Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

3. Xufiyona iqtisodiyot oqibatlarining statistikasi 
«Xufiyona» jarayonlar dinamikasining omillari, ularning miqyosi va 
ularni o‘lchash usullari. Xufiyona iqtisodiyot rivojlanishining tamoyillari 

---

 583
milliy iqtisodiyotda uning rivojlanishi va faoliyat ko‘rsatishining har bir 
aniq tarixiy davrida yuz beradigan jarayonlar bilan bog‘liq. Xufiyona 
iqtisodiyot miqyosi va dinamikasini belgilovchi omillarning quyidagi 
guruhlarini ajratib ko‘rsatish mumkin. 
Antropologik omillar: insonning ziddiyatli tabiati, ezgulik va 
yovuzlikning doimiy kurashi, insonning kam kuch sarflab ko‘proq foyda 
olishga intilishi va sh.k. 
Iqtisodiy omillar: tadbirkorlik faoliyatining yuqori darajadagi 
transaksiyaviy xarajatlari («qonunga bo‘ysunish bahosi»), bozor xo‘jaligi 
doirasidagi raqobat, iqtisodiyotning turli sektorlarining notekis rivojla-
nishi, inflatsiya, almashuv kurslarining keskin o‘zgarib turishi, soliqqa 
tortish tizimi va boshqalar. 
Ijtimoiy omillar: jamiyatning ijtimoiy tabaqalashuvi, «xavf guruhla-
ri»ning mavjudligi, mehnat qonunchiligining buzilishi, muhojir ishchilar, 
ayollar va o‘smirlar mehnatidan foydalanishda ijtimoiy adolat prinsiplari-
ga rioya etilmasligi va h.k. 
Huquqiy omillar: tadbirkorlikning huquqiy asosi nomukammalligi, 
bozor xo‘jaligining o‘zgarib boruvchi shart-sharoitlari bilan mavjud 
qonunchilik bazasi o‘rtasida ziddiyat mavjudligi, uy xo‘jaligining tartibga 
solinmasligi va sh.k. 
Axloqiy omillar: qonunchilik hamda tadbirkorlikning axloqiy asoslari 
o‘rtasidagi ziddiyatlar, davlat va jamiyat, davlat va individ manfaatlari 
o‘rtasidagi ziddiyatlar; milliy an’analarning hisobga olinmasligi, diniy 
qoidalarning ta’siri va boshqalar. 
Siyosiy omillar: hokimiyat va yirik kapital o‘rtasidagi o‘zaro 
munosabatlar, oligarxiyaning shakllanishi, hokimiyat kuchi hamda 
iqtisodiy faoliyatga ta’sir ko‘rsatishning kuchga asoslangan usullari 
o‘rtasidagi nisbat. Iqtisodiyotni rivojlantirishning obyektiv ehtiyojlari va 
davlat siyosati o‘rtasidagi ziddiyat va sh.k. 
YAIMga o‘xshatma tarzda yalpi jinoiy mahsulot (YaJM) termini ham 
paydo bo‘ldi. XVFning bahosiga ko‘ra, 2004-yilda uning miqdori 
taxminan 800 mlrd. dollarni tashkil qildi. Mutaxassislarning fikriga 
ko‘ra, «yuvilgan» kapitalning miqdori bugun shunchalik kattaki, nafaqat 
ko‘plab mamlakatlar iqtisodiyotiga, balki xalqaro moliyaviy tizimning 
barqarorligiga ham xavf solmoqda. 
«Xufiyona» iqtisodiy faoliyat u yoki bu daraja va shaklda har qanday 
mamlakatda ham mavjud, ammo uning YAIMdagi ulushi har bir 
mamlakatda o‘zgacha bo‘lib, bu bir qator iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va 
boshqa omillar bilan bog‘liqdir. Mamlakat YAIMda «xufiyona» 

