Microsoft Word А4 син ва узгар doc

Yuklanish xarakteristikasi. Yakor toki I
a
 const (I
a
 0) va yakorning 
aylanish chastotasi n  n
N
 const bo‘lganda U
a 
f (I
qoz
) bog‘liqlikni 
ifodalovchi egri chiziq yuklanish xarakteristikasi deyiladi. Yuklanish 
xarakteristikasining amaliy ahamiyati shundaki, u yakor reaksiyasining 

---

46 
magnitsizlovchi ta’sirini miqdoriy jihatdan aniqlashga hamda uning 
mashina magnit zanjiri to‘yinishini tekshirishga imkon beradi. Agar bitta 
yuklanish xarakteristikasi olinadigan bo‘lsa, ko‘pincha yakor toki I
a
 I
N
bo‘lgan qiymat uchun olinadi.
Yuklanish va SIXlarini solishtirish va ular yordamida xarakteristik 
uchburchak 
qurish 
uchun 
yuklanish 
xarakteristikasini 
SIXning 
kamayuvchi shoxobchasi (6.4,b-rasmda, 1) bilan bitta grafikda qurish 
qulay bo‘ladi. 
Yuklanish xarakteristikasi (2-egri chiziq) quyidagi sabablarga ko‘ra 
SIX ga nisbatan pastda joylashadi:
1) yakor zanjiridagi qarshiliklarda kuchlanish pasayishi;
2) yakor reaksiyasining magnitsizlovchi ta’siri (buning natijasida 
mashinaning asosiy magnit oqimi va EYK kamayadi).
Agarda salt ishlash rejimda qo‘zg‘atish tokining bironta I
qoz.2
qiymatida 
«D» nuqta bilan aniqlanadigan (6.4,b-rasm) kuchlanishga ega bo‘lsak, 
yuklama bilan ishlaganda esa (I
qoz.2 
ning
o‘sha qiymatida) generatorning 
chiqish klemmalaridagi kuchlanishi kamayadi (6.4,b-rasmda «C» nuqta), 
ya’ni «DC» kesma bilan ifodalanadigan kuchlanish pasayishiga ega 
bo‘lamiz. Bu kesmaning «BC» qismi yakor zanjiri va cho‘tkalardagi 
kuchlanish pasayishini, “DB” kesma esa yakor reaksiyasining 
magnitsizlovchi ta’siri tufayli kuchlanish pasayishini ifodalaydi. Yakor 
toki I
a 
 const bo‘lsa, CB kuchlanish pasayishi ham o‘zgarmas bo‘ladi. 
Yakor reaksiyasining magnitsizlovchi ta’siri esa I
qoz
ning oshishi bilan 
o‘zgaruvchan bo‘ladi, chunki bu holda magnit zanjirining to‘yinish 
darajasi o‘zgaradi.
EYK E

a
ning bir xil qiymatini olish uchun salt ishlash rejimda I
qoz.1
qo‘zg‘atish toki talab qilinsa, yuklama bilan ishlaganda esa, qiymati I
qoz.2 
 
I
qoz.1
bo‘lgan qo‘zg‘atish toki kerak bo‘ladi. Bu toklarning farqi yakor 
chulg‘amidagi EYK E
a 
ni «DB» qiymatga kamaytiruvchi yakor 
reaksiyasining magnitsizlovchi ta’sirini kompensatsiyalashga sarflanadi. 
SIX va xarakteristik uchburchak yordamida elektromagnit qo‘zg‘atishli 
O‘T generatorlarining normal ish jarayonidagi tashqi va rostlash 
xarakteristikalarini grafik usulda aniqlash mumkin. 6.4-rasmdagi hosil 
bo‘lgan «ABC» uchburchakni xarakteristik (yoki reaktiv) uchburchak 
deyiladi.