Metrologiya, standartlashtirish va maxsulot sifati menejmenti

 Metrologiya sohasida qonunlashtiruvchi Xalqaro tashkilot 
(MOZM) 
Xalqaro miqyosda metrologiya sohasida qonunlashtiruvchi 
xalqaro tashkilot ham mavjuddir. Uni qisqartirilgan holda MOZM 
(Mejdunarodnaya organizatsiya zakonodatelnoy metrologii) deb ataladi. 
Bu tashkilotning asosiy maqsadi – davlat metrologik xizmatlarni va 
boshqa milliy muassasalarning faoliyatlarini xalqaro miqyosda 
muvofiqlashtirishdir.
MOZM faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: 
- 
MOZMga a’zo bo‘lgan mamlakatlar uchun o‘lchash vositalarining 
uslubiy meyoriy metrologik tavsiflarining birliligini belgilash; 
- 
qiyoslash uskunalarini, solishtirish usullarini, etalonlarni tekshirish 
va attestatlashini, namunaviy va ishchi o‘lchash asboblarini 
uyg‘unlashtirish; 
- 
xalqaro 
ko‘lamda 
birxillashtirilgan 
o‘lchash birliklarini 
mamlakatlarda qo‘llanishini ta’minlash;
- 
metrologik xizmatlarning eng qulay shakllarinii shlab chiqish va 
ularni joriy etish bo‘yicha davlat ko‘rsatmalarining birliligini 
ta’minlash; 
- 
rivojlanayotgan mamlakatlarda metrologik ishlarni ta’min etish va 
ularni zarur texnik vositalari bilan ta’minlashda ilmiy-texnikaviy 
yordamlashish; 
- 
metrologiya sohasida turli darajalarda kadrlar tayyorlashning 
yagona qonun-qoidalarini belgilash.
MOZM ning Oliy rahbar idorasi metrologiyadan qonun 
chiqaruvchi Xalqaro konferensiyasi hisoblanib, u har to‘rt yilda bir marta 
chaqiriladi. Konferensiya tashkilotning maqsad va vazifalarini 
belgilaydi, ishchi idoralarining ma’ruzalarini tasdiqlaydi, byudjet 
masalalarini muhokama qiladi. MOZMning rasmiy tili - fransuz tilidir.
Sifat bo‘yicha Yevropa tashkiloti (YEOKK) 
Sifatni nazorat qilish Yevropa tashkiloti YeOKK (Yevropeyskaya 
organizatsiya po kontrolyu kachestva) birinchi konferentsiyasi 
chaqirilgan yili – 1957 yilda tashkil topdi, biroz keyinroq uning nizomi 
ham tasdiqlandi. 
YeoKKning har yili konferensiya o‘tkazishdan asosiy maqsadi 
mahsulot sifatini boshqarish boyicha tajriba almashinish, sifatning 
nazariy va amaliy masalalarini hal qilish, bu sohadagi so‘nggi yutuqlarni 

---

targ‘ibot qilish, sifatning aktual mummolari boyicha fikr almashinish, 
yangi muammolarni izlab topish va sifatga taalluqli ko‘pgina boshqa 
masalalarni ko‘rib chiqishdir. 
1992 yili Yevropa iqtisodiy uyushmasi (YeES) doirasida umum 
Yevropa bozori tashkil qilinishi bilan YeOKKning rahbariy hujjatlari 
qaytadan ko‘rib chiqildi. U 1998 yilning 1 iyulidan boshlab o‘z nizomini 
o‘zgartirib, hozirda sifat boyicha Yevropa tashkiloti (YeOK) deb ataladi. 
Sifat boyicha Yevropa tashkilotining hozirgi vaqtdagi asos bo‘luvchi 
hujjatlari YeOKning nizomi, ish tartibi qoidalari, qumita va seksiyalari 
uchun qoidalar hamda besh yilga mo‘ljallangan asosiy masalalar boyicha 
yo‘nalish rejalari mavjuddir. 
YeOK tarkibida 26 ta to‘la huquqli a’zolari, 12 ta muxbir a’zolari 
hamda 37 ta alohida muxbir a’zolari va 10 ta faxriy a’zolari bor. Qardosh 
tashkilotlarning 11 tasi bilan o‘z bitimlariga egadir.YeOk maxsus 
bitimlari asosida sifat boyicha Argentina, Braziliya, Isroil, Kolumbiya, 
XXR, Yangi 
Zelandiya, 
AQSH, 
Chili, 
Janubiy 
Koreya 
va 
Yaponiyalarning mintaqaviy, milliy va kasaba uyushmalari bilan 
hamdo‘stlik aloqalari o‘rnatilgan. 
YeOKning Oliy lavozimi egasi, uning prezidenti bo‘lib, u har ikki 
yilda saylanadi. Asosiy ma’muriy idoralari – kengash, ijroiya qumitasi 
va sekretariatdir. 
YeOKning ish yuritish rasmiy tillari – ingliz va fransuz tillaridir. Bu 
tashkilot o‘zining ilmiy – texnikaviy jurnaliga ega, jurnal yiliga 4 marta 
chop etiladi. 
Hozirgi vaqtda YeOkning 12 ta texnikaviy qo’mitalari mavjud bo‘lib, 
ular ishonchlilik, statistik usullar, atamalar, iste’mol masalalari boyicha 
standartlashtirish, sifatni boshqarish, kadrlar tayyorlash, funktsional – 
baholashni 
tahlil 
qilish, 
sifat 
sohasida 
siyosat 
olib 
borish, 
sertifikatlashtirish va sifat tizimlarining nazorati, EHMning matematik 
ta’minlanishida sifat, sifat to’garaklari, mahsulot sifatini metrologik 
ta’minoti bilan shug‘ullanadi. Undan tashqari 7 ta turli seksiyalari 
mavjuddir: 
● avtomobil; 
● energetika; 
● qurilish; 
● oziq – ovqat; 
● farmatsevtika; 
● sifat masalalari bo‘yicha maslahatlar ko‘rsatish. 
Texnikaviy qo’mitalar va tarmoq seksiyalari YeOKning to‘la 
huquqli vakillaridan tashkil topadi. Ular o‘z navbatida YeOKning a’zo 
mamlakatlarining milliy tajribalariga suyanadi va xalqaro miqyosda 
mahsulotning sifatini ta’minlaydigan tashkilotlarning hujjatlaridan 
foydalanadi. 

---