlanishi	Umumiy qiymat	Hajmi m^3	Qiymati m^3	Umumiy qiymat so’m	Amortizatsiya normasi %	Amortizatsiya miqdori. %
1	Ishlab chiqarish binosi	м^3	52180	50000	2609000000	3	78270000
2	Qurilish	м^3	54180	40000	2167200000	5	108360000
	Jami				4776200000		186630000

Jadvaldagi texnologik va elektromexanik uskunalar uchun xarajatlarni hisoblash. Uskunaning narxi amaldagi Mis boyitish fabrikasida ishlatiladigan asbob uskunalar asosida qabul qilinadi.
BMIning texnologik qismini hisobga olgan holda uskunalar soni qabul qilinadi. Hisobga olinmagan uskuna narxining 20% ni umumiy xarajat sifatida qabul qilinadi .
4.2-jadval.
Mis boyitish fabrikasida binolar va inshootlarning narxi o’sishi

№	Jihozlarning nomlanishi	soni	Umumiy qiymat			Umumiy qiymat	amortizatsiya normasi. %	Amortizatsiya miqdori
			Kelishilgan narx	Montaj ishlari	balans
1	Markazdan qochma nasos	56	107280	21456	128736	7209216	15	865106
2	Maydalagich	4	97200	19440	116640	1312960	15	195955
3	Klasifikator	4	50400	10080	60480	241920	15	290304
4	Flotamashina	12 12 13	720000 620000 680000	144000 124000 136000	864000 744000 816000	1728000 1788000 2448000	15 15 15	207360 178580 2937600
5	Elak	1	378000	75600	453600	453600	15	54432
6	Tegirmon	1	114300	22860	137160	137160	15	164592
7	Lenta konveyer	3	141300	28260	169560	508680	15	61041
8	Havo sovitish jihozi	1	90000	18000	108000	108000	15	12960
9	G’alvir	1	324000	64800	388800	388800	15	46656
10	Gidrosiklon	4	540000	108000	648000	2592000	15	31194
	Jami					18461256		2215370

Operatsion xarajatlarni hisoblash. Mehnatni tashkil etish shaklini tanlash va asoslash.

Texnologik jarayonlarning o'ziga xos xususiyatlarini va ishlab chiqarishni tashkil etishni hisobga olgan holda, biz ishchilar guruhini tashkil etish shakllarini tanlaymiz.
Loyihalashtirilgan fabrikada va ishlab chiqarish jarayonida o'zaro bog'liq bo'lgan birliklarning murakkab tizimida amalga oshiriladi, unga xizmat ko'rsatish rejalashtirilgan vazifani birgalikda amalga oshiruvchi ishchilar jamoasi tomonidan talab qilinadi. Shu munosabat bilan, asosiy ishchilar uchun biz mehnat tashkilotining jamoasini qabul qilamiz.
Ish tartibi.
Loyihalashtirilgan fabrikaning texnologik jarayoni o'z vaqtida davom etmoqda. Fabrikaning yillik ish tartibi har yili 365 ish kuni uzluksiz rejimda . Zavodning haftalik va kunlik ish tartibi ham o'z vaqtida davom etmoqda. Mehnat sharoitlariga qarab, ish kunining davomiyligi har xil. Loyihalashtirilgan fabrika uchun biz 8 soatlik o'zgaruvchan ish rejimini qabul qilamiz.
Rejalashtirilgan ish vaqti balansi.
Ishchilar sonini aniqlash uchun biz bir ishchining ish vaqtining muntazam balansini tuzamiz. Uni tuzishda mavjud Mis boyitish fabrikasi haqidagi ma'lumotlarni hisobga olamiz.
4.3-jadval

№		Uzluksiz ish kuni	Uzlukli ish kuni
1	Ish vaqtining kalendar fondi	365	365
2	Dam olish kunlari	92	113
3	Ish vaqtining nominal fondi, Tn	291	252
4	Ishchilarning turli sabablar bilan ishga chiqmasligi	51	58
5	а) navbatli va qo‘shimcha ta’tillar	48	48
6	b) kasalligi	2	2
7	v) davlat va jamoat topshiriqlarini bajarish	1	1
8	Ish vaqtining samarali fondi , Ts	240	200
9	Koeffitsiyent tarkibi	1,22	1,26

Loyihalashtirilgan fabrikada xodimlarining sonini hisoblash kimyoviy texnologiya korxonalarida mavjud bo'lgan stavkalarni saqlash standartlariga muvofiq asosiy ishchilar uchun olib boriladi. Ularning sonini hisoblash jadvalga kiritiladi. Doimiy jarayonlarda asosiy ishchilarning aniq soni standart bo'yicha formulada xizmat ko'rsatish bilan belgilanadi:

N_я =H_{ч } К_{а } С




H_ч– ishchilar soni;
К_а– uskunalar soni
С – smenalar soni
Xodimlar soni formula bilan belgilanadi:



Н_ш= Н_ч К_а (С+1)

Ro'yxat raqami formula bilan belgilanadi:

N_с = N_ш K_с

4.4-jadval

№	Ishchilar kasbi	razryad	Ishchilar soni		smena	Shtatlar soni	Kс	ishchilar
			В smen	В sutka
1	Maydalash. apparatchisi.	V	1	3	2	6	1,22	9
2	Maydalash. apparatchisi..	IV	1	3	1	4	1,22	9
3	Maydalash. apparatchisi.	IV	2	6	2	8	1,22	5
4	Filtrlovchi apparatchisi	V	3	9	3	12	1,22	5
5	Filtrlovchi apparatchisi	IV	1	3	1	4	1,22	9
6	Flotatsion mashina apparatchisi	V	2	6	3	9	1,22	9
7	Flotatsion mashina apparatchisi	IV	2	6	3	9	1,22	5
8	Flotatsion mashina apparatchisi	I	-	2	-	2	1,22	9
9	Flotatsion mashina apparatchisi	III	-	2	-	2	1,22	9
10	Nasos. ap	IV	2	6	2	8	1,22	9
11	Nasos. ap	I	-	2	-	2	1,22	9
12	Homashyoni tayyorlab beruvchi	Vc	2	6	2	8	1,22	9
	Jami ishchilar					74

Ish haqi fondini hisoblash.

Ish haqi fondining hisob-kitobi amaldagi yagona tarif setkasiga muvofiq mavjud tarif razryadlari, tarif koeffitsiyentlari va tarif stavkalarini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
Xarajatlarni hisoblash.
Tegishli ishlab chiqarish birligining ishlab chiqarish xarajatlari bo'yicha guruhlangan xarajatlarni tuzish yo'li bilan aniqlanadi.
Loyihalashtirilgan fabrikaning ishlab chiqarish xarajatlarini hisoblash 4.5-jadvalda keltirilgan.
4.5-jadval.
Ishlab chiqarish xarajatlarini hisoblash

№