Microsoft Word kemal- içindekiler

 
137
ERDOĞAN, Ahmet, XIII. Milli Eğitim Şurası,Ankara: “Çıraklık ve Yaygın Eğitim genel 
Müdürlüğü”, Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu matbaası, 1990, s. 106. 

---

206
• Günümüzde Halk Eğitimi Çalışmaları 
 
Türkiye’de yetişkin nüfusun eğitimine yönelik bazı uygulamalar, Cumhuriyetten 
önce başlatılmış olmakla beraber, bu alanda yoğun uygulamaların başlatılması 
Cumhuriyet döneminde olmuştur. Çünkü Cumhuriyetin ilk önderleri, 
Cumhuriyeti kurduktan sonra, ülkemizde, aymazlığı, yoksulluğu ve geri 
kalmışlığı gidermek üzere yeni bir savaşa girmişlerdir. Cumhuriyetin işletilmesi 
ve geliştirilmesi, Türk toplumunun ekonomik, toplumsal, kültürel ve siyasal 
yapısının değiştirilmesini, bu ise insanlarımızın Modern Cumhuriyet’ in 
vatandaşları haline dönüştürülmesini gerektiriyordu. “Milli Kültür Birliği”nin 
sağlanması, “Batılı ölçüler”e göre, “modern” değerlerin halka mal edilmesi, 
eğitimin her düzeyde yaygınlaştırılması ve Cumhuriyet vatandaşlarının 
yetiştirilmesi için “okur-yazar” ve “eğitilmiş” bir toplum yaratmak 
zorunluydu.
138
Cumhuriyet’ in ilk döneminde halk eğitimi alanında başlatılan bu 
heyecanlı girişmeler, daha sonraki yıllarda, aynı hızla sürdürmemiştir. 
Ülkemizde halk eğitimine olan ihtiyacın giderek artmasına, Milli Eğitim 
Şurasında, bu ihtiyacın giderilmesine yönelik çok değerli öneriler 
geliştirilmesine; kalkınma planlarımızın hepsinde, yetişkinlerin eğitilmesine 
yönelik çağdaş ve somut hedefler yer verilmesine, 1739 sayılı Milli Eğitim 
Temel Kanunu’nda “Türk Milli Eğitim sistemi örgün ve yaygın eğitim olmak 
138
A. Sudi BÜLBÜL, a.g.e. s. 28

---

207
üzere iki ana bölümden kurulu” denilmesine ve yaygın eğitimin kapsamını, 
amaçlarını, görevlerini ve kuruluşuna belirleyen ve dünyadaki çağdaş 
örneklerine uygun hükümler getirilmesine karşın, bu alandaki uygulamalarda 
gerçekleştirebildiğimiz gelişmeler, ihtiyacın çok altında kalmıştır.
139
• Yetişkin Eğitim 
Yetişkin eğitimcileri, yetişkinlere verilen eğitimin geleneksek olarak çocuklara 
verilen aynı biçimde olmayacağını uzun bir süredir bilinmektedir. Çünkü 
yetişkinler hemen hemen her zaman gönüllü öğrencilerdir ve kendileri için 
doyurucu olmayan öğrenme yaşantılarından çabucak uzaklaşıverirler. Bu yüzden 
yetişkin eğitimi uygulamaları aslında bir süredir geleneksel pedogojik 
uygulamalardan ayrılmaktadır, ve çoğu kez bu sapma, uzun süre yerleşmiş olan 
ölçütlerin çiğnendiği gibi, bazı kuşku ve suçluluk duyguları ile birlikte 
yaşanmıştır. Çünkü bu eğitimciler, yetişkinlere yetişkin olarak davranmalarını 
haklı çıkaracak uygun ve tutarlı bir kurumdan yoksun olmuşlardır. 
Amaç yönünden ise, öğrenen ve eğitilen kişinin çocuk ve genç, yetişkin ya da 
yaşlı olması, öğrenme ve eğitim sürecini farklı tanımlamamızı gerektirmez. Bir 
başka deyişle yetişkin öğrencinin çocuk ve gençten farklı olan, kendine özgü 
özellikleri, yetişkinlerin eğitimi ile çocuk ve gençlerin eğitimi arasında yapay bir 
139
A. Sudi BÜLBÜL, a.g.e. s. 29. 

