Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

 
5.4 -rasm. Buxgalteriya hisobini tashkil etish oldiga quyiladigan asosiy talablar 
Amaliyotda xo‘jalik yurituvchi subekt rahbari kamdan-kam hollarda buxgalteriya hisobini 
o‘zi yuritadi. Odatda, bu vazifani buxgalteriya apparati yoki yollangan buxgaltyer bajaradi. Bu holda 
xo‘jalik yurituvchi subekt rahbari buxgalteriya hisobini to‘g‘ri tashkil etish uchun barcha zarur shart-
sharoitlarni ta'minlashi, barcha bo‘linmalar va buxgalteriya hisobiga aloqador xodimlar tomonidan 
belgilangan talablarning bajarilishini ta'minlashi lozim. Bunda rahbar quyidagi huquqlarga ega: 
-
“bosh buxgaltyer rahbarligida buxgalteriya hisobi xizmatini tashkil etish yoki shartnoma 
asosida jalb qilingan buxgalteriya xizmatidan foydalanish; 
-
buxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan buxgalteriya markaziga yoki tarkibiga 
buxgalteriya subekti ham kiradigan xo‘jalik birlashmasining markazlashtirilgan hisobga olish 
bo‘limiga yuklash; 
-
buxgalteriya hisobini mustaqil yuritish”
2
. 
1
O‘zbekiston Respublikasi qonuni “Buxgalteriya hisobi to‘g‘
risidagi
”, 
7-modda
.
2
Shu yerda 
Hujjatlarni saqlash nomenklaturasi va 
tartibini ishlab chiqish 
“Buxgalteriya apparati xodimlarining 
lavozim yo‘riqnomasi”ni ishlab chiqish 
Buxgalteriya hisobini tashkil etish tizimi 
“Buxgalteriya xizmati to‘g‘risida 
Nizomni” ishlab chiqish 
Hisob axborotlariga ishlov berish 
texnologiyasini tuzish 
Hujjatlar aylanish grafigini tuzish 
Hujjatlarni ahamiyatliligi va saqlash 
muddati bo‘yicha ekspertiza qilish 
Buxgalteriya hisobini tashkil etishga 
qo‘yiladigan asosiy talablar 
Hisobot davridagi xo‘jalik operatsiyalarini 
hisobda to‘liq aks ettirish
Hisobda joriy xarajatlar va kapital 
qo‘yilmalarni alohida hisobga olish 
Daromadlar va harajatlarni hisobot davrlariga 
to‘g‘ri olib borish
Sintetik va analitik hisobning tengligi 

---

Shuningdek, rahbar quyidagilarni ta'minlashi shart: 
-
“ – ichki hisob va hisobot tizimini ishlab chiqilishini; 
-
xo‘jalik operatsiyalarini nazorat qilish tartibini; 
-
buxgalteriya hisobi to‘liq va aniq yuritilishini; 
-
hisob-kitob hujjatlarining saqlanishini; 
-
tashqi foydalanuvchilar uchun moliyaviy hisobotning tayyorlanishini; 
-
soliq hisobotlari va boshqa moliyaviy hujjatlarning tayyorlanishini; 
-
hisob-kitoblar o‘z vaqtida amalga oshirilishini”
3
.