Microsoft Word b5ce79ed237e779bce48b75ca8d21c559e8d2a554d2836c7d18d58fb88788c79

2. Strategiya turlari, biznes va kompaniya 
strategiyasi. 
Strategiya o’z harakat doirasiga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi:
1.
Raqobat strategiyasi va kooperatsiya strategiyasi.
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…
The linked 
image cannot
be display ed.
The file may
hav e been 
mov ed, 
renamed, o…

---

Biznes strategiyasi 
Strategik rejalshtirish to‘g‘risidagi adabiyotlarda hamda Porter ilmiy ishlaridan boshlab, doimiy 
ravishda strategiya raqobatlari ko‘rib kelinadi. Porter ta‘kidlaganidek, asosan xarajatlarni 
kamaytirish va tabaqalanish strategiya raqobatlari
mavjud. Ularning biri baholarning kamaytirilishiga, boshqasi esa sifatning yaxshilanishi va tovar 
iste‘mol qiymatining oshirilishiga yo‘naltirilgan. Mana shu asosiy ikki strategiyalarga biz 
mustaqil strategiyalar sifatida, yangi tovarning kiritilishi strategiyasini va bozorni rivojlantirish 
strategiyasini qo‘shamiz. Bu strategiyalarning barchasi o‘sish strategiyasi hisoblanadi. Bu o‘sish 
strategiyalariga tabaqalanish va integratsiya strategiyalari ham kiradi.
Keying yillarda, strategik alyanslarning aniq yoki noaniq tuzilishlari – moslashuv kooperatsiyasi 
strategiyasi va alyanslar tuzish strategiyasi bilan bog‘liq kooperatsiya strategiyasi faol 
muhokama qilinmoqda.
2.
Xarajatlarni kamaytirish strategiyasi.
Xarajatlarni kamaytirish strategiyasi bozordagi raqobat kurashida ancha past baholar hisobiga 
yutuqqa erishishga yo‘naltirilgan. Gap past baholar to‘g‘risida emas, balki gap raqobatchilar 
baholariga nisbatan baholarni past darajada ushlab turish imkonini beruvchi xarajatlarni 
kamaytirish to‘g‘risida ketyapti. O‘ta past baholarda mahsulot ishlab chiqarishning ma‘nosi 
yo‘q, ularni hech kim sotib olmaydi. Xarajatlarni kamaytirish strategiyasi, asosiy iste‘mol 
sifatlari saqlab, xarajatlari kam bo‘ladigan mahsulotlar ishlab chiqarishga yo‘naltirilgan. 
Xarajatlarni kamaytirish strategiyasi asosida beshta ―qirrali toshlarǁ yotadi va ular hisobiga 
raqobat ustunligiga erishiladi. Misol uchun, o‘lchamlarning qisqartirilishi. Biznes bo‘yicha 
adabiyotda bunday yo‘nalish ―Xershi Qaroriǁ degan nom oldi.
―Xershiǁ kompaniyasi shokolad mahsuloti bahosini tushurish uchun, uning o‘lchamlarini 
qisqartirish qarorini qabul qildi. Bu baho ustunligini ta‘minladi.
Xarajatlarni kamaytirish strategiyasini qo‘llashda muvaffaqiyatga erishish uchun, barcha tashkil 
qiluvchi bizneslar, tashkiliy madaniyat, motivatsiya tizimi, tashkilotning strukturaviy qurilmasini 
qo‘shgan holda shu masalani yechishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak. Tashkilot strukturasi 
mumkin qadar kam darajalarni tashkil qilishi va hisobot tizimi maksimal oddiy bo‘lishi, 
menejment va ishchi – xizmatchilar tor funksional masalalarni hal qilishga mo‘ljallangan bo‘lishi 
kerak.
2.
Tabaqalashish strategiyasi – mahsulotni takomillashtirish, rivojlantirish va

---

xilma-xillikni oshirish.
Tabaqalashish strategiyasi, raqobat kurashida mahsulotni takomillashtirish yo‘li bilan, unga a‘lo 
darajadagi sifatlar berish va raqobatchi mahsulotiga nisbatan uning iste‘mol ustunligini oshirish 
orqali g‘olib chiqishga intilishdir. Yakuniy natijada mahsulot iste‘mol qiymatining raqobatchi 
mahsulotiga nisbatan yuqori bo‘lishiga erishish kerak. Bu maqsadga erishishning ko‘plab yo‘llari 
mavjud. Ularning asosiylari quyidagilar:
o 
Eng yaxshi ingredientlar, materiallar va xom-ashyolarni qo‘llash;
o 
Mahsulotni takomillashtirish;
o 
Mahsulotlar kombinatsiyasini yaratish;
o 
Qo‘shimcha xizmatlarni tashkil etish;
o 
Sotish tizimini takomillashtirish.
Tabaqalashish strategiyasining muhim yo‘nalishlaridan biri – mahsulotning yuqori sifatini 
ta‘minlash bo‘lib, bunga mahsulot imidji va savdo markasini shakllantirish hamda texnologiyani 
takomillashtirish orqali erishiladi.
2.