Microsoft Word 04 Kishlok xujaligida investitsion jarayonlar

Texnologiya tanlash. Texnik tahlil loyihaning muhandislik nuqtai nazaridan ishlab chiqishning 
alternativ variantlarini o’rganishni o’z ichiga oladi. Xususan, agarda yangi mahsulot ishlab chiqarish 
yoki umuman yangi texnologiya joriy qilish nazarda tutilgan bo’lsa, odatda, bir nechta variantlardan 
tanlash imkoni paydo bo’ladi. Tanlovni amalga oshirishda maqsadga muvofiqlik va samaradorlik 
ko’rsatkichlari xal qiluvi hisoblanadi. Mavjud bo’lgan texnologiyalardan, loyiha maqsadlariga eng 
to’la javob beruvchi, va ob'ektda shakllangan sharoitlarga muvofiq keladigani tanlanadi. 
Investitsiyaviy ob'ektda shakllangan sharoitlar deganda quyidagilar tushuniladi: 
- mazkur texnologiya bilan ishlashi nazarda tutilgan texnik-muhandis kadrlarning va boshqa 
xodimlarning malakasi; 
- uskunani qo’llashning texnik sharoitlari (energiya manbalarining mavjudligi, quvvati, kuchlanishi 
va elektr ta'minotining barqarorligi, amaldagi suv ta'minoti, kanalizatsiya va aloqa tizimlari va h.); 
- texnologiya qismlarini joylashtirish imkoniyatlari. 
Agarda ikki yoki undan ko’p texnik va texnologik variant, boshqa sharoitlar bir xilligida, teng 
foydani ta'minlaydigan bo’lsa, tanlov jarayonida umumiy xarajatlar minimumi mezonini qo’llash 
mumkin. 
Institutsional tahlil. 
(institutum – lotinchadan, «muassasa») 
Loyihani amalga oshirish natijalari ko’p jihatlari bilan, bir tomondan, uni amalga oshiruvchi 
tashkilotlarning ichki tavsiflariga, ikkinchi tomondan, loyiha amalga oshirilayotgan muhit (davlat 
iqtisodiy siyosati va tartibga solish tizimi, qonunchilik, davlat hokimiyati institutlari tizimi va h.) 
institutsional sharoitlariga bog`liq bo’ladi. 
Loyihaviy tahlilning institutsional tahlil qismi, loyihani amalga oshirishning tashkiliy va siyosiy 
sharoitlarni o’rganib chiqadi. Uning yo’nalishi quyidagilarga bog`liq tarzda shakllanadi: 
- loyiha miqyosi (mamlakat, tarmoq, mintaqa, korxona, xo’jalik darajasi); 
- loyihada ishtirok etayotgan kapital (davlat, xususiy, kooperativ va h.); 
- ishtirokchilar tarkibi (soni, tashkiliy-huquqiy shakllari); 
- loyiha vazifasi (jamiyat uchun ahamiyat kasb etuvchi, xususiy tadbirkorlikni rivojlanitirish uchun 
mo’ljallangan va h.). 

---

155 
Institutsional tahlilning maqsadi – loyihani amalga oshirishning ichki va tashqi institutsional 
sharoitlari sifatini baholash, hamda investitsiya qabul qiluvchi tashkilot imkoniyatlarini kengaytirish 
bo’yicha zaruriy tadbirlarni ishlab chiqishdan iboratdir. 
Oxir oqibatda vaqtinchalik qurilmalar va maishiy xonalarni barpo etish, qurilish chiqindilarini olib 
tashlash, yangi ob'ekt hududini obodonlashtirish kabi xarajatlar ham muhim bo’ladi. Bunday 
tadbirlarni amalga oshirishning aniq grafigi yo’qligi va mas'ul shaxslar borasidagi noaniqlik ob'ektni 
topshirish muddatlarini ancha orqaga surishi va boshqa muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.