Microsoft Word haq hamisha golib ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

14

Ammo Hazrati Umar (r.a.) ham osonlikcha mag‘lub bo‘ladiganlardan emasdi: 

– To‘g‘ri, sizlar ustun keldinglar. Ammo baribir teng emasmiz. Bizning o‘liklarimiz 

jannatda, sizlarniki esa jahannamdadir! 

Abu Sufyon bu gapga chidolmay, ovozining boricha baqirdi: 

– Ey  Umar, Alloh uchun to‘g‘ri gapir! Biz Muhammadni o‘ldirdikmi yoki yo‘qmi? 

– Vallohi, o‘ldirmadinglar! Hozir Rasuli akram sening bu gaplaringni eshitib o‘tiribdilar. 

Hazrati Umar (r.a.) bilan Abu Sufyonning bu dahanaki jangidan so‘ng mushriklar o‘z 

qo‘shinlarini jang maydonidan olib ketishdi. Ular bu jangda ustun kelgan bo‘lsa-da, biroq 

zafar sharobini icholmadilar, batamom mudofaasiz Madinani istilo qilolmadilar. Birorta 

musulmonni ham asir ololmay, Makkaga qo‘rquv va alam bilan qaytishdi. Ana shu 

jangdan so‘ng hazrati Umar (r.a.) Payg‘ambar alayhissalomga yanada qattiqroq 

bog‘lanib qolganini his etdi.  

Tarixda musulmonlarning birinchi bor imzolagan sulh shartnomalari bo‘lmish 

Hudaybiya sulhi shartlariga ko‘ra, musulmonlar va mushriklar o‘n yilgacha bir-biri bilan 

urushmaslikka, o‘sha yili musulmonlarning Ka’ba ziyoratiga kelmasligiga, Ka’ba 

ziyoratiga qo‘shilgan musulmonlar Makkada uch kundan ortiq qolmasligiga, ular Ka’bani 

ziyorat qilayotganida qurayshiylarning Makkadan tashqariga chiqib turishiga kelishib 

olindi. Yana  sulh shartlariga ko‘ra, qurayshiylardan birortasi musulmonlar tomoniga 

o‘tmoqchi bo‘lib, valiysining ruxsatisiz Madinaga kelsa, musulmon bo‘lsa ham, u odam 

qabul qilinmaydi, qaytarib yuboriladi, ammo biror madinalik musulmon Quraysh tarafiga 

o‘tib, Makkaga kiradigan bo‘lsa, qaytarib berilmaydi, deya kelishib olingandi. Xuddi shu 

masalada hazrati Umar (r.a.) Rasuli akramni (s.a.v.) tushunmay, xiyla ozor berib 

qo‘yganlarini muarrixlarimiz yozib qoldirishgan.