---

 584
iqtisodiyotning ulushini aniqlash maqsadidagi yondashuvlar ham mavjud. 
Bunda «xufiyona» iqtisodiyot miqyosi quyidagi tartibda baholanadi: 
a) 
turli iqtisodiy tizimlarga mansub mamlakatlarda (rivojlangan 
mamlakatlar, rivojlanayotgan mamlakatlar va o‘tish davri iqtisodiyotidagi 
mamlakatlar); 
b) turli qit’alardagi rivojlanayotgan mamlakatlarda (Afrika, Osiyo va 
Lotin Amerikasi); 
c) mamlakatlarning mazkur guruhlarida turli davrlardagi ma’lumotlar 
bo‘yicha (masalan, 1990–1995-y., 1995–2000-y., 2000–2005-y., 2005–
2010-y). 
Rivojlangan mamlakatlarda xufiyona iqtisodiyot miqyoslarini baho-
lash uchun an’anaga ko‘ra usullarning quyidagi guruhlaridan foydala-
niladi: 
1) o‘ziga xos ko‘rsatkichlar usuli, ular orasida bevosita usullar (soliq 
to‘lovchilarning ayrim guruhlari daromadlari va xarajatlari o‘rtasidagi 
farqni aniqlash maqsadida o‘tkaziladigan maxsus tadqiqotlar, so‘rovlar, 
tekshiruvlar va ularni tahlil qilish va boshqalar) hamda bilvosita usullar 
(farqlash usuli, bandlik ko‘rsatkichi bo‘yicha usul, monetar usullar); 
2) «yumshoq» modellashtirish (determinantlarni baholash) usuli – 
«xufiyona» iqtisodiyotni belgilovchi omillar majmuini ajratish hamda 
uning nisbiy hajmlarini hisoblash; 
3) tarkibiy usul – ishlab chiqarishning turli tarmoqlaridagi «xufiyo-
na» iqtisodiyot miqdoriga doir ma’lumotlardan foydalanish; 
4) aralash usullar – «xufiyona» iqtisodiyot determinantlarining ham, 
ko‘rsatkichlarining, ya’ni uning hajmiga bog‘liq kattaliklarning ham katta 
miqdorini inobatga oluvchi modelini yasash; 
5) makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni integral baholash – xufiyona 
iqtisodiyotni noaniq ko‘rinishda baholash; 
6) «xufiyona» iqtisodiyotning o‘zini va ayrim unsurlarini rasmiy 
statistika ko‘rsatkichlariga qo‘shimcha turli hisob-kitoblar ko‘rinishida 
baholash. 
Sharqiy Yevropa mamlakatlarida aksariyat hollarda hisobga 
olinmaydigan xususiy va yakka tartibdagi faoliyat sifatida baholanadigan 
«xufiyona» iqtisodiyot hajmini aniqlash uchun quyidagi usullar 
qo‘llaniladi: 
– matbuot, jinoyatlarga oid statistika, sud materiallari va shu kabilarni 
sinchiklab o‘rganishga asoslanadigan ikkilamchi axborot manbalarini 
o‘rganish; 
– bevosita usullar (tekshiruvlar, soliq auditi va boshqalar); 

---

 585
– umumlashgan bilvosita usullar (statistik farqlash usuli, monetar 
usullar va sh.k.); 
– 
tarkibiy usul (ishlab chiqarilgan va iste’mol qilingan milliy 
daromad, eksport va import o‘rtasidagi statistik farqlarni aniqlash usuli va 
boshq.); 
– aralash usullar. 
Xufiyona faoliyatni baholashda Rossiyada qo‘llangan quyidagi 
usullar majmuidan foydalanilganini keltirish mumkin: 
1) bevosita usullar; 
2) farqlash usuli; 
3) bandlik ko‘rsatkichi bo‘yicha aniqlash usuli; 
4) makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni hisoblash; 
5) monetar usullarning ayrim unsurlari. 
«Xufiyona» iqtisodiyotni bevosita usullar bilan baholash uchun taklif 
etiladigan ko‘rsatkichlar umumlashtiruvchi va juz’iy (xususiy) ko‘rsat-
kichlarni o‘z ichiga oladi. Umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlar guruhiga 
umuman milliy iqtisodiyot xufiyona sektorining turli usullar bilan 
hisoblangan mutlaq va nisbiy hajmini aks ettiruvchi ko‘rsatkichlar kiradi. 
Juz’iy usullariga xufiyona faoliyatning ayrim tomonlarini ifodalovchi 
ko‘rsatkichlar kiritiladi: daromadlarni yashirish; resurslardan nooqilona 
foydalanish; kamomadlar, talon-torojliklar va boyliklarni buzishning 
umumiy summasi; davlat nazorati organlari tomonidan o‘tkaziladigan 
tekshiruv va tadqiqotlar davomida aniqlangan zararning umumiy qiymati; 
soliq tekshiruvlari bo‘yicha boqimandalar; tuzatishlar kiritilgan boj 
qiymati bo‘yicha bojlar va boshqalar. 
Farqlash usuli ikki yoki undan ortiq ma’lumotlar manbalari yoki 
statistik hujjatlarni qiyoslashga asoslanadi. Ma’lumotlar manbalari ham, 
statistik hujjatlar ham ayni bir iqtisodiy ko‘rsatkichlar haqidagi 
axborotdan iborat yoki ayni bir ma’lumotlardan axborot olish uchun turli 
usullar qo‘llaniladi, deb hisoblanadi. Masalan, xufiyona iqtisodiyot 
aylanmasi quyidagi usullar bilan hisoblanishi mumkin: 1) aholining 
iste’mol xarajatlari bilan rasman inobatga olinadigan tovar va xizmatlar 
aylanmasi (muomalasi) o‘rtasidagi farq; 2) aholining iste’mol xarajatlari 
bilan tovar va xizmatlar, jumladan sotishning barcha kanallari orqali 
amalga oshiriladigan tovar aylanmasi (muomalasi) o‘rtasidagi farq. 
Bandlik ko‘rsatkichi bo‘yicha aniqlash usuli quyidagicha tadqiqot 
o‘tkazish imkonini beradi: 
– hisob-kitob asosida bandlikning amaldagi va rasman qayd etilgan 
darajasi o‘rtasidagi farq yotadi; 

