Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz lot ziyouz com doc
Download 260.98 Kb. Pdf ko'rish
|
Chol va dengiz
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
23 «Endi uni quyosh yaxshilab qizdiradi,— deb o‘yladi chol.— Agar kechasi juda ham sovuq bo‘lmasa, bundan keyin jo‘rttaga, menga achchiq qilib uvushib o‘tirgani jur’at qilmaydi. Qani, ko‘raylik-chi, bu tun bizga nimalarni ravo ko‘rarkin?» Uning tepasidan Mayamiga uchgan samolyot o‘tib ketdi, chol samolyotning soyasi -hurkitib uchirgan uchar baliqlarning to‘dasini ko‘rdi. — Bu yerda uchar baliq shunchalik ko‘p ekan, demak, shu yaqin o‘rtada makrel ham bo‘lishi kerak,— dedi u va baliqni salgina bo‘lsa-da, yaqinroq siljitishning iloji yo‘qmikin deb ,elkasi bilan chilvirga qattiqroq tirkaldi. Ammo buning mumkin emasligi tezda anglashildi, chunki chilvir xuddi tor kabi uyilib ketay deb, yana zirillab qaltilladi, undan suv zarralari sakrab otila boshladi. Qayiq oldinga ohista suzib borardi. Chol to samolyot ko‘zdan yo‘qolguncha, uni kuzatib turdi. «Samolyotdan hamma narsa juda g‘alati bo‘lib ko‘rinsa kerak,—deb o‘yladi u.—Qiziq, shuncha balandlikdan dengiz qanday ko‘rinarkin? Agar ular bunchalik yuqorida uchmaganlarida o‘sha yerdan mening balig‘imni ap-aniq ko‘rgan bo‘lishardi. O’z balig‘imga yuqoridan bir nazar tashlash uchun ikki yuz sarjin balandlikda se- kin-sekin uchib o‘tishni xohlardim. Bir paytlar toshbaqa oviga chiqqan kezlarim, machta uchiga chiqib, o‘sha yerdan ham juda ko‘p narsalarni bir-biridan ajrata olardim! Makrel yuqoridan ko‘kimtirroq bo‘lib ko‘rinadi va hatto uning binafsha rang yo‘l-yo‘l chiziqlari-yu, dog‘larini ajratib olish, butun to‘da qay yo‘sinda suzayotganligini ham ko‘rish mumkin. Qorong‘i chuqurliklarda suzuvchi barcha uchqur baliqlarning usti, ko‘pincha, yo‘l-yo‘l tasmalari ola-bula dog‘lari ham nima sababdandir, binafsha rangida bo‘ladi. Nega endi shunaqa bo‘larkin? Makrel ko‘rinishdan ko‘kimtir bo‘lsa ham, aslida rangi tillaga o‘xshaydi. Ammo u rosa ham ochiqib biron narsaning ketidan quvganda, biqinlari-da xuddi marlinniki singari binafsha rang yo‘l-yo‘l chiziqlar paydo bo‘ladi. Nahotki bu qahrdan bo‘lsa? Balki, odatdagidan tez harakat qilganidandir?» Qorong‘i tushmasdan sal oldin, yengil to‘lqinlar qo‘ynida go‘yo sariq odeyal ostida okean kim bilandir quchoqlashayotgandek chayqalgan va to‘lg‘ongan sargass suv o‘simliklarining kattagina oroli yonidan o‘tib ketayotganlarida, kichik qarmoqqa makrel ilindi. Baliq quyoshning so‘nggi nurlarida musaffo oltin jilolar bilan turlanib, qo‘rquvdan yarim bukilgan holda, qanotlarini havoda jonholatda silkita-silkita yuqoriga sapchiganda, chol uni ko‘rib qoldi. Makrel shovvoz akrobatdek qayta-qayta sapchib ko‘tarilardi. Chol bo‘lsa quyruqqa o‘tib oldi, cho‘nqaydi, yirik chilvirni o‘ng qo‘li va tirsagi bilan tutganicha, baliq tushgan dastani yalang so‘l oyog‘ida bosib turib, makrelni chap qo‘li bilan chiqarib oldi. Makrel qayiqning shundoq yonginasiga kelib, jon achchiq talvasa ichida o‘zini har tomonga urganda, chol quyruq osha engashdi va qayiqqa misli oltindek lov-lov yongan, binafsha rang tasmali baliqni ko‘tarib oldi. Makrel iztirob ichida og‘zini ochib yopar, jonholatda qarmoqni tishlardi, Uning uzunchoq yassi tanasi, boshi ham dumi to chol tilla rang tusda tovlanib turgan kallasiga urib tinchitmaguncha, qayiq tubiga urilib turdi, keyin bir oz titrab-qaqshadi-da, qimir etmay qoldi. Chol baliqni qarmoqdan chiqarib oldi, unga yana qaytadan xo‘rak ildi-da, dengizga tashladi. Qeyin u ohista quyruqqa o‘tib oldi. Chap qo‘lini chayib, ishto-niga surtdi, chilvirni o‘ng yelkasidan chap yelkasiga o‘tkazdi va quyoshning okeanga botib borishi bilan chilvirning suvga qanday qiyalikda ketayotganini kuzatgan holda, o‘ng qo‘lini yuvdi. — Hammasi boyagi-boyagicha,— dedi u. Ammo, suvga qo‘l tiqib, chol qayiqning harakati ancha susayib qolganini sezdi. — Kechasi harakatni picha susaytirish uchun har ikkala eshkakni bir-biriga bog‘lab, qayiqqa ko‘ndalang qilib mahkamlayman,— dedi u.— Bu baliqning kuchi hali butun kechaga yetib ortadi. Men ham undan qolishmayman, albatta. «Makrelni yana bir oz turib, keyin tozalasam, ma’qul bo‘ladiganga o‘xshab qoldi,— deb o‘yladi u,— shunda hamma qoni oqib ketmaydi, men buni saldan keyin qilaman va birvarakay eshkaklarni ham bog‘lab qo‘yaman. Ungacha, yana ayniqsa kun botar chog‘ida baliqni bezovta qilmaganim durust. Quyoshning botishi har qanday baliqqa ham yomon ta’sir qiladi». U qo‘lini shamolda quritib oldi, keyin chilvirni tutdi-da, baliqqa birmuncha erk berdi. Baliq uni |
