Microsoft Word bu dunyoda ulib bulmaydi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
63
izhor etib bo‘lmaydi. El-yurtga bo‘lgan mehr-muhabbatni... mikrofon orqali izhor etib 
bo‘lmaydi! Shu boisdan-da uni oti mehr-muhabbat. El-yurtga bo‘lgan mehr-
muhabbatni... amal-da bajaradilar, amalda ko‘rsatadilar! Masalan... tan-jonini qurbon 
qilib ko‘rsatadilar! Tinchlik zamonida esa — mehnat jasorati bilan ko‘rsatadilar, fidoyiligi 
bilan ko‘rsatadilar, sabr-bardoshi bilan ko‘rsatadilar. Chunki el-yurt demak, qon demak, 
tan-jon demak! 
— U siz, o‘rtoq Esonov, u siz Botir firqa, kommunist Esonov, raykom Esonov! Bular... 
reformator, reformator! 
— Reformator? O’rgildim, bunday reformatorlardan! Reforma, reforma, deb baqiradi. 
Bular hali reforma nimaligini bilmaydi. Reforma qayoqda, bular qayoqda? Reforma ko‘p 
ulug‘ ham... qonli so‘z. Reforma qilish uchun... kallani kundaga qo‘yish kerak! Ana shu 
kallada... otni kallasiday yurak bo‘lishi kerak! Pyotr Birinchi ana shunday zot edi, ana 
shunday kalla edi. Rossiyani Rossiya qilgan ana shu Petr Birinchi bo‘ldi. Petr Birinchi 
tufayli Rossiya Yevropa mamlakatlari qatoriga kelib qo‘shildi. Petr Birinchi Yevropaga 
yetib olish uchun qanchalab qurbon berdi, qanchalab qon to‘kdi. Rossiya ag‘dar-to‘ntar 
bo‘ldi, madaniyati xarob bo‘ldi, ma’naviyati xor-zor bo‘ldi. Petr Birinchi madaniyat va 
ma’naviyat evaziga... ulkan armiya to‘pladi, qurol-yarog‘ to‘pladi. Oqibat... ayiqnamo 
Rossiya tuzildi, yovvoyinamo Rossiya qaror topdi. Rossiyani madaniyati va ma’naviyati... 
harbiy kuch hamda qurol-yarog‘ bo‘lib qoldi. Rossiya dushmanlari Petr Birinchi 
reformasiga... hay-barakallachilik qilib turdi! Bular rus oppozitsiyachilari edi, beti yo‘q 
mansabparast-shuhratparastlar edi. Ikkinchi ulkan reformator Aleksandr II bo‘ldi. Ana u 
haqiqiy reformator edi, buyuk reformator edi! Aleksandr II 1861 yilda krepostnoy 
huquqni bekor qildi. Dehqonlarni... qulliqdan ozod etdi! Undan keyin Petr Stolipin 
reforma o‘tkazdi. U agrar reformani amalga oshirdi. Oddin tinchlik, ana undan keyin 
reforma, shiori ostida reforma kiddi. Keyin, Speranskiy. Undan keyin o‘rtoq Lenin 
reforma qiddi. Tan olish kerak, ana shu yerda kommunistik partiya katta hatoga yo‘l 
qo‘ydi. Kommunistik partiya... Petr Birinchini yo‘lidan bordi. Kommunistik partiya 
mamlakatni... askarxona qildi, qurolxona qildi! Birinchi kommunist o‘rtoq Leninmi yo 
Petr Birinchimi? Ana shuni bilib bo‘lmay qoldi! 
— Xalqni aql-idrokida qayta o‘zgarish qilish kerak, xalqni ongida chuqur yangilanish 
sodir etish kerak. Ong... ongni qayta qurish kerak! Reformani eng og‘ir joyi ana shu 
yerda! 
— Xalq esa yangicha yashashni... aqliga sig‘dirolmayapti! Aniqrog‘i, xalqni... aqli 
yetmayapti! Shu sabab, kim nima desa, xalq... ergashib ketyapti! Yo... baqrayib qarab 
turibdi! 
— Oldinlari har bir yaxshi ish uchun ham, yomon ish uchun ham — partiya-hukumat 
javob berar edi. Endi esa, har bir odam o‘zi uchun javob beradi. Shu sabab, odamlar 
qayoqqa qarab yurishini bilmay qoldi, kimga ishonishini bilmay qoldi. Odamlar o‘zi uchun 
o‘zi javob berolmay qoldi. 
— Mafkura... mafkurasiz yashab bo‘lmaydi. Mafkurasiz olg‘a bosib bo‘lmaydi. 
Kelajakka qadam qo‘yib bo‘lmaydi. Mafkura esa — g‘oyalarsiz bo‘lmaydi, g‘oya — 
mafkurani qon tomiridir. El-yurt hamisha g‘oyalarga ishonib keldi, g‘oyalarga suyanib 
keldi. El-yurt g‘oyalar bilan o‘sib-ulg‘aydi. Qayta quruvchilar tili bilan aytsak: «vatan 
turg‘unlik holatida o‘sdi, xalq turg‘un bo‘lib yashadi». Ana shu g‘oyalar... el-yurtni 
turg‘un holatda saqlab keldi!» Urushlarga yo‘l bermadi. Mafiya, reket, degan 
bosqinchiliklarga yo‘l bermadi. Turli alg‘ov-dalg‘ovlarga yo‘l bermadi. Sovet xalqi... 
misoli burgut qanoti ostida yashadi: yaxshi-yomondan qo‘rqmadi. Issiq-sovuqdan 
qo‘rqmadi. Och-yalang‘ochliqtsan qo‘rqmadi. Ofat-balodan qo‘rqmadi. Ana shu 
g‘oyalar... mamlakatni turg‘un holatda saqladi! Ammo-lekin mamlakatni... osoyishta-

---

Bu dunyoda o’lib bo’lmaydi (qissa). Tog’ay Murod