---

 586
– hisob-kitob asosida amalda ishlangan va rasman qayd etilgan vaqt 
o‘rtasidagi farq yotadi. 
Birinchi holda bandlikning haqiqiy darajasi o‘zini ish bilan 
ta’minlash qo‘shimcha bandlikni inobatga olgan holda uy xo‘jaliklarini 
tanlab tekshirish ma’lumotlari bo‘yicha baholanadi, bu esa amalda ish 
bilan band bo‘lganlar, jumladan o‘rindoshlar sonini aniqlashga imkon 
beradi. Bandlarning rasman aniqlangan miqdori bilan tanlab o‘tkazilgan 
tekshiruvlar natijasida olingan ko‘rsatkichlar, muayyan xatolar bilan 
«xufiyona» iqtisodiyotda band bo‘lganlar sonini ko‘rsatadi. «Xufiyona» 
iqtisodiyotda band bo‘lganlar hamda iqtisodiyot bo‘yicha o‘rtacha mehnat 
unumdorligining ko‘paytmasi norasmiy iqtisodiyotdagi xufiyona iqtisodiy 
faoliyat miqdorini aks ettiradi. 
Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni (batamom) hisoblash bilvosita 
ma’lumotlar va ekspertlar baholarini qo‘llashga asoslanadi. Hisob-
kitoblarni xufiyona faoliyatning ta’siri kuchli bo‘lishi taxmin qilinadigan 
ko‘rsatkichlar bo‘yicha o‘tkazish maqsadga muvofiq: kichik korxonalar, 
tovar aylanishi, yakka tartibdagi qurilish, yakka ishlab chiqaruvchilar 
ko‘rsatadigan bozor xizmatlari bo‘yicha ma’lumotlarning to‘liq doirasiga-
cha hisoblashlar. Masalan, yakka ishlab chiqaruvchilar ko‘rsatadigan 
bozor xizmatlari bo‘yicha batamom hisoblash soliq inspeksiyasining 
ma’lumotlari va quyidagi bilvosita ko‘rsatkichlar bo‘yicha amalga 
oshiriladi: xususiy taksi sifatida foydalaniladigan avtomobillar soni; 
xususiy amaliyot bilan shug‘ullanuvchi shifokorlar, huquqshunoslar soni 
va h.k. 
Monetar usuldan foydalanish quyidagi taxminlarga asoslanadi: 
1) xufiyona bitimlar asosan naqd pullar yordamida amalga oshiriladi; 
2) pulning muomala tezligi rasmiy va «xufiyona» iqtisodiyotda taxminan 
bir xil; 3) naqd pul mablag‘larining miqdori daromadlar, soliqlar, foiz 
stavkalari o‘zgarishi natijasida ham «xufiyona» iqtisodiyotning amal 
qilishi oqibati ham o‘zgarib turadi. U (xufiyona iqtisodiyot bo‘lsa kerak) 
hisobga olinmagan omillar hisoblanadi. Shu bois, umumiy pul massasida 
naqd mablag‘lar ulushining korrelyatsion-regressiv modellarini qurish 
natijalar ko‘rsatkichining o‘zgarishida «xufiyona» iqtisodiyotning 
ulushini aniqlashga imkon beradi. «Xufiyona» iqtisodiyotning mutlaq 
hajmini monetar usul bo‘yicha aniqlash naqd pullar va omonatlar nisbati 
«normal» bo‘lgan, ya’ni «xufiyona» iqtisodiyot bo‘lmagan bazaviy davrni 
aniqlashning qiyinligi tufayli murakkablashadi; turli vaqt oraliqlarida 
(hatto bazaviy davr shartli aniqlanganida ham) iqtisodiyotning ahvoli 
haqidagi ma’lumotlarni qiyoslab bo‘lmasligi. 

