Metrologiya, standartlashtirish va maxsulot sifati menejmenti

Quyidagi savollarga javob bering: 
1.«Metrologiya, standartlashtirish va maxsulot sifati menejmenti»fanini 
o‘rganishning tabiiy zarurligi. 
2.«Metrologiya»ning fan sifatida shakllanib borish jarayoni qanday 
kechgan? 
2- amaliy mashg‘ulot 
"Metrologiya to‘g‘risida"gi O‘zbekiston Respublikasi qonuni 
Ishdan maqsad: Qonun bilan yaqindan tanishish hamda amaliy 
foydalanishda bo‘lgan o‘lchash vositalari belgilangan aniqlikda va 
foydalanish shartlariga mos holda, qonuniy birliklardagi o‘lchash 
natijalarini o‘rganishdan iboratdir. 
Nazariy qism: 1993 yilning 28 dekabrida Prezidentimiz tomonidan 
ketma-ket uchta, ya’ni- "Standartlashtirish to‘g‘risda", Metrologiya 
to‘g‘risda" va "Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish to‘g‘risda"gi 
Qonunlar imzolangan edi. Bu qonunlarning hayotga tadbiq etilishi 
Respublikamizdagi mavjud metrologiya xizmatini yangi rivojlanish 
bosqichiga ko‘tarilishiga asos bo‘ldi. 2020-yil 7-aprel, O‘RQ-614-son 
qarori bilan "Metrologiya to‘g‘risida"gi qonunga o‘zgartirishlar kiritildi.
"Metrologiya to‘g‘risida"gi qonun 5 bo‘limdan iborat bo‘lib, bu 
bo‘limlar 32 moddani o‘z ichiga olgan. Respublikamizda metrologiya 
xizmatini yo‘lga qo‘yish, va bunda jismoniy va yuridik shaxslarning 

---

ishtiroki va funksiyalari, bu boradagi javobgarliklar bo‘yicha keng 
ma’lumotlar berilgan. 
Qonunda 
ko‘rsatilganidek, 
o‘lchash vositalarining davlat 
sinovlarini o‘tkazish, ularning turlarini tasdiqlash va davlat ro‘yxatiga 
kiritish «O‘zstandart» agentligi tomonidan amalga oshiriladi. 
Qonunning bo‘limlari quyidagicha nomlanadi:
 
I bolim. Umumiy qoidalar;
 
II bo‘lim. Metrologiyaga oid faoliyat sohasini tartibga solish; 
III bo‘lim.
 
Metrologiyaga oid faoliyatni tashkil etish; 
IV bo‘lim. Davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati;
V bo‘lim. 
Yakunlovchi qoidalar
. 
Qonunning I bo‘limi 1—5-moddalarni o‘z ichiga oladi. Ushbu 
Qonunning 
maqsadi 
metrologiyaga 
oid 
faoliyat 
sohasidagi 
munosabatlarni tartibga solishdan iborat. Metrologiya to‘g‘risidagi 
qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir. 
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston 
Respublikasining metrologiya to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda 
tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma 
qoidalari qo‘llaniladi. 
Qonunning II bo‘limi 6—12-moddalardan tashkil topgan bo‘lib, 
Metrologiyaga oid faoliyat sohasidagi davlat siyosatining asosiy 
yo‘nalishlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
metrologiyaga oid faoliyat sohasidagi vakolatlari, Maxsus vakolatli 
davlat organining metrologiyaga oid faoliyat sohasidagi vakolatlari, 
Maxsus vakolatli davlat organi Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar 
va Toshkent shahridagi bo‘linmalarining vakolatlari, O‘zbekiston milliy 
metrologiya institutining vakolatlari, 12-modda. Davlat va xo‘jalik 
boshqaruvi organlari metrologiya xizmatlarining hamda yuridik shaxslar 
metrologiya xizmatlarining vakolatlari keltirilgan. 

Qonunning III bo

‘
limi 13—17-moddalardan tashkil 
topgan bo‘lib, bu moddalar olcham birliklari; o
‘
lchamlar 
birliklarining etalonlari; o‘lchov vositalari, o‘lchovlarni 
bajarish uslubiyotlariga bag‘ishlangan.
 
Qonunning IV bo‘limi 18—28-moddalar iborat bo‘lib, Davlat 
metrologiya tekshiruvi va nazorati davlat metrologiya xizmati organlari 
tomonidan metrologiya to‘g‘risidagi qonunchilik talablariga rioya etilishi 
ustidan tekshirishni amalga oshirishga bag‘ishlanadi. 
Qonunning V bo
‘
limi 29—32-moddalardan iborat va 
unda metrologiya ishlarini davlat tomonidan moliyaviy 

---

ta’minlash; metrologiya ishlari va xizmatlari uchun haq 
to‘lash tartiblari keltirilgan.
 
Qonunda metrologiya sohasidagi atamalar va ta’riflar, 
davlat boshqaruv vakolatli idorasining faoliyat sohasi, 
kattaliklarning birliklari, ularni qayta tiklash va qo‘llash, 
O‘zbekiston Respublikasining metrologik xizmatlari, davlat 
metrologik tekshiruv va nazorati, metrologiya bo‘yicha 
ishlarni tashkillashtirish belgilangan.
 
O‘lchashlar 
birliligi 
o‘lchash 
holati 
sifatida 
belgilangan. Bunda o‘lchash natijalari qonunlashtirilgan 
birliklarda ifodalanadi va o‘lchashlarning xatoliklari 
belgilangan ehtimollik bilan berilgan.
 
Qonunga muvofiq metrologiya faoliyati davlat 
boshqaruvini metrologiya bo‘yicha 
milliy
idora — 
O‘zbekiston 
standartlashtirish, 
metrologiya 
va 
sertifikatlashtirish 
agentligi 
(«O‘zstandart» agentligi) 
amalga oshiradi.
 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 
1994-yil 
12-avgustdagi 
«O‘zbekiston 
Respublikasi 
Hukumatining 
ayrim 
qarorlariga 
o‘zgartirishlar va 
qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi 410-sonli, 1996-yil 9-
fevraldagi «O‘zbekiston Respublikasi M
illi
y etalon bazasini 
shakllantirishni 
va 
metrologik 
ta’minlashni 
takomillashtirish 
to‘g‘risida»gi 
53-sonli 
qarorlariga 
muvofiq metrologik faoliyatning ba’zi sohalari aniqlangan.
 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 5-
avgustdagi 373-sonli «O‘zbekiston davlat standartlashtirish, metrologiya 
va sertilikatlashtirish agentligi tuzilmasini takomillashtirish va uning 
faoliyatini 
tashkil 
etish 
to‘g‘risida»gi 
qarorida «O‘zstandart» 
agentligining tashkiliy tuzilmasi, asosiy vazifalari, ishlari va huquqlari 
belgilangan. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 2 iyundagi 
«Texnik jihatdan tartibga solish sohasida davlat boshqaruvini tubdan 
takomillashtirish to‘g‘risida»gi PF-6240 -son Farmoniga asosan 
O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish 
agentligi negizida