Microsoft Word amaliyotchi psixologlarning psixokorreksion faoliyati xususiyatlari

 

---

Xulosa 
Psixologik xizmatning mazkur yunalishi psixologdan inson shaxsi va 
individualligini tarkib toptirish jarayoniga faol ta’sir utkazishni takozo kiladi. 
Xalk ta’limi tizimidagi psixologning vazifasi psixologik xizmatni muayyan 
koida, mezonga asoslanib tashkil kilishdan iborat bulib, yosh davr 
xususiyatlariga 
binoan 
(bolalar, 
ukuvchilar, 
talabalar) 
psixikaning 
rivojlanishi, shaxsning shakllanishi konuniyatlarini amaliyotga tatbik etish, 
ukituvchilar jamoasiga bolalar, ukuvchilar va talabalar ta’lim-tarbiyasini 
individuallashtirishda 
yordamlashish, 
ularning 
kobiliyati, 
maylining 
darajasiga karab ukituvchilarga korreksion (tuzatish) ishlarini amalga 
oshirishda kursatmalar berish. Psixologik xizmatning ushbu yunalishida 
aloxida axamiyat kasb etadigan narsa – bu bolalar, ukuvchilar, talabalar 
usishida (rivojlanishida) kechikish (orkada kolish), ularda xulkning buzilishi, 
ta’limda uzlashtirishning yomonlashuvi xisoblanadi: psixolog bolalar, 
ukuvchilar, talabalarning yosh xususiyatlarini xamda jadal rivojlanishini 
xisobga oluvchi, ular psixikasining barcha jabxalarini kamrab oluvchi 
dinamik tarakkiyotga kafolat beruvchi dastur ishlab chikarishga butun 
faoliyatini yunaltiradi, ijtimoiy usish talabiga javob beruvchi, umuminsoniy, 
etnopsixologik konuniyatlar muxitida kamolotga intiluvchi shaxsni tarkib 
toptirishni bosh maksad deb tanlaydi. 
Amaliy psixolog bolalar, ukuvchilar, talabalarning psixik tarakkiyotidagi, 
xulki va muomalasidagi nuksonlar xamda kamchiliklarni asta-sekin tuzatish, 
korreksiya kilish dasturini ishlab chikadi va amaliyotga uni tatbik etadi. 
Buning uchun ular bilan maxsus mashgulotlar, buzilishni kamaytirish 
mashklarini utkazadi, ijodiy (kreativ) kobiliyatlarni ustirish maksadida 
treninglar olib boradi. 
Rivojlantiruvchi va psixokorreksion ishlar psixolog tomonidan xar xil 
shakllarda, vaziyatlarda va xolatlarda tashkil kilinadi: 

---

a) amaliy psixologning maxsus ishi, mashguloti ayrim bolalar, ukuvchilar va 
talabalar bilan aloxida utkazilishi rejalashtiriladi; 
b) psixologlarning boshka bir faoliyati maxsus ravishda amalga oshirilib, 
bolalar, ukuvchilar, talabalar guruxlariga tarbiyaviy ta’sir utkazishga 
yunaltirilgan buladi; 
v) ota-onalar, pedagogik jamoa ishtirokida tarbiyaviy tadbirlar tarzida 
mashgulotlar olib borish nazarda tutiladi. 
Rivojlantiruvchi va psixokorreksion ishlar dasturini shunday tuzish 
kerakki, unda korreksion ishga jalb kilinuvchilar guruxining kadriyatga 
yunalganligi, etnopsixologik va etnomadaniyat xususiyatlari uz aksini topsin: 
dasturni xalk, etnos, millat, elat tarixi, an’analari, rasm-rusumlari, udumi, 
odati, stereotipi kabilarni xisobga olgan xolda tuzish maksadga muvofik, 
xunar-texnika bilim yurtlari ukuvchilari bilan murabbiylar urtasidagi 
nomutanosiblikni yukotish maksadida maxsus mashgulotlar utkazish: 
ulardagi ukishdan, ijtimoiy muxitdan, egallagan urnidan, mavkeidan 
konikmaslik xissini kamaytirish uchun trening, ishchanlik uyinlari, 
psixodramadan foydalaniladi, emotsional zurikishning oldini olish va uni 
kamaytirish niyatida maxsus xonalar jixozlash (xona jaxon standartlariga 
javob berishi, boshkaruv pulti, ekran vositalari, audiotrening, sotsial trening, 
texnik vositalariga, ilmiy-amaliy metodikalarga ega bulishi lozim). 
Korreksion ishlar ma’lum tartibda, ilmiy tanlov asosida, muayyan seans 
buyicha utkazilishi shart. Bunda emotsional zurikishga uchragan shaxs 
millati, yoshi, jinsi, individual-tipologik xususiyati, ta’sirlanish darajasi 
xisobga olinishi kerak; tuzatish ishlari mashgulot, faoliyat, kasb xususiyatiga 
mos, mutanosib bulishi ta’sir utkazish samaradorligini oshiradi; unda yapon 
uslublarini kullash xam zarur ma’lumotlar tuplash va tanglikni yukotish 
imkonini yaratadi. 

---

Xal kilishning psixologik shartlari, ta’lim –tarbiyadagi nuksonlarning 
oldini olish omillari, yullari yuzasidan yordam kursatish zarur. Bolalar, 
ukuvchilar, talabalarning shaxsiy muammolarini xal kilishda baxoli kudrat 
kumak berishi darkor. Ota-onalarga tarbiyaviy ishlarni amalga oshirishda 
maslaxatlar berish, nizoli vaziyat va psixologik xolatlarni birgalikda taxlil 
kilish va amaliy tavsiyalar beriladi. Ota-onalarga farzandlarning tibbiy 
yordamga muxtojligi yoki boshka muassasalarga murojaat kilish zaruriyat 
ekanligini yuysak pedagogik odob bilan tushuntirish, berilayotgan 
kursatmalarga ularni ishontirishi shart.