---

 587
Qo‘llaniladigan usullarning xilma-xilligi xufiyona iqtisodiy tuzil-
malar o‘lchamlarini miqdoriy baholashning yagona usuli, ma’lumotlar-
ning ishonchlilik mezonlari yo‘qligidan dalolat beradi. Bir qator 
mamlakatlarda «xufiyona» iqtisodiyotning o‘lchamlariga doir turli usullar 
bilan olingan ma’lumotlar nihoyatda ziddiyatli bo‘lib, YAIMning 1
foizdan 33 foizgacha o‘zgarib turadi. Hisob-kitoblar natijasining ko‘rsati-
shicha, bevosita usullar past ko‘rsatkichlar beradi; bilvosita usullar, 
shuningdek yashirin o‘zgaruvchilar, «yumshoq» modellashtirish usullari, 
tarkibiy usul esa yuqori ko‘rsatkichlarni beradi. Bevosita usullarning 
asosiy kamchiligi – ma’lumotlarni to‘plashning qiyinligi va aholi 
o‘rtasida so‘rov o‘tkazish natijasida olingan axborotning atayin buzilishi. 
Bilvosita usullar nihoyatda xilma-xildir; ularning asosida yotgan gipote-
zalar shartli bo‘ladi; statistik axborot yetishmovchiligi sababli qo‘llash 
qiyin kechadi. Shunday qilib, «xufiyona» iqtisodiyotni tadqiq etishdan 
ko‘zlangan maqsad har bir aniq vaziyatda aynan shu vaziyatga mos 
keladigan usul yoki bir qancha usullar majmuini tanlashni taqozo etadi. 
Xufiyona iqtisodiyot miqyosi yashirin iqtisodiy aylanmani, ya’ni 
ruxsat etilmagan tovar va xizmatlarni yaratish va ularni sotish hajmi bilan 
belgilanadi, uning aniq hisob-kitobi bo‘lmaydi. Buning o‘rniga uni 
taxminan baholash usuli qo‘llaniladi. Ayrim hisob-kitoblarga ko‘ra, 
o‘tgan asrning oxirlarida Yer yuzidagi yashirin iqtisodiy aylanma 8 trln. 
dollarga yoki jahon yalpi mahsulotining 27,5 foizga teng bo‘lgan, biroq 
xufiyona iqtisodiyot miqyosi turli mamlakatlarda farqlanadi. Xufiyona 
iqtisodiyot eng rivojlangan mamlakatlarga Lotin Amerikasi va Afrika 
mamlakatlari kiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Soliq va 
valutaga oid jinoyatlarga va jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi 
kurashish departamenti tomonidan 2008-yilda o‘tkazilgan tezkor tahliliy 
tadbirlar natijasida 4430 ta jinoiy va 1109 ta ma’muriy huquqbuzarlik 
holatlari aniqlandi. Natijada budjetga 191 mlrd. so‘m qo‘shimcha 
mablag‘ning hisoblanishi va 79,6 mlrd. so‘m undirilishi ta’minlandi. 
Jumladan, «xufiyona» iqtisodiyotga qarshi kurashish natijasida 669 ta 
yashirish ishlab chiqarish faoliyati to‘xtatildi. Huquqbuzarlardan 701,4 
mln. so‘mlik mahsulot, xom ashyo va uskunalar olib qo‘yildi. Naqd 
pullarning bankdan tashqari noqonuniy aylanmasiga barham berish 
bo‘yicha 1250 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, 361 mlrd. noqonuniy pul 
aylanmasi aniqlandi. Tovarlarning noqonuniy importi yuzasidan 893 ta 
qonun buzilishi holatlari aniqlanib, 9 mlrd. so‘mlik tovarlar olib qo‘yildi. 
Etil spirti, alkogolli va tamaki mahsulotlarini noqonuniy muomalaga 

