Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

1. Bir tekis (to‘g‘ri chiziqli) usul: 
Dastlabki qiymati - qoldiq qiymati 
q 
1000000-100000 
q 180000 so‘m 
Xizmat muddati 
5 yil 
2. bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib ravishda amortizatsiya hisoblash (ishlab 
chiqarish) usuli.
Ushbu usul bo‘yicha amortizatsiya hisoblash faqat asosiy vositadan foydalanish natijasiga 
asoslanadi, uni hisoblash jarayonida vaqt oralig‘i rol o‘ynamaydi. Masalan, avtomobilning xizmat 
muddati davomida, uning texnik tavsifiga muvofiq bosib o‘tiladigan yo‘li 90000 km ga 
mo‘ljallangan. 1 km ga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya xarajatlari quyidagicha aniqlanadi:
Dastlabki qiymati - qoldiq qiymati 
q 
1000000-100000 
q 10 so‘m 
Taxmin qilinayotgan ish birligi hajmi 
90000 
Agar avtomobilning birinchi yilda bosib o‘tgan yo‘lini 20000 km; ikkinchi yilda 30000 km; 
uchinchi yilda 10000 km; to‘rtinchi yilda 20000 km va beshinchi yilda 10000 km deb faraz qilsak, 
amortizatsiya ajratmalarini hisob-kitobi quyidagi jadval ko‘rinishida bo‘ladi: 
Dastlabki 
qiymati 
Yurgan 
yo‘li, km 
Yillik 
amortizatsiya 
summasi, so‘m 
To‘plangan 
amortizatsiya 
Balans 
qiysmati 
Sotib 
olingan 
sanaga 
1000000 
- 
- 
- 
1000000 
1 yil oxiriga 
1000000 
20000 
200000 
200000 
800000 
2 yil oxiriga 
1000000 
30000 
300000 
500000 
500000 
3 yil oxiriga 
1000000 
10000 
100000 
600000 
400000 
4 yil oxiriga 
1000000 
20000 
200000 
800000 
200000 
5 yil oxiriga 
1000000 
10000 
100000 
900000 
100000 
3. Kamayib boruvchi qoldiq usuli.
Bu usul kumulyativ usul printsipiga asoslangan. Ushbu usulda istalgan qathiy stavka (%) 
qo‘llanilishi mumkin. Ko‘p hollarda normal bir tekis (to‘g‘ri chiziqli) usulda qo‘llaniladigan 
amortizatsiya normasining ikkiga ko‘paytirilgan miqdori olinadi.
Birinchi misolimizdagi yuk avtomashinasining xizmat muddati 5 yil edi. To‘g‘ri chiziqli (bir 
tekis0 amortizatsiya hisoblash usuli bo‘yicha amortizatsiya normasi 20%. Demak, kamayib boruvchi 
qoldiq usuli bo‘yicha ikkiga ko‘paytirilgan amortizatsiya normasi 40%ga teng bo‘ladi (20%x2). 
Ushbu qathiy belgilangan stavka (40%) bo‘yicha har yil oxiradi amortizatsiyalanmay qolgan (qoldiq) 
qiymatga nisbatan amortizatsiya hisoblab boriladi. Bunda:
Dastlabki 
qiymati 
Yillik amortizatsiya summasi 
To‘plangan 
amortizatsiya 
Balans 
qiymati 
Sotib olingan sana 1000000 
- 
- 
1000000 
1 yil 
1000000 
(1000000x40:100)q400000 
400000 
600000 
2 yil 
1000000 
(600000x40:100)q240000 
640000 
360000 
3 yil 
1000000 
(360000x40:100)q144000 
784000 
216000 
4 yil 
1000000 
(216000x40:100)q86400 
870400 
129600 
5 yil 
1000000 
29600 
900000 
100000