Microsoft Word al fiqh al absat ziyouz com doc

XOHISH TO’G’RISIDA BOSHQA BOB 
Abu Hanifa dedilar: 
- Unga ayt: agar Alloh barcha xalqni farishtalar kabi itoatli qilib yaratishni xoxlaganida, 
bunga qodir bo‘ladimi? Agar u: yo‘q qodir emas edi, desa, u Allohning: «Bandalari 
ustidan U g‘olibdir...» (An’om, 18, mazmuni) «...U sizlarga tepangizdan yoki 
oyoqdaringiz ostqtsan azob yuborishga yoxud sizlarni (turli) firqalarga aylantirib, 
ba’zingizga ba’zilar zararini totdirishga (ham) qudrati yetadigan zotdir...» (An’om, 65, 
mazmuni) degan gaplariga binoan Allohni O’zi vasf qidganidek vasf qilmagan bo‘ladi. 
Agar u: Alloh shunday qilishga qodir, desa, unga ayt: agar Alloh Iblisning itoatda Jabroil 
kabi bo‘lishini xohlaganida, Alloh shunga qodir emasmidi? Agar u: shunday qilishga Alloh 
qodir emas, desa, u o‘z so‘zidan qaytgan va Alloxni O’z sifati bilan sifatlamagan bo‘ladi. 
Agar u: banda zino qilsa yoki o‘g‘irlik qilsa yoki to‘hmat qilsa, bu Allohning xohishi bilan 
emasmi, desa, unga: ha, banda Allohning xohishi bilan qiladi, degin. Agar u: modomiki 
banda mazkur ishlarni Allohning xohishi bilan qilsa, nega ularga jazo qo‘llaniladi, desa, 
unga aytgin: jazo Allohning buyrug‘i bilan qo‘llaniladi, jazoni qo‘llashni Alloh amr qilgan, 
Allohning amri tark qilinmaydi. 
Agar bir odam qulining qo‘lini kessa, bu albatta, u Allohning xohishi bilan sodir bo‘ladi, 
ammo odamlar uni malomat qiladilar. Agarda u qulni ozod qilsa, uni odamlar 
maqtaydilar. Vaholanki, mazkur ikki voqea ham Allohning xohishi bilan ro‘y beradi. Bu 

---

Al-fiqh al-absat. Imomi A'zam Abu Hanifa 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
13
ikki ishni ham u Allohning xohishi bilan qilgan. 
Lekin kim gunoh xohishi bilan ish qilsa, uning bu ishida Allohning roziligi ham, adli ham 
bo‘lmaydi. 
Endi yuqoridagi, nega ularga jazo qo‘llaniladi, degan savoliga kelsak, bu ularning 
qoidalari bo‘yicha noto‘g‘ri savoldir. Chunki ular ko‘p gunohlarni Alloh taoloning 
xohishiga bog‘lamaydi. Aroq ichish va boshqa gunoh ishlarga hadni lozim etmaydi. 
Vaholanki, hamma ishlarni Alloh taolo o‘z xohishi bilan qiladi.