---

 588
kiritish bo‘yicha esa 1027 ta jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, 889,8 mln. so‘mlik 
mahsulotlar olib qo‘yildi. 
Ta’kidlash joizki, barcha tezkor qidiruv va tahliliy operatsiyalarda 
tadbirkorlarning huquqiy va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, ular 
faoliyatiga noqonuniy aralashuvlarning oldini olishga qaratilgan 
qonunchilik talablariga qat’iy rioya etilishini ta’minlashga alohida e’tibor 
qaratildi.
«2011-yil – Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik yili» deb e’lon 
qilinishi mamlakatimizda demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va 
fuqarolik jamiyatini rivojlantirishda muhim qadam bo‘ladi. Kichik biznes 
va xususiy tadbirkorlik Vatanimiz taraqqiyotini va xalq farovonligini 
yanada yuksaltirishda belgilovchi yetakchi kuch ekanligini inobatga olib, 
davlatimiz rahbari uni rivojlantirishni siyosat darajasiga ko‘targanligi o‘ta 
muhim hodisadir. Buning boisi shuki, ijtimoiy yo‘naltirilgan zamonaviy 
bozor iqtisodiyotida kichik biznes nihoyatda muhim o‘rin egallaydi. Eng 
avvalo, kichik biznes bozor konyunkturasi o‘zgarishlariga tez 
moslashishga, iste’molchilarning talab-ehtiyojlari o‘zgarishiga qarab ish 
tutishga qodirdir. Kichik biznes raqobatchilik muhitini shakllantiradi, 
busiz bozor iqtisodiyotini tasavvur qilib bo‘lmaydi. Ikkinchidan, kichik 
biznes yangi ish o‘rinlari jadallik bilan barpo etilishini, aholining bandligi 
o‘sishini va daromadlari oshib borishini ta’minlaydi. Uchinchidan, kichik 
biznes ichki bozorni tovarlar va xizmatlar bilan boyitishning muhim 
manbai hisoblanadi hamda yalpi talabni o‘stiradi. 
Ma’lumki, davlatning iqtisodiyotga ta’siri iqtisodiy, huquqiy va 
ma’muriy usullar orqali yuz beradi. So‘nggi yillarda iqtisodiyotimizni 
isloh qilishning eng muhim yo‘nalishlari sifatida davlat va nazorat 
tuzilmalarining korxonalar, moliya xo‘jalik subyektlari hamda kichik 
biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiy erkinligi va huquqlarini 
sezilarli darajada kengaytirish bo‘yicha salmoqli ishlar amalga oshirildi. 
Noqonuniy tekshiruvlar soni kamaydi. Ruxsat berish bilan bog‘liq 20 ga 
yaqin tartib-taomil bekor qilindi, hisobot ma’lumotlarini noqonuniy talab 
qilganligi uchun javobgarlik kuchaytirildi.
Yaratilgan huquqiy zaminlar, qabul qilingan kafolatlar, imtiyoz va 
preferensiyalar hayot, najot, saodat yo‘li bo‘lgan kichik biznesning jadal 
rivojlanishiga imkoniyat yaratdi, buning natijasida uning yalpi ichki 
mahsulotdagi ulushi 2000-yildagi 30,0 foizdan 2011-yil yakuniga kelib 
qariyb 54,0 foizni tashkil etdi. Bugungi kunda jami band aholining 75 
foizga yaqini mazkur sohada mehnat qilmoqda.

