Microsoft Word isajon sulton ozod ziyouz com doc

 
* * * 
Айтилган сўзлар аллақачон моддийлашиб бўлди, шакл ясади, 
теваракни ўзгартириб, айтувчи ҳаётининг моҳиятини белгилаб берди, 
деганингнинг маъноси шу экан-да? – деди Озод ўйланиб. – Сўзнинг 
шунчалар хатарли эканинию маъноларнинг ажали қай тарз юз 
кўрсатишини ҳеч тасаввур қилмаган эканман.
Ҳой бола, – деди шамол, дағдаға билан. – Ажалнинг нима эканига 
фаросатинг етмасдан, ундан баҳс этишга қандай журъат этдинг? 
Билиб қўй, у йўқ қилувчи эмас, балки ўзгартирувчидир. У ҳам 
Тангримнинг бир махлуқидир, минг турли қиёфаси бор, даражаю 
мақомларни, мазмунлару шаклларни ўзгартирувчи яратиқларининг 
биридир. Мевани узиб олишинг унинг ажалими? У ҳолда мева ҳалок 

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
85
бўлмади, балки ризққа айланди. Ширин ёки аччиқлиги, ранги ва 
таъми унинг мазмунидир. Аслида сен бир мевасан, аммо мазмунинг 
нима? Аччиқмисан, ширинмисан, шифомисан, заҳармисан? Мен 
янада чуқурроқ мисолларни айтган бўлардим, аммо ҳали ёш эканинг 
боис уларни англаб етолмайсан. Ажалнинг ҳикмати ҳам шу сабабдан 
сендан йироқдир. Қара, қуёш уфққа оғиб бормоқда, соялар узайиб, 
булутларнинг ости қизариб, аср вақти кириб келмоқда.  
 
Аср вақтининг ҳикояси 
 
– Сен айтган аср вақти кирди, – деди Озод. – Учёнғоқдаги 
товушлар ва саслар тобора пасайиб-пасайиб, ахийри эшитилмай 
қолди. 
– Аср вақти нима эканини сен қайдан билардинг? – деди шамол. – 
Бу вақтда ҳар нарсанинг овози ўчиб кетади, ҳатто тақдир қалами ҳам 
ёзишдан тўхтайди.
Шамол энди кучлироқ ғувилламоқда эди. 
– Шиддатингнинг боиси нима? – деб сўради Озод. 
– Уч мен билан энг юксакларга, булутлару чақмоқлардан ҳам 
тепага, азалий тоза маконларга! – деб ҳайбатланди шамол. – Ер 
юзининг ҳақиқатларини кўриб бўлдинг, энди осмон ҳақиқатларини 
кўр! 
– Бу кўрганларим ҳақиқат эмасмиди? – деб сўради Озод.
– Буларнинг бари юза ҳақиқатлар, – деди шамол. – Сен ҳануз 
ҳодисаларнинг ташқи қатламини кўрмоқдасан, холос. 
– Гапинг балки тўғридир, – деди Озод. – Бироқ сонсиз-саноқсиз 
кишилар шу қатлам узра яшаб-умр кечириб, ўтиб кетмоқдалар.
Шамол жавоб берди: 
– Мен бир одамни кўрганман. У чуқур тубида эди, чуқурда 
чаёнлар ва илонлар бор бўлиб, азоб беришар эди. Бир неча йилдан 
буён мана шу уқубат ичида қийналарди. Бир куни кимлардир келиб, 
уни чуқурдан чиқардилар, майин майсалар унган, кўм-кўк сувлар 
шарқираб оққан жойга олдилар.
– Бу рамзни тушундим, – деди Озод. – Мен янада чуқурроқ 
қатламни кўрмоқчиман. 

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
86
– Румуз шундай нарсаки, у кетганлар учун эмас, дунёда қолганлар 
учун румуздир, – деди шамол. – Кетганлар учун асл нарса бошқа, сен 
яна хато қилдинг. 
– Хатоим нимада? – деди Озод. 
– Румузнинг остида ҳикмат бор, – деб жавоб берди шамол. – Сен 
ўша ҳикматнинг ҳам тубига боқ. Фитратингнинг пардалари остидаги 
яна бир парда очилса, тамомила бошқа ҳодисаларни кўра бошлайсан. 
Сенга қон ҳақида гапирганим эсингдами? Айтган эдимки, у қон 
аллақачон ерга шимилиб бўлди, ўрнидан узум ўсиб чиқиб, қизил мева 
солди. Яъни, қон мева бўлди, мева ерга тўкилди, кейин яна тупроққа 
қўшилди, ундан бошқа мева униб чиқди, тушуняпсанми? 
Яратилишингга боқсанг-чи! 
– Яратилишимни биламан, – деди Озод. – Мен биргина сўз билан 
дунёга келганман. 
– Сен у сўзни дунёга келмасингдан аввал ҳам билардинг, аммо 
унутган эдинг, – деди шамол.
– Ал-мисоқни назарда тутяпсанми? Унда билиб қўй, – деди Озод, 
ишонч билан. – Мен мисоқдан аввал ҳам бор эдим. Денгизнинг 
тубида, бир чиғаноқнинг ичидаги гавҳар эдим.