«Метрология стандартлаштириш ва сертификатлаштириш» фанининг

Энг қадимги ўлчаш бирликлари  
7 

---

Метрологиянинг тарихида бу каби бирликларни жорий этишда 
йирик фан ёки давлат арбобларининг антропометрик ўлчамларини 
асос қилиб олиш ҳоллари ҳам учрайди. Масалан, инглиз қироли 
Генрих I (12-асрнинг боши) ЯРД ўлчаш бирлигини (

91,44 см) 
жорий этган. Бунда намунавий ўлчов сифатида қиролнинг бурни 
учидан олдинга чўзилган қўлнинг ўртанча бармоғи учига бўлган 
масофа олинган.
8 

---

-
1791 йилда метр эталони Францияда қабул қилинди. 
Фанни ривожланиш тарихининг муҳим босқичлари: 
- 1875 йил 20 майда Метрик Конвенция имзоланди ва дунёдаги 
биринчи халқаро илмий ташкилот тузилди
Париждан ўтувчи меридианнинг 
тўртдан бир қисмининг ўн 
миллиондан бир қисми Метр деб 
белгиланган 
9 

---

- 1893 йилда Россияда Д.М. Менделеев томонидан ўлчов ва 
оғирлик (тарози) Бош палатаси ташкил этилди; 
- 1931 йилда Ленинград шахрида ўлчов ва тарози Бош 
палатаси асосида Д.М. Менделеев номидаги Бутуниттифоқ 
метрология илмий тадқиқот институти ташкил топди. 
- 1960 йилда Халқаро бирликлар тизими СИ (SI) қабул 
қилинди. Бу тизим бўйича 1 метр вакумда тўлқин узунлигининг 
1650763,73 тенг қилиб олинди (Криптонни эталон метри). 
- 1983 йилда метрни қабул қилишда ёруғликнинг вакумда 
1/299792458 секунда ўтган йўлига тенг қилиб қабул қилинди. 
- 1993 йилда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамаси 
ҳузурида 
Ўзбекистон 
давлат 
Стандартлаш 
метрология ва сертификация маркази (Ўздавстандарт) ташкил 
этилди. 
- 2002 йилда Ўзбекистон давлат стандартлаш, метрология 
ва сертификация маркази Ўзбекистон стандартлаштириш, 
метрология 
ва 
сертификатлаштириш 
агентлигига 
айлантирилди.