---

 589
Tadbirkorlar huquqlarining himoya qilinishini ta’minlash borasidagi 
huquqiy normalar mustahkamlandi, tadbirkorlik subyektlarining xo‘jalik 
faoliyatiga nazorat qiluvchi idoralarning aralashuvini keskin qisqartirish 
choralari ko‘rildi. Ustuvor yo‘nalishlardan yana biri – kichik biznes va 
xususiy tadbirkorlik faoliyati uchun yanada qulay muhit yaratish bo‘lib, 
unda oxirgi-yillarda tadbirkorlik sohasida o‘z ishini ochish uchun ruxsat 
olish, soliq, moliya va statistika organlariga hisobot topshirish 
masalalarini tartibga solish bo‘yicha ishlar davom ettirilmoqda.
Ayni paytda, kichik biznes subyektlarining energiya, gaz, suv va 
kanalizatsiya, issiqlik ta’minoti va boshqa shu kabi muhandislik-
kommunikatsiya tarmoqlariga ulanishi yoki ularni qurishda ishtirok etishi 
uchun ruxsat olish tartib-qoidalarini soddalashtirish masalasi bugungi 
kunda amaliy ahamiyat kasb etmoqda. Bundan tashqari, davlatimiz 
rahbari kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarining huquq va 
manfaatlarini himoya qilish, ushbu soha rivoji uchun yanada keng yo‘l 
ochib berish maqsadida mavjud normativ-huquqiy bazani tanqidiy nuqtai 
nazardan qayta ko‘rib chiqish, yangi qonun hujjatlarini qabul qilish 
masalasiga to‘xtaldi.
Bu haqda Islom Karimov joylarda kichik bo‘lsa ham o‘z ishini, o‘z 
biznesini ochishga intilayotgan xususiy tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash 
o‘rniga, mahalliy amaldorlar tomonidan ularni ko‘rolmaslik, qo‘lidan ish 
keladigan odamlarning yo‘liga turli-tuman g‘ov-to‘siqlar qo‘yilayotganiga 
aslo toqat qilib bo‘lmasligini aytib o‘tib, keyingi yillarda bunday salbiy 
holatlarni bartaraf etish maqsadida tegishli ishlar olib borilayotganligi, 
jumladan, korxonalarning moliya-xo‘jalik faoliyatiga davlat va nazorat 
tuzilmalarining aralashuvini keskin kamaytirish, shuningdek, xo‘jalik va 
tadbirkorlik subyektlarining iqtisodiy huquq va erkinliklarini sezilarli 
darajada kengaytirish bo‘yicha katta ishlar amalga oshirilganligini 
ta’kidladi. Lekin nazorat organlariga mansub ayrim mansabdorlar 
malakasining pastligi hanuz o‘tkir muammo bo‘lib qolayotganligi va 
ishimizga salbiy ta’sir o‘tkazayotganligini kuyinib gapirdi.
Shular qatorida ko‘pgina viloyat va tumanlarda korrupsiya degan 
balo, ya’ni poraxo‘rlik, tamagirlik, xizmat vazifasini suiiste’mol qilish 
kabi illatlar uchrab turayotganini inkor etib bo‘lmasligini, qonunga zid 
bo‘lgan bunday xunuk holatlar bilan murosa qilishga chek qo‘yishning 
vaqti kelganligi, yoshi va vazifasidan qat’i nazar, bizningcha, keng 
jamoatchilik ongiga korrupsiyaning iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va 
ma’naviy sohalardagi, mamlakatning barqarorligi va iqtisodiy o‘sishiga 
g‘ov ekanligi, oxir-oqibatda aholi farovonligini o‘stirishga salbiy ta’sir 

---

 590
ko‘rsatuvchi illat ekanligini singdirish zarur. Bu borada Prezidentimiz 
Islom Karimov ta’kidlaganidek, «mamlakatimizning kelajagini va obro‘-
e’tiborini qadrlaydigan har bir vijdonli fuqaro bu tahdidni esda tutmog‘i 
darkor. Halol mehnat qilish, o‘z bilimi, kuch-g‘ayrati va ijodiy 
qobiliyatini sarflash uchun barqaror shart-sharoit bo‘lishini istaydigan, 
farzandlari va yaqin kishilari kelajakda ham demokratik, fuqarolik 
jamiyatida sivilizatsiyalashgan bozor munosabatlarining samaralaridan 
to‘la-to‘kis foydalanishini orzu qiladigan har bir fuqaro, jinoyatchilik va 
korrupsiya yo‘liga o‘z vaqtida zarur to‘siq qo‘yilmasa, bu illatlar qanday 
ayanchli oqibatlarga olib kelishi mumkinligini yaxshi anglab yetmog‘i 
lozim»
1
. Chunki biz mamlakatimizni isloh etish va modernizatsiya 
qilishning yangi davri – milliy taraqqiyotimizning navbatdagi mantiqiy 
bosqichi davom etayotgan davrda yashayapmiz. Zero, davlatimiz rahbari 
Islom Karimovning «o‘z mehnati, aql-zakovati va salohiyati bilan o‘zini 
o‘zi boqadigan, o‘zini himoya qilishga, kelajagini o‘z qo‘li bilan qurishga 
qodir bo‘lgan xalqni jahon ahli e’tirof etadi. Barchamiz, avvalo, 
yoshlarimiz bu oddiy haqiqatni hech qachon unutmasligimiz zarur»
2
ligi 
to‘g‘risidagi da’vati kundalik shiorimizga aylanmog‘i lozim.