Metallurgiya

2-jadval 
Eritmalardagi turlicha zaryadlangan ionlarning faollik koeffitsiyentlarining 
qiymati 
Eritmaning ion 
kuchi 
Ionlarning faollik koeffitsiyenti 
Bir zaryadli 
Ikki zaryadli 
Uch zaryadli 
0 
1,0 
1,00 
1,00 
0,001 
0,97 
0,87 
0,73 
0,002 
0,95 
0,82 
0,64 
0,005 
0,93 
0,74 
0,51 
0,01 
0,90 
0,66 
0,39 
0,05 
0,81 
0,44 
0,15 
0,10 
0,76 
0,33 
0,08 
 
Nazorat savollari: 
1. Eruvchanlik ko‘paytmasi deganda nimani tushunasiz?
2. Suvning ion ko‘paytmasi nechaga teng?
3. Eritmaning ion kuchi qanday aniqlanadi?

---

69 
2.6. BОLTSMАNNING TАQSIMLАNISH QОNUNI 
Issiqlik almashuvi va sistema holatini o‘zgartirish usullari. Bir jinsdan 
boshqa jinsga ish bajarmasdan energiya uzatish jarayoni issiqlik almashinuv yoki 
issiqlik uzatish deyiladi. Issiqlik almashinuv issiqlik o‘tkazuvchanlik, konveksiya 
va nurlanish yo‘li bilan sodir bo‘ladi. Jism qizdirilganda uning zarrachalarining 
issiqlik harakati kuchayadi va uning tempraturasi ko‘tariladi. Natijada qo‘shni 
zarrachalarga uzatiladi va ularni harakat tezligi ortadi ya’ni jismning galdagi 
qismining tempraturasi ko‘tariladi. Demak issilik uzatiladi. Turli moddalarning 
issiqlik o‘tkazuvchanilgi turlicha bo‘ladi. 
Konveksiya. Konveksiya vaqtida issiqlini gaz yoki suyuqlik oqimining ozi 
ko‘chiradi. Suyuqlik va gazlarning issiqlik manbaiga yaqin bo‘lgan qatlami tez isib 
kengayadi, uning zichligi kamayadi, natijada yuqriga qalqib chiqa boshlaydi. 
Uning o‘rniga yuqori sovuqroq qatlami egallaydi bu jarayonda issiqlik, suyuqli 
yoki gaz moekulalarining yuqori temperaturali qatlamlardan temperaturasi pastroq 
qatlamlarga birdaniga siljishi bilan uzatiladi. Bu hodisaga konveksiya deyiladi. 
Konveksiya bo‘lmaganda plita ustiga qo‘yilgan idishdagi suv juda sekinlik bilan 
isigan bo‘lar edi.