---

208
ayırımı zorlamanın gerekçesi olamaz. Bu iki tür eğitimin amaçları çok geniş 
ölçüde birbirinin aynıdır.
140
Ancak yetişkin eğitiminin hedef aldığı kitlenin 
kapsamı, eğitim programlarının içeriği, kullanılacak öğretim yöntemleri, kayıt-
devamkoşulları, örgütsel kurallar vb. yönlerinden, çocuk ve gençlere yönelik 
eğitimden farklı olarak düzenlenmesine de ihtiyaç vardır. Çünkü yetişkin, birey 
olarak kişiliği, bilgi ve davranış birikimi, tutumları, eğitim ihtiyaçları, eğitimden 
beklentileri bakımlarından çocuk ve gençlerden farklı birisidir. 
OECD’nin tanımı şöyledir, “Yetişkin eğitimi, zorunlu öğrenim çağının dışına 
çıkmış ve asıl uğraşısı artık okula gitmek olmayan kimselerin, hayatlarının 
herhangi bir aşamasında duyacakları öğrenme ihtiyaçlarını veya ilgiyi tatmin 
etmek üzere ve özellikle düzenlenen faaliyetleri ya da programları kapsar. Bu 
faaliyetlerin ve programların içine, mesleki eğitim dışındaki eğitim, genel eğitim, 
biçimsel nitelik taşıyan ya da taşımayan öğrenme türleri girdiği gibi, ortak sosyal 
amaçlara yönelik eğitim de girer”.
141
Bu tanım, yetişkin nüfuslarının tamamı 8-
10 yıllık zorunlu eğitimini tamamlamış olan kalkınmış ülkelerdeki duruma 
uymaktadır.
Halk eğitimi, öğrencilerinin toplumda halen yetişkinler olarak görev 
üstlendiklerini varsayar. Bu nedenle çocuklar ve yetişkinler arasındaki 
140
.A. Sudi BÜLBÜL, “Dünyada ve Ülkemizde Yaygın Eğitim”, Yaygın Eğitim ve Sorunları, 
Ankara:Türk Eğitim Derneği Yayınları, 12-13 Kasım 1987, s. 17.
141
A. Sudi BÜLBÜL, a.g.e. s. 20 

---

209
farklılıklar eğitimin konumu açısından fazladır. Çok çeşitli hayat tecrübelerine 
sahip olan ve bağımsız yaşayanlar, yani hayatlarını etkileyen kararlar alan 
yetişkinler, kendi öğrenimlerini uygulamada ve planlara katılmada yetenekleri 
olanlardır. Bu kişiler aynı zamanda öğrenmenin işlevini ve onun kendi hayat 
deneyimleriyle olan ilişkisini en doğru şekilde değerlendirenlerdir.
142
Bir yetişkinin mesleğinde aile içinde veya toplumda olsun, her gün karşılaştığı 
birçok problemin üstesinden gelebilmesi için, yüksel derecede hareket 
yeteneğine, hayata karşı olumlu tutumuna, karar verme gücüne, sorumluluk 
duygusuna ve ilişki kurma yeteneğine sahip olması gerekir.
143
Tamamlayıcı Eğitim, okuma-yazma öğretimi ve temel eğitim (Bu sınıfa giren 
eğitim, bütün öteki tür yetişkin eğitimi etkinliklerine katılmanın ön koşuludur; 
bu nedenle öncelik taşır). Orta ve yüksek öğretimi tamamlama programları da bu 
gruba girmektir. Mesleki ve teknik yeterlik için eğitim, bu sınıfa giren 
etkinlikleri, bir yetişkini ilk işine veya yeni bir işe hazırlamaya ya da onu işinde 
veya mesleğinde yeni gelişmeler hakkında bilgi kazandırmaya yönelik olabilir.