Мева кўчатзори

СУБТРОПИК ВА ЦИТРУС МЕВАЧИЛИК 
27 
 
4-AMALIY MAShG‘ULOTI. 
Mavzu: sitrus o‘simliklarini o‘g‘itlash tizimi.
 
Mashg‘ulot maqsadi: sitrus o‘simliklar yetishtirishda turli xil o‘g‘itlardan 
foydalanish bo‘yicha hisob-kitoblar o‘tkazish bilan talabalarni tanishtirish va 
ularga amaliy ko‘nikmalar berish. 
Kimyoviy tekshirishlarning ko‘rsatishicha, o‘simliklarda D.I.Mendeleev 
davriy sistemasi elementlarining kamida yarmi bor. O‘simliklar quruq moddasida 
uglerod hissasi – 45%, kislorod – 42% va vodorod – 7%. Shuningdek, o‘simliklar 
tarkibiga azot, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy, oltingugurt va temir ham kiradi. 
Aytib o‘tilgan yettita asosiy elementdan tashqari o‘simliklarga kam 
miqdorda bor, molibden, mis, marganes, rux va boshqa bir qator elementlar zarur. 
Har bir oziq elementi o‘simlikda ma’lum fiziologik vazifani bajaradi, uni boshqa 
element bilan ajratib bo‘lmaydi. 
Ulardan 
birontasining 
yetishmasligi 
o‘simliklar hayt faoliyatining 
buzilishiga va hosildorligining pasayishiga olib keladi. Ma’lumki, tuproqda 
o‘simliklar o‘zlashtira olmaydigan oziq moddalarining o‘zlashtiriladigan 
shakllarga o‘tish jarayoni uzluksiz kechadi. 
Sitrus o‘simliklarning bir yillik novdalari, mevalari, barglari va boshqa 
a’zolari oziq moddalarni olib chiqib ketishi tuproqni keskin kuchsizlantiradi, 20-26 
yillik hosildor bog‘ gektariga 12-15 tonnadan hosil bersa, tuproqdan yiliga o‘rta 
hisobda 86.5 kg azot, 26 kg fosfor, 85.5 kg kaliy olib chiqishi aniqlangan. 
Tabiiyki, mevazor bog‘ning hosildorligini yuqori darajada va barqaror saqlab 
qolish uchun tuproqdan olib chiqilgan oziq elementlarining o‘rnini o‘z vaqtida 
to‘ldirishi zarur. 
Madaniy (mineral) va mahalliy (organik) o‘g‘itlar mevali o‘simliklar 
hosildorligini oshirishning samarali usullaridan biridir. O‘g‘it solishda tuproq 
unumdorligi, mevali o‘simlikning biologik xususiyatlari, ekologik sharoitlar, 
mintaqada dehqonchilik harakteri, o‘simliklarning yoshi va ahvoli hamda ekin 
ekish tartibi hisobga olinishi lozim. 
Quyidagi sitrus o‘simliklar turlarini berilgan maydonda yetishtirish uchun 
talab qilinadigan o‘g‘itlarni hisoblab chiqing: 
1. Hosil bermaydigan urug‘li bog‘ – 120 ga; 
2. Hosil beradigan urug‘li bog‘ – 75 ga; 
4. Limon – 15 ga; 
5. Apelsin – 10 ga; 
6. Mandarin – 45 